Από τον ΣΩΤΗΡΗ ΛΕΤΣΙΟ*
Για την απελευθέρωση της πατρίδας μας από τον τουρκικό ζυγό το 1821 τεράστιας σημασίας ήταν η συμβολή της Εκκλησίας και δη των μοναστηριών, που συνεισέφεραν παντοιοτρόπως καταβάλλοντας σε αρκετές περιπτώσεις βαρύ τίμημα ακόμη και με την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Την παράμετρο αυτή, που στις ημέρες μας τείνουμε να λησμονούμε, έρχεται να μας υπενθυμίσει η επανέκδοση του βιβλίου «Η προσφορά στην Πατρίδα της Μονής Αγίων Θεοδώρων Καλαβρύτων», που συνέγραψε η κ.Ζωή Μουρούτη-Γκενάκου, καθηγήτρια του Πανεπιστήμιου Κρήτης.
Η Εκκλησία μας προσέφερε τους δικούς μάρτυρες που θυσιάστηκαν για την αποτίναξη της σκλαβιάς, αποτέλεσε πρότυπο και ενέπνευσε με την δράση της όσους συμμετείχαν στον απελευθερωτικό αγώνα. Οι ιερές μονές αποτέλεσαν ορμητήρια για την απελευθέρωση του Έθνους, εστίες περίθαλψης των τραυματιών, προσφύγων και γυναικόπαιδων, αποθήκες πολεμοφοδίων και προμηθειών όπως και κέντρα συγκέντρωσης χρημάτων που προέρχονταν από εράνους με σκοπό την κάλυψη των αναγκών του αγώνα. Στην κατηγορία αυτή συμπεριλαμβάνεται και η Ιερά Μονή των Αγίων Θεοδώρων, η οποία υπήρξε το κέντρο των μελών της «Φιλικής Εταιρείας», που δραστηριοποιούνταν στην γύρω περιοχή. Σε αρκετές δε περιπτώσεις το μοναστήρι έγινε ορμητήριο των αγωνιστών, που πολέμησαν σε μια σειρά από κρίσιμες μάχες που διαδραματίστηκαν στην περιοχή.
Στο όρος Ζέμπι και κοντά στην κωμόπολη του Σοποτού, είναι κτισμένο το μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων. Δεν είναι ιστορικά γνωστό πότε ιδρύθηκε το συγκεκριμένο μοναστήρι. Ωστόσο η εν λόγω μονή ανακαινίσθηκε από τον ηγούμενο Συμεών τον Μάϊο του 1724. Στις εργασίες της ανακαίνισης περιλαμβάνεται και το κτίσιμο του καθολικού, του οποίου η αγιογράφηση διήρκεσε δύο χρόνια. Η εκτίμηση ότι το μοναστήρι υπήρχε πολύ πριν από το 1724, ενισχύεται από την πληροφορία για την διενέργεια εράνου το 1765 με σκοπό να μην ερημωθεί το μοναστήρι που είχαν οικοδομήσει οι παλαιότεροι μοναχοί. Οι τουρκικές αρχές δεν εμπόδισαν φανερά το μοναστήρι να συνεχίσει την εξέλιξή του σε όλους τους τομείς, εντούτοις απαιτούσαν συνεχώς την καταβολή δυσβάσταχτων φόρων. Το γεγονός αυτό συνέβαλε στο να οδηγείται σταδιακά η μονή σε κατάσταση ανέχειας. Οι μοναχοί απευθύνθηκαν στους κατοίκους των γύρω περιοχών ζητώντας βοήθεια προκειμένου να αποφύγουν τον αφανισμό. Ολος ο κόσμος από τα γύρω χωριά -έχοντες και μη έχοντες- ανταποκρίθηκαν άμεσα συνεισφέροντας τόσο σε χρήματα και δώρα αλλά και σε ζώα και κτήματα.
ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
Με το πού ξέσπασε η επανάσταση στην Πελοπόννησο η Μονή των Αγίων Θεοδώρων βρέθηκε στο επίκεντρο των γεγονότων. Από την δραστηριότητα που ανέπτυξε συνάγεται το συμπέρασμα, ότι ήταν γνωστό στους γέροντες της Μονής οι προετοιμασίες για τον γενικό ξεσηκωμό. Από τις πρώτες στιγμές που ξεκίνησαν οι πολεμικές επιχειρήσεις, οι μοναχοί ανέλαβαν δράση για να στηρίξουν τον αγώνα. Τούτο διαφαίνεται από την ύπαρξη των γραμμάτων, τα οποία έστειλαν στο μοναστήρι οι αγωνιστές Κωνσταντίνος και Παναγιωτάκης Φωτήλας, ο Σισίνης, ο Σωτήριος Θεοχαρόπουλος, ο Μπενιζέλος Ρούφος, ο Ιωάννης Κολοκοτρώνης κ.α. Με τις επιστολές αυτές οι πολεμιστές του Αγώνα ζητούσαν απ’ τους μοναχούς ψωμί και φαγητό, όπλα που μπορεί να υπήρχαν κρυμμένα στο μοναστήρι, ζώα για τις μεταφορές ακόμη και πληροφορίες σχετικά με τις κινήσεις των Τούρκων. Η αλληλογραφία συμπληρωνόταν με έγγραφα της ελληνικής κυβέρνησης προς την Μονή και σημειώσεις του ηγούμενου για τις διάφορες δραστηριότητές του. Αποτέλεσε ευτύχημα το ότι την περίοδο εκείνη ηγούμενος ήταν ο Ιάκωβος, ένας θερμός και αφοσιωμένος πατριώτης. Το ίδιο συνεπείς ως προς τις υποχρεώσεις τους έναντι της εθνικής υπόθεσης υπήρξαν και οι διάδοχοί του. Από τον Μάρτιο του 1821 έως και τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου η εν λόγω μονή έστειλε επισιτιστική βοήθεια στα σώματα των Ελλήνων ενόπλων, τα οποία βρισκόντουσαν στα Τριπόταμα, στη Δίβρη, στο Πούσι, στο Λειβάρτζι, στον Ομπλό, στα Καλάβρυτα και στη Πάτρα.
ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ
Η συνδρομή της μονής των Αγίων Θεοδώρων δεν περιοριζόταν στην παροχή ψωμιού ή κρέατος. Με απόφαση του ηγούμενου αποστέλλονταν κρυφά όπλα και άλλα πολεμοφόδια στους πολεμιστές, ενώ δεν ήταν και λίγες οι περιπτώσεις όπου οι μοναχοί πήραν τα καριοφίλια για να πολεμήσουν τους Τούρκους. Τον Σεπτέμβριο του 1826 τα στίφη των Τουρκοαιγύπτιων του Ιμπραήμ πολιόρκησαν το Σοποτό-κωμόπολη πλησίον του μοναστηριού. Οι μοναχοί ενίσχυσαν τις αμυντικές γραμμές των λιγοστών Ελλήνων στρατιωτών καταφέροντας έτσι ν’ αποκρούσουν τον εχθρό. Συγχρόνως καθόλη την διάρκεια της επανάστασης το μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων διέθετε χώρους -τόσο στο κεντρικό κτίριο όσο και στα μετόχια του- οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν ως αποθήκες προκειμένου να φυλάσσονται εκεί περιουσιακά αποκτήματα των κατοίκων της περιοχής.
*Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”