Από τον ΣΩΤΗΡΗ ΛΕΤΣΙΟ*
Περικυκλωμένη από πλατάνια, καστανιές και έλατα είναι η Σέτα, το πιο ορεινό χωριό της Εύβοιας, το οποίο αποτελεί τόπο προσέλκυσης των περιηγητών σε όλες τις εποχές του χρόνου.
Το εν λόγω χωριό που ανήκει στον Δήμο Ερέτριας αποτελείται από δύο οικισμούς: Την Ανω και Κάτω Σέτα οι οποίοι αποσπούν εξίσου το ίδιο την προσοχή των επισκεπτών, που αναζητούν σε αυτή την τοποθεσία την ηρεμία και την καθαρή ατμόσφαιρα. Ανάμεσα όμως στα αξιοθέατα αυτού του όμορφου και γραφικού χωριού περιλαμβάνονται εκκλησίες αλλά και παρεκκλήσια, που είναι άμεσα συνδεδεμένα με την ιστορία της περιοχής και βρίσκονται σε τοποθεσίες όπου κυριαρχούν τα έλατα και τα ρυάκια.
Σε αυτές τις ξεχωριστές εκκλησίες αναφέρεται μιλώντας στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» ο π. Δημήτρης Αργύρης, ο οποίος κατάγεται από την Κάτω Σέτα και εκτελεί χρέη τοποτηρητή στον εκεί ιερό ναό της Αγ. Παρασκευής. «Πρώτα από όλα θα πρέπει να μιλήσουμε για τον ναό της Αγίας Παρασκευής. Ο σημερινός ναός είναι νεότερος και οικοδομήθηκε την δεκαετία περίπου του 1820. Η ανέγερσή του κρίθηκε αναγκαία προκειμένου να καλυφθούν οι αυξημένες εκείνη την εποχή λατρευτικές ανάγκες των πιστών. Είναι βασιλικού ρυθμού και διαθέτει ένα εξαιρετικό ξυλόγλυπτο τέμπλο, το οποίο φιλοτεχνήθηκε από τεχνίτες που προερχόντουσαν από την Ηπειρο. Το τέμπλο αυτό αναπτύσσεται σε πολλές ζώνες με πλούσια φυτικά σχέδια και διακοσμήσεις, ενώ πάνω σε αυτό υπάρχουν και πολλές φορητές εικόνες» αναφέρει ο ιερέας.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΕΣ
«Στην επάνω ζώνη διακρίνονται γλυπτά αγγέλων με τη μορφή δράκων, πτηνά και ερπετά, ενώ στο κέντρο δεσπόζουν η Παναγία και ο Χριστός» σημειώνει ο π. Δημήτριος και συνεχίζει την εξιστόρησή του: «Στο κάτω μέρος του τέμπλου μπορούμε να θαυμάσουμε το Αποστολικό και το Δωδεκάορτο. Οι ξυλόγλυπτες αυτές αγιογραφίες έχουν φιλοτεχνηθεί το 1895 από έναν αγιογράφο, ο οποίος καταγόταν από το χωριό Στρόπωνες της Εύβοιας. Το τέμπλο ολοκληρώνεται με μεγάλες εικόνες: Η Παναγία η Γοργοεπήκοος, ο Αγιος Ιωάννης, ο Χριστός, ο Άγιος Ιωάννης, η Αγία Παρασκευή με όλα τα θαύματα να απεικονίζονται πάνω σε αυτή, οι Αρχάγγελοι κ.α φιλοτεχνημένες και αυτές το 1895. Το τέμπλο εξαιτίας της πολυκαιρίας θα πρέπει να καθαρισθεί. Δεν είμαστε όμως σε θέση να το συντηρήσουμε με δικά μας χρήματα, είναι δαπανηρή μια τέτοια διαδικασία. Ο ναός δεν είναι αγιογραφημένος. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει εφόσον πρώτα θα είχαμε λάβει την σχετική άδεια από την αρχαιολογική υπηρεσία».
Η ΒΡΥΣΗ
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει ο π. Δημήτριος και στο εκκλησάκι Παναγίας της Αμπουδιώτισσας ή Αμμουδιώτισσας, το οποίο βρίσκεται στη διαδρομή που οδηγεί στην Κάτω Σέτα. «Δίπλα σε αυτό που έγινε τον 19ο αιώνα -και ήταν αρκετά μικρό- κτίσθηκε το 1924 και μία άλλη καινούργια λόγω του ότι είχε αυξηθεί ο πληθυσμός και οι ανάγκες. Αυτό εορτάζει της Αγίας Τριάδος αλλά και στα εννιάμερα της Παναγίας. Εχει δηλαδή δύο ονομασίες. Στο παλαιό εκκλησάκι κατέφευγαν για να ξεκουραστούν και ν’ ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους οι αγωνιστές του 1821. Η είσοδος σε αυτό το παλαιό ναΐδριο είναι από την δυτική πλευρά και φωτίζεται από ένα παράθυρο στη νότια πλευρά του. Στο δε εσωτερικό του διασώζονται ελάχιστα τμήματα από την αγιογράφηση. Το παλαιό εκκλησάκι δεν είναι δυστυχώς σε καλή κατάσταση: Υπάρχει πρόβλημα με τη σκεπή, ενώ κατά καιρούς έχουν μπει μέσα άγνωστοι και έχουν σκάψει λαγούμια αναζητώντας να βρουν αντικείμενα αξίας. Στον περίβολο του καινούργιου ναού υπάρχουν πλατάνια όπως και κατάλληλα διαμορφωμένος χώρος με ξύλινα -μοναστηριακού τύπου- τραπέζια και παγκάκια. Ο όλος χώρος γίνεται ακόμη πιο όμορφος χάρη και στην ύπαρξη μιας αστείρευτης πηγής, από την οποία ακόμη και το καλοκαίρι τρέχει παγωμένο νερό! Σύμφωνα με την επιγραφή που υπάρχει, η βρύση φτιάχτηκε το 1821» μας πληροφορεί ο π. Δημήτριος επεξηγώντας συγχρόνως την προέλευση της ονομασίας Αμπουδιώτισσας.
ΕΣΤΕΛΝΑΝ ΝΤΕΛΑΛΗ
Οπως τονίζει ο π. Δημήτριος: «Κατά την Τουρκοκρατία οι Τούρκοι έστελναν ντελάλη για να καλέσουν τον κόσμο να πάει στην Κάτω Σέτα, προκειμένου αυτοί να λειτουργηθούν δήθεν με ασφάλεια στον ναό του Αγίου Κωνσταντίνου. Αυτό το χρησιμοποιούσαν ως πρόφαση οι Τούρκοι, επειδή κατ’ αυτόν τον τρόπο έβρισκαν την ευκαιρία για να συλλάβουν και να σκοτώσουν τους Ελληνες. Η Παναγία όπως παρενέβαινε και εμπόδιζε τους Τούρκους να προχωρήσουν και να φτάσουν στην Ανω Σέτα και γι’ αυτό πήρε την ονομασία: Αμπουδιώτισσα».
*Αναδημοσίευση από την “Ορθόδοξη Αλήθεια”