Της Έφης Ευθυμίου
Η θρησκεία θα είναι η πολιτική γλώσσα του αύριο. Με ποικίλους τρόπους θα επηρεάζει τα πολιτικά και γεωπολιτικά τεκταινόμενα, παρόλο που δεν είναι μέρος της αποστολής της. Τα παραπάνω δήλωσε στο μήνυμά του προς το 4ο Συνέδριο Θρησκευτικής Διπλωματίας, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος.
Όπως τόνισε χαρακτηριστικά, η θρησκεία επηρεάζει τις εκάστοτε κυβερνήσεις των χωρών, όντας ένας θεσμός που βρίσκεται πιο κοντά στον άνθρωπο από την κυβέρνηση που έχει εκλεγεί από το εκλογικό σώμα.
Στην Αφρική η θρησκεία έχει επηρεάσει τη ζωή σε μεγάλο βαθμό. Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας αγκαλιάζει σήμερα την αφρικανική ήπειρο και συμβάλει και βοηθάει τις αφρικανικές κυβερνήσεις να αναπτυχθούν περαιτέρω στο παγκόσμιο στερέωμα.
“Το Πατριαρχείο οφείλει να βοηθήσει τις κυβερνήσεις, μεταξύ αυτών και την ελληνική, να κατανοήσουν τη σημασία της Αφρικής στην παγκόσμια σκηνή, που όπως λέω συχνά, είναι η ήπειρος του μέλλοντος. Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας έχει επιρροή στις κυβερνήσεις μέσω του φιλανθρωπικού έργου αλλά και άλλων ενεργειών στήριξης και καταπολέμησης των φυλετικών διακρίσεων και της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Βεβαίως, το Πατριαρχείο δεν μπορεί να καταστεί όργανο της πολιτικής σκηνής”, κατέληξε ο κ. Θεόδωρος.
Μητροπολίτης Γουινέας: Το σημαντικότερο πρόβλημά μας, είναι αυτό της αντικανονικής παρουσίας της Ρωσικής Εκκλησίας
Ο Μητροπολίτης Γουινέας κ. Γεώργιος, τόνισε από την πλευρά του πως για να βασιλέψει η ειρήνη στον κόσμο, πρώτα πρέπει να βασιλέψει στην καρδιά μας. “Είναι γνωστή η προσφορά του Πατριαρχείου μας, η ιστορία του. Μπορεί να έχει συρρικνωθεί ο ελληνισμός στην Αίγυπτο αλλά παραμένει η ορθόδοξη παρουσία σε 48 αφρικανικά κράτη. Το Πατριαρχείο προσπαθεί μέσω της ιεραποστολής να διδάξει το Ευαγγέλιο του Χριστού, βρίσκεται σε συνεχή διάλογο και με τις τοπικές κυβερνήσεις και με τις υπόλοιπες χριστιανικές ομάδες και τις υπόλοιπες θρησκείες στην Αφρική, για να προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας, παράλληλα με όσους θέλουν να βαπτιστούν ορθόδοξοι”.
Όπως αποκάλυψε, “τα προγράμματά μας παρέχουν υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης ακόμη και σε μουσουλμανικές χώρες, στα σχολεία μας είναι καλοδεχούμενα παιδιά από όλες τις θρησκείες. Υπάρχει μεγάλη ζητηση ιδιαίτερα από μουσουλμάνους που θέλουν να φοιτήσουν στα σχολεία μας. Κάτω από δύσκολες συνθήκες γίνεται αυτό το έργο, έχουμε να εργαστούμε με πολλά κράτη με διαφορετικές νομοθεσίες και κουλτούρες, πολλές γλώσσες, πολλές φυλές. Έχουμε καλές σχέσεις με όλες τις χριστιανικές ομολογίες, συμμετέχουμε σε όλες τις προσπάθειες διαλόγου που υπάρχουν. Το 2024 δεν μπορείς να συνυπάρχει χωρίς να γνωρίζεις τον άλλον, αυτό κάνουν αυτές οι προσπάθειες. Για πρώτη φορά φέτος στο Κάιρο θα φιλοξενήσουμε τον διάλογο με τους Λουθηρανούς”, σημείωσε χαρακτηριστικά.
Σημείωσε ακόμη ότι “στην Αίγυπτο έχουμε καλές σχέσεις με τους μουσουλμάνους και με την πολιτεία. Οι εκκλησίες δεν πληρώνουν ρεύμα στην Αίγυπτο, είναι προσφορά του κράτους. Ο πρόεδρος Σίσι που αγαπά ιδιαίτερα την Ελλάδα και τους Χριστιανούς, προσέφερε μια μεγάλη έκταση στο Νέο Κάιρο για να χτιστεί ελληνορθόδοξο πολιτιστικό κέντρο αλλά και ναός. Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια θα χτιστεί ναός. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σημερα δεν είναι το οικονομικό, παρότι έχουμε να τρέξουμε τόσα προγράμματα. Η Ελλάδα στηρίζει όλη την ιεραποστολή σε όλο τον κόσμο”.
Ο π. Γεώργιος υπογραμμίζει ότι το σημαντικότερο πρόβλημα είναι αυτό “της αντικανονικής παρουσίας της Ρωσικής Εκκλησίας, που προσπαθεί να σπείρει ζιζάνια στο δικό μας έργο. Εμείς όμως είμαστε εκεί, συνεχίζουμε τον αγώνα και το έργο μας. Η Ρωσική Εκκλησία αποτελεί όργανο της πολιτικής της χώρας της. Είναι πυλώνας του soft power της ρωσικής πολιτικής. Βλέπουμε ότι επειδή η Ρωσία δεν μπορεί να εξάγει πλέον ούτε κουλτούρα ούτε αθλητισμό, προσπαθεί να κάνει εξαγωγή της θρησκείας. Και βρήκε τον αδύναμο κρίκο, εμάς, που είμαστε σε ξένη χώρα, να κάνει πόλεμο. Ευχόμαστε να μπορέσουμε να το ξεπεράσουμε αυτό και να δούμε τα σοβαρά προβλήματα που πρέπει να επιλύσει η κοινωνία μας”, κατέληξε.
Βασιλική Σταθοκώστα (Καθηγήτρια ΕΚΠΑ): Βρισκόμαστε προ δυσάρεστων εξελίξεων.
Η Βασιλική Σταθοκώστα από την πλευρά της, Καθηγήτρια Θεολογίας του ΕΚΠΑ, δήλωσε ότι ενωμένες οι χριστιανικές εκκλησίες θα μπορούσαν να είναι πιο δυνατές στους διωγμούς εναντίον τους αλλά και στις διεκδικήσεις τους με τα μουσουλμανικά καθεστώτα της περιοχής. Ο διάλογος Ορθοδόξων και αρχαίων Ανατολικών Εκκλησιών και ΡΚαθολικών, αλλά και η συμμετοχή τους σε επιτροπές και προγράμματα του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών, αναπτύχθηκε και απέφερε πλούσιους καρπούς μέχρι σήμερα.
“Σε αυτό το εύθραυστο τοπίο της Μέσης Ανατολής αλλά και ευρύτερα, όπου ζουν τα τρία Πατριαρχεία, και υπό το πρίσμα της ισλαμικής κίνησης, ο διάλογος για την ενότητα αποτελεί συνθήκη απαραίτητη για την ειρήνη. Η ενότητα της Μιας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, για την Ορθόδοξη Εκκλησία αποτελεί ιερό καθήκον. Το ίδιο μέλημα εκφράζεται και από άλλες Εκκλησίες και ομολογίες, στο πλαίσιο των εργασιών του ΠΣΕ. Η πολυδιάσπαση θεωρείται κατεξοχήν γνώρισμα του Προτεσταντισμού. Αντίθετα, η ενότητα των Ορθοδόξων αποτελεί το χαρακτηριστικό της μιας Αγίας καθολικής και αποστολικής εκκλησίας, της δικής μας ορθόδοξης εκκλησίας. Υπάρχει άραγε ακόμη η ενότητα στην πίστη, στη ζωή και στην κοινωνία της Ορθόδοξης Εκκλησίας; Βρισκόμαστε προ δυσάρεστων εξελίξεων. Η Ρωσική Εκκλησία μαζί με τη ρωσική πολιτεία, έχει προβεί τα τελευταία χρόνια σε πλείστες απροκάλυπτες παρεμβάσεις πλήττοντας την ιστορική θέση του παλαίφατου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Αλλά κυρίως θίγοντας την Ειρήνη και την εκκλησιαστική τάξη στην Αφρική. Το πατριαρχείο διακονεί αιώνες, και χτίζει γέφυρες επικοινωνίας με τους αφρικανικούς πολιτισμούς και παραδόσεις, σεβόμενο. Αυτό το έργο το διαταράσσει η ρωσική επεκτατικότητα, καλλιεργώντας φανατισμό και εχθρότητα στους Ορθοδόξους πιστούς.
Ιωάννης Κωτούλας (Διδάκτωρ ΕΚΠΑ): Τα προπαγανδιστικά κόλπα της Ρωσίας και τα λάθη της Δύσης
Ο Ιωάννης Κωτούλας, διδάκτωρ Ιστορίας και Γεωπολιτικής του ΕΚΠΑ, αναφέρθηκε στον ρόλο της Ρωσικής Εκκλησίας. Όπως τόνισε, η Ρωσία είναι ένα κράτος το οποίο έχει επιδοθεί σε μια κορύφωση του παραδοσιακού ιμπεριαλισμού. Να θυμόμαστε, ότι η Ρωσία είναι η μόνη χώρα που έχει υπό την κατοχή της έδαφος τριών κρατών: της Γεωργίας, της Ουκρανίας και της Μολδαβίας. Η προσέγγιση της Ρωσίας στην Αφρική αφορά σε έναν πόλεμο που διεξάγεται σε παγκόσμιο επίπεδο, με ένα πλαίσιο ρητορικής που θυμίζει αντίστοιχα τη Σοβιετική Ένωση. Η Ρωσική Εκκλησία είχε χρησιμοποιηθεί ήδη από τη Σοβιετία, αλλά μετά το 1991 κατέστη βασικός παράγοντας στήριξης της εθνικιστικής πολιτικής της Ρωσίας και του επεκτατισμού της, όπως είδαμε και με την Ουκρανία όπου ευλόγησε την επίθεση και την επιβολή.
“Στην Αφρική η προπαγανδιστική εικόνα είναι ότι η Ρωσία προωθεί παραδοσιακές αξίες, που στοχεύουν σε πιο παραδοσιακές αφρικανικές χώρες. Σύμφωνα με στοιχεία της πατριαρχικής εξαρχίας της Ρωσίας της Αφρικής, που δεν είμαστε σίγουροι ότι είναι αξιόπιστα, διαθέτει 200 ενορίες σε 29 κράτη και 218 ιερείς. Δεν ξέρω κατά ποσό είναι αληθή αυτά τα στοιχεία. Και λένε ότι υπήρξε αίτημα του αφρικανικού κλήρου, όχι του Κρεμλίνου”, αναφέρει ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου.
Όπως εξηγεί ο ίδιος, στρατηγικοί στόχοι των Ρώσων είναι η αποδυνάμωση της ισχύος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, να έχουν πρόσβαση σε φυσικούς πόρους και να βελτιωθεί η εικόνα της Ρωσίας. Είναι έξυπνα προπαγανδιστικά κόλπα της Ρωσίας. Έχουν ίδια επιχειρηματολογία με το πρώην σοβιετικό σύστημα”.
Επισημαίνει ωστόσο και τα λάθη της Δύσης που επέτρεψαν την άνοδο αυτή της Ρωσίας. “Η Δύση έχει υιοθετήσει μια στάση αντιθρησκευτική, αντιχριστιανική, το βλέπουμε σε όλες τις δυτικές κοινωνίες. Για παράδειγμα όταν διώκονται χριστιανοί στην Νιγηρία, δεν αναφέρονται ποτέ ότι είναι ισλαμιστές, υπάρχει προκατειλημμένη παρουσίαση. Αυτή την αντιχριστιανική ατζέντα εκμεταλλεύεται η Ρωσία”.