του Σωτήρη Λέτσιου*
Δεν ήταν οι λίγες οι φορές που τα βήματα της περιπλάνησης -κάθε φορά που επισκεπτόμουν την Ζάκυνθο- με έφερναν στο σημείο από όπου ξεκινούσε ο λόφος του Στράνη. Οι ριπές του καλοκαιρινού ανέμου έκαναν την ατμόσφαιρα ακόμη πιο γλυκιά, εξαφάνιζαν την όποια κούραση από το περπάτημα.
Ανέβαινα το πλακόστρωτο και περνώντας μέσα από πεύκα και ελαιόδεντρα έφτανα στο σημείο του λόφου, όπου εκεί βρίσκεται η στήλη με την προτομή του Διονύσιου Σολωμού.
Σε εκείνη την τοποθεσία -όπου σήμερα έχει στηθεί το εν λόγω μνημείο- ο εθνικός μας ποιητής στεκόταν στοχαστικά κάτω από την σκιά ενός δέντρου και ακούγοντας τους ήχους των κανονιών, που έφταναν από το πολιορκημένο Μεσολόγγι, εμπνεύστηκε το 1823 τον «Υμνο εις την Ελευθερία».
Έχοντας μπροστά του τον ανοιχτό ορίζοντα -και με τις εικόνες του ένδοξου παρελθόντος του ελληνισμού να φλογίζουν την σκέψη του- ο Διονύσιος Σολωμός οραματίστηκε ένα έθνος ελεύθερο από τα δεσμά της τυραννίας και τους πολίτες του να καθοδηγούνται από τα πιο υψηλά ιδανικά και του Χριστού την πίστη.
Συμπληρώνονται φέτος 200 χρόνια από την συγγραφή αυτού του κορυφαίου και μοναδικού σε λογοτεχνική αξία έργου, ενός ποιήματος που συνέχει αρμονικά τους αρμούς της εθνικής μας συνείδησης και που όμοιό του ίσως ποτέ δεν θα εμφανιστεί στις σελίδες της ελληνικής λογοτεχνίας.
Ήταν μόλις 25 ετών ο Σολωμός όταν συνέθεσε αυτό το έργο, που το χαρακτηρίζει ωστόσο η ωριμότητα της γραφής και ο παλλόμενος ενθουσιασμός μιας νεανικής ψυχής.
Αναφερόμενος σε αυτόν ο Κωστής Παλαμάς δεν στάθηκε φειδωλός στους επαινετικούς χαρακτηρισμούς: «Δεν ξέρω αν βρίσκεται σ’ άλλη λογοτεχνία ποιητής μ’ έργα έτσι λιγοστά και έτσι μισοκαμωμένα όμοια γερός και πλούσιος και σημαντικός σαν τον Σολωμό».
«Άσμα Ασμάτων»
Ο «Υμνος εις την Ελευθερίαν» -τον οποίον ο εκ Ζακύνθου ποιητής και φίλος του Σολωμού Ι. Τυπάλδος είχε αποκαλέσει «άσμα ασμάτων της εποχής» του- αποτελείται από 158 τετράστιχες στροφές με συνολικά 632 στίχους και συνδυάζει επίσης στοιχεία από το λογοτεχνικό κίνημα του ρομαντισμού -που εκείνη την περίοδο βρισκόταν πανευρωπαϊκά στην κορύφωσή του- αλλά και από τον κλασσικισμό.
Το κορυφαίο αυτό κείμενο χωρίζεται στα παρακάτω μέρη: Προοίμιο (στροφές 1 έως 34): Σε αυτές τις στροφές ο Σολωμός παρουσιάζει τη θεά ελευθερία, θυμίζει τα περασμένα μαρτύρια του Ελληνισμού, την εξέγερση των σκλάβων, τη χαρά του Ελληνισμού, την έχθρα των Ευρωπαίων ηγεμόνων και την περιφρονητική αδιαφορία των Ελλήνων για τα φιλότουρκα αισθήματά τους.
Στις στροφές 35 έως 74 γίνεται η περιγραφή της Μάχης της Τριπολιτσάς, ενώ στις στροφές 75 έως 87 παρουσιάζεται η μάχη της Κορίνθου και η καταστροφή του Δράμαλη στα Δερβενάκια. Γιά την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου το 1822 και το πνιγμό των Τούρκων στον ποταμό Αχελώο ο ποιητής αφιερώνει τις στροφές από 88 έως 122.
Ο απαγχονισμός του Οικουμενικού Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’, τα πολεμικά κατορθώματα στη θάλασσα όπως και η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας κοντά στην Τένεδο λαμβάνουν σάρκα και οστά στις στροφές 123 έως και 138.
Ο Επίλογος αυτού του δραματικού και επικού άσματος εμπεριέχεται στις στροφές 139 έως και 158. Εκεί ο ποιητής συμβουλεύει τους αγωνιστές να απαλλαγούν από τη διχόνοια και προτρέπει τους δυνατούς της Ευρώπης να αφήσουν την Ελλάδα να ελευθερωθεί.
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”