Το Ίδρυμα Εθνικού και Θρησκευτικού Προβληματισμού (Ι.Ε.Θ.Π.) «Μέλαθρον Αναστασίου-Ιουλίας Μπίλλη» εορτάζει, φέτος, το 2023, τα 30 χρόνια λειτουργίας του (1993-2023).
Το Ίδρυμα εξάρει την 30ετία με διάφορες επίκαιρες και μηνυματικές εκδηλώσεις. Μεταξύ άλλων, προβάλλει την αξία προσωπικότητα και το πολύ εποικοδομητικό φιλοσοφικό και θεολογικό συγγραφικό έργο Ιουστίνου Πόποβιτς. 14 Ιουνίου, ημέρα Μνήμης Του το Ίδρυμα δημοσιοποιεί – 3 τεύχη Αποσπασμάτων – Αποφθεγμάτων εκ του συγγραφικού έργου του Οσίου για πνευματικό Ελληνοορθόδοξο προβληματισμό.
Τσέλιε Σερβίας
1. «Άνθρωπος και Θεάνθρωπος»
«Ζευγμένος στον ζυγό του χρόνου και του χώρου ο άνθρωπος σέρνει την οικουμένη». «Ο χρόνος πικρό φορτίο. Και ο χώρος; Θλιμμένος δίδυμος αδελφός του χρόνου». «Αυτός είναι ο άνθρωπος, αυτός είναι και ο κόσμος, όταν δεν τους αισθάνομαι εν Χριστώ, ούτε τους βλέπω δια μέσω του Χριστού». «Ο δε θάνατος είναι μια αστείρευτη πηγή όλων των βασάνων και των θλίψεων». «Η ανάσταση του Σωτήρος Χριστού είναι η πηγή κάθε χαράς, είναι η καθολική χαρά». «Γι’ αυτό και πάλι και πολλάκις και αναρίθμητες φορές: Χριστός Ανέστη! Αληθώς Ανέστη!». «Με άλλους λόγους, όπου δεν είναι παρών ο Χριστός, εκεί δεν υπάρχει αληθινή χαρά». «Η κόλαση δεν είναι τίποτε άλλο παρά ζωή άνευ του Λόγου, άνευ Θείου Νοήματος, άνευ Θείας Λογικής». «Θα προτιμούσα να είμαι στην κόλαση, στην οποία είναι ο Χριστός (με συγχωρείτε για το παραδοξολόγημα!), παρά στον παράδεισο, που δεν έχει τον Χριστό». «Πράγματι, δύο μόνο φιλοσοφίες υπάρχουν: η θεανθρώπινη και η ανθρώπινη». «Όλη η κατ’ άνθρωπο φιλοσοφία κινείται εντός του φαύλου κύκλου του θανάτου και της θνητότητας». «Ο σατανάς είναι το πλέον απομονωμένο ον, σε όλους τους κόσμους. Πράγματι, ο σατανάς είναι μόνος, εν απολύτω έννοια». «Ο Χριστός «Ο Κύριός μου» είναι τα πάντα, εν πάσι, και εν Αυτώ η ζωή. όλα τα άλλα είναι «σκύβαλα», «ζημία»…» «Παν μέτρον άριστον ο Θεάνθρωπος». «Μέτρον πάντων ο Θεάνθρωπος».
2. «Φιλοσοφικοί κρημνοί»
Μελέτη: «Η ύψιστη αξία και το έσχατον κριτήριον εν τη Ορθοδοξία»
«Αν υπάρχει τραγικότητα στον κόσμο, τότε το κέντρο της είναι ο άνθρωπος». «Ενώπιον του προβλήματος του θανάτου ξεψυχά και η ίδια η επιστήμη». «Η ιστορία του γένους των ανθρώπων δεν είναι άλλο παρά μια άσπλαχνη, τυραννική δικτατορία του θανάτου». «Ναι, ο Θεάνθρωπος νίκησε το θάνατο. Με τι; Με την Ανάστασή Του». «Αν δεν υπήρχε η Ανάσταση του Χριστού, δεν θα υπήρχε ούτε ο Χριστιανισμός». «Γι’ αυτό το λόγο η Ανάσταση του Χριστού είναι το άλφα και το ωμέγα της Χριστιανοσύνης στο απανταχού θεανθρώπινό της ύψος, βάθος και πλάτος». «Η Ανάσταση του Χριστού είναι ανατροπή, η πρώτη ριζοσπαστική επανάσταση της ιστορία της ανθρωπότητας». «Ο Θεάνθρωπος, ως δεύτερος Αδάμ, είναι ο γενάρχης της νέας ανθρωπότητας». «Το δίλημμα είναι αρκετά προφανές, άνθρωπος ή Θεάνθρωπος, θάνατος ή αθανασία». «Η χριστοεπιθυμία είναι η ζωτική, ζωοποιός δύναμη της προόδου». «Το να αισθανθούμε το Θεό, σημαίνει να αισθανόμαστε αθάνατοι». «Έτσι, γύρω στην ουμανιστική Ευρώπη επικράτησε το σύνθημα, ο άνθρωπος είναι θνητό ον …» ενώ στην ζωή του επικράτησε η αρχή: Homo homini lupus» (σελ. 65-107).
3. «Φιλοσοφικοί κρημνοί»
Μελέτη: «Ντοστογιέφσκι ως Προφήτης και Απόστολος του Ορθόδοξου Ρεαλισμού»
«Ο λόγος σαρξ εγένετο» (Ιωαν. 1,14). Αυτές οι τρεις λέξεις περιλαμβάνουν ολόκληρο το Ευαγγέλιο του Θείου και του ανθρώπινου ρεαλισμού». «Και αν ετίθετο το δίλημμα, Χριστός ή Αλήθεια, ο Ντοστογιέφσκι θα επέλεγε το Χριστό, θα απέρριπτε την αλήθεια». «Το μαγευτικό πρόσωπο του Χριστού στην Ορθοδοξία είναι το «εμβαθύνετε στην Ορθοδοξία», συστήνει ο Ντοστογιέφσκι. «Λέγει ο Ντοστογιέφσκι: «Μεριμνάτε να αγαπάτε τους διπλανούς σας δραστήρια και ακούραστα… Αγαπάτε όλα τα πλάσματα του Θεού … Αγαπάτε τα ζώα, αγαπάτε τα φυτά, αγαπάτε κάθε πράγμα…». Και επιπλέον λέγει ότι «η Ευρώπη μέσω του ρωμαιοκαθολικισμού και προτεσταντισμού σακάτεψε και έχασε το πρόσωπο του Θεανθρώπου Χριστού». Ο χριστονοσταλγός Απόστολος Ντοστογιέφσκι ευαγγελίζεται: «Το χαμένο στη Δύση πρόσωπο του Χριστού έχει διατηρηθεί σε όλο το φως της αγνότητάς Του μέσα στην Ορθοδοξία, επομένως τίποτ’ άλλο δεν είναι αναγκαίο, επειδή η Ορθοδοξία είναι το παν». «Και τι αποτελεί την ουσία της Ορθοδοξίας; Λέγει: «Την γνήσια ουσία της Ορθοδοξίας αποτελεί η διακονία σε όλη την ανθρωπότητα … Όποιος θέλει να γίνει μεγαλύτερος από όλους στη βασιλεία του Θεού, ας γίνει δούλος σ’ όλους». «Με την αποστολικότητά του ο Ντοστογιέφσκι μετέβαλε το φλογερό προφητικό ιδεαλισμό του σε ορθόδοξο ρεαλισμό» (σελ. 192-206).