Το παλαιότερο μοναστήρι των Κυκλάδων

Από τον ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΣΠΥΡΟΥ

Κρεμασμένο σε έναν βράχο να καμαρώνει το απέραντο γαλάζιο της παραλίας της Αγίας Άννας βρίσκεται ένα σημαντικό πνευματικό κέντρο της χώρας. Συγκεκριμένα, σε ένα από τα πιο όμορφα νησιά του Αιγαίου, στην Αμοργό, η ιστορική ιερά μονή της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας προσφέρει μία πνευματική ηρεμία, αλλά και μία θέα που σου κόβει την ανάσα και που σίγουρα θα μείνουν χαραγμένα στο μυαλό και στην καρδιά σου για πάντα.

Η ιστορία, η παράδοση, η αρχιτεκτονική και τα θαύματα που συνοδεύουν αυτόν τον θρησκευτικό χώρο είναι εξαιρετικά σημαντικά. Οι ρίζες της χάνονται στα βάθη του χρόνου. Οι πρώτες αναφορές για την Ιερά Μονή χρονολογούνται από τον 10ο αιώνα. Χτίστηκε το 1017 και το 1088 ανακαινίστηκε από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Αλέξιο Κομνηνό, που βρισκόταν τότε στην Πάτμο, καθώς χρηματοδότησε και την ανακαίνιση του Αγίου Ιωάννου. Για το λόγο αυτό τα Μοναστήρια θεωρήθηκαν αδελφικά, και είχαν για μεγάλο χρονικό διάστημα στενές σχέσεις που όμως ατόνησαν και χάθηκαν, εξαιτίας του κινδύνου που αντιμετώπιζαν στις μετακινήσεις τους λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών.

Η ΕΙΚΟΝΑ

Σύμφωνα με τον μύθο, η εικόνα της Παναγίας βρέθηκε σε μια σπηλιά στην περιοχή της Χοζοβιώτισσας, από όπου και προήλθε το όνομά της. Για τον τρόπο άφιξης της εικόνας στην Αμοργό υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη ισχυρίζεται ότι η εικόνα βρέθηκε μέσα σε μια βάρκα εκεί ακριβώς που είναι χτισμένο το σημερινό μοναστήρι. Μάλιστα, η παράδοση αναφέρει ότι την εικόνα τοποθέτησε μια ευσεβής κυρία μέσα σε βάρκα από την πόλη Χόζοβα της Παλαιστίνης και την άφησε να ταξιδέψει μόνη της στην θάλασσα, για να γλιτώσει από τα χέρια των εικονομάχων.

Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, τη θαυματουργική εικόνα έφεραν στην Αμοργό μοναχοί από το μοναστήρι του Χοζεβά της Παλαιστίνης, που βρίσκεται κοντά στην Ιεριχώ, οι οποίοι έφυγαν λόγω των διωγμών από τους εικονομάχους. Περνώντας από την Κύπρο οι μοναχοί έπεσαν πάνω σε ληστές που βεβήλωσαν, έσχισαν στα δύο και έριξαν στη θάλασσα την εικόνα. Τα δύο τεμάχια ήρθαν με θαυματουργό τρόπο κάτω από το βράχο της Αμοργού κι εκεί ενώθηκαν μόνα τους χωρίς να διακρίνεται τίποτε. Άλλοι λένε ότι συγκολλήθηκαν από τους μοναχούς που συνέχισαν το ταξίδι τους, έφτασαν στην Αμοργό και έχτισαν το μοναστήρι στον τόπο που τους υπέδειξε η Παναγία. Σε κάθε περίπτωση, το μοναστήρι είναι το παλαιότερο στις Κυκλάδες, αλλά και ένα από τα αρχαιότερα της Ελλάδας, παλαιότερο και από τις μονές του Αγίου Όρους που ιδρύθηκαν τον 10ο αι. και βέβαια αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό στολίδι.

Το Βυζαντινό Μοναστήρι εορτάζει στις 21 Νοεμβρίου, εντούτοις, και την ημέρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις 15 Αυγούστου οι πιστοί που συμμετέχουν στην Θεία Λειτουργία είναι εκατοντάδες. Βρίσκεται σκαρφαλωμένο, αλλά και φωλιασμένο στα απόκρημνα βράχια του όρους του Προφήτη Ηλία. Απέχει 2 χιλιόμετρα από την Χώρα και η πρόσβαση στη Μονή γίνεται ανεβαίνοντας πολλά σκαλιά. Είναι σε μία απόσταση 300 μέτρων από τη θάλασσα και το μήκος του είναι 40 μέτρα, ενώ το πλάτος του μόλις 5. Είναι κτισμένο με τέτοιο τρόπο, που ήταν ένα απόρθητο φρούριο, ενώ οι διαστάσεις αυτές είναι η αιτία που του έχουν χαρίσει τον τίτλο «Το Μοναστήρι του ενός τοίχου». Στο εσωτερικό υπάρχουν στενές πέτρινες σκάλες οι οποίες οδηγούν στους 8 ορόφους και συνδέουν τα τμήματα του μοναστηριού, δηλαδή τα κελιά, την τραπεζαρία, τα μαγειρεία, τους φούρνους, τις αποθήκες. Η Μονή είχε πάρα πολύ μεγάλη περιουσία στην Αμοργό, αλλά και σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα. Το 1954, όμως, ένα μεγάλο μέρος μοιράστηκε στους ντόπιους.

Αναδημοσίευση από την Ορθόδοξη Αλήθεια