Το 1934 οι κληρικοί συγκεντρώθηκαν στον Ναό της Υπαπαντής και υπέγραψαν πάνω στην Αγία Τράπεζα λίβελλο αποκήρυξης του Μητροπολίτη Απόστολου σε ένδειξη δυσφορίας για την πολιτική των Ιταλών
Από τον ΣΩΤΗΡΗ ΛΕΤΣΙΟ
«Το δίδαγμα της πράξης αυτής των ιερέων είναι ότι οι ξένες επεμβάσεις δεν μπορούν ποτέ να περάσουν. Οι κάτοικοι των Δωδεκάνησων έδωσαν πολλούς αγώνες για την ελευθερία τους, για την Ελλάδα αλλά και για την Εκκλησία». Αυτό υπογραμμίζει μιλώντας στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» ο Μητροπολίτης Λέρου, Καλύμνου και Αστυπάλαιας κ. Παϊσιος αναφερόμενος στο καθιερωμένο ετήσιο μνημόσυνο, το οποίο τελέστηκε πρόσφατα στον Ι. Ναό Υπαπαντής του Κυρίου, στην Κάλυμνο, για τους ιερείς που αντιστάθηκαν υπέρ πίστεως και πατρίδος κατά την περίοδο της κατοχής των Δωδεκάνησων από τους Ιταλούς και υπέγραψαν τον λίβελλο κατά του τότε μητροπολίτη Απόστολου Καβακόπουλου.
«Ο κλήρος και ο λαός των Δωδεκανήσων ξεσηκώθηκαν το 1934 εκφράζοντας έτσι την αντίθεσή τους στην απόφαση των Ιταλών ν’ αποσπάσουν την Εκκλησία της Δωδεκανήσου από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και να την εντάξουν στην Καθολική Εκκλησία» τονίζει ο σεβασμιότατος κ. Παΐσιος καθώς εξιστορεί τις πτυχές των γεγονότων εκείνης της περιόδου: «Είχε προκαλέσει ενόχληση στους ιερείς και στον απλό λαό το γεγονός, ότι οι μητροπολίτες των Δωδεκανήσων δεν εκδήλωναν με έντονο τρόπο την δυσφορία τους έναντι της πολιτικής των Ιταλών. Δεν είχε γίνει όμως αντιληπτό από τον κόσμο ότι οι μητροπολίτες δεν το έκαναν αυτό με τη δική τους θέληση αλλά τους εξανάγκαζε η ιταλική διοίκηση υπό την απειλή των όπλων. Οταν διαπίστωσαν οι Ιταλοί ότι οι κάτοικοι των νησιών και οι άνθρωποι της Εκκλησίας ήταν αμετάπειστοι, στράφηκαν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Έτσι ξεκίνησαν οι ζυμώσεις και οι συζητήσεις μεταξύ των δύο πλευρών, οι οποίες διαρκούσαν για καιρό χωρίς να εκδίδεται τελική απόφαση».
Ο ίδιος αναφέρει: «Το Φανάρι δεν ήθελε να αποσπασθούν τα νησιά αυτά από την μητέρα Εκκλησία και να υπαχθούν στην Παπική Εκκλησία, αλλά όμως δεν έβγαινε να το πει αυτό ευθέως. Η καθυστέρηση αυτή άφηνε μετέωρους τους μητροπολίτες των Δωδεκανησων, επειδή δεν ήξεραν τι ακριβώς θα έπρεπε να κάνουν. Ετσι λοιπόν εκδιώχθηκαν από τις έδρες τους όλοι οι μητροπολίτες, εκτός από τον Λέρου και Καλύμνου Απόστολο Καβακόπουλο, ο οποίος παρέμεινε στην Κάλυμνο. Τότε λοιπόν ο λαός της Καλύμνου ξεσηκώθηκε εναντίον του μητροπολίτη, επειδή θεωρούσε ότι ο Απόστολος ήταν υπέρ του αιτήματος των Ιταλών και ότι υπάκουε στις διαταγές τους σχετικά με την εφαρμογή του Αυτοκέφαλου».
Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ
Οπως τονίζει ο Ιεράρχης: «Οι ιερείς από την πλευρά τους πήραν την απόφαση και συγκεντρώθηκαν το 1934 στον Ιερό Ναό της Υπαπαντής, στην Κάλυμνο, όπου εκεί υπέγραψαν πάνω στην αγία τράπεζα και στο ιερό ευαγγέλιο λίβελλο αποκήρυξης εναντίον του μητροπολίτη Απόστολου και συγχρόνως γνωστοποίησαν τον λίβελλο στον λαό. Μετά από αυτό το γεγονός οι Ιταλοί έκλεισαν όλους τους ναούς της Καλύμνου. Μεταξύ των ιερέων που υπέγραψαν τότε τον λίβελλο ήταν και ο Άγιος Σάββας. Ήταν συμπονετικός, πράος και αγαθός άνθρωπος, ενώ ξεχώριζε και για την πνευματικότητά του. Την περίοδο εκείνη ήταν ένας απλός μοναχός που εγκαταβίωνε στην Ιερά Μονή του Αγίου Παύλου, ενώ εξαιτίας της πατριωτικής του δράσης συνελήφθη από τους Ιταλούς και φυλακίσθηκε στη Ρόδο. Διωγμούς υπέστησαν όμως και οι υπόλοιποι ιερείς. Κάποιοι από αυτούς φυλακίσθηκαν, ενώ πολλοί ήταν και εκείνοι που πήραν τον δρόμο της εξορίας».
Τα Δωδεκάνησα καταλήφθηκαν από τους Ιταλούς το 1912. Η ιταλική κατοχή διήρκεσε συνολικά 31 χρόνια και σημαδεύτηκε από πολλά καταπιεστικά μέτρα επί του ελληνικού πληθυσμού. Η εφαρμογή αυτής της πολιτικής είχε ξεκινήσει με την άφιξη τον Αύγουστο του 1923 του Μάριο Λάγκο, του πρώτου κυβερνήτη των νησιών. Η άφιξή του σηματοδότησε την απόπειρα αλλοίωσης της εθνικής συνείδησης και του εξιταλισμού των νησιωτών. Παράλληλα, έγινε προσπάθεια αποδυνάμωσης και της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αρχικά, με το διάταγμα του 1926 η εκκλησία έχασε την εποπτεία των κοινοτικών σχολείων. Σταδιακά άρχισε να χάνει τα προνόμια που κατείχε και στην απονομή δικαιοσύνης και στην τοπική διοίκηση. Το 1928 ιδρύθηκε αρχιεπισκοπή της καθολικής εκκλησίας με έδρα τη Ρόδο και αμέσως ενισχύθηκε ο ρόλος της στην τομέα της εκπαίδευσης. Οι Ιταλοί κατακτητές στα τέλη του 1934 έθεσαν σε εφαρμογή το σχέδιο, που προέβλεπε την απόσπαση της Εκκλησίας της Δωδεκανήσου από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΚΑΙ Ο ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣ
Μετά την υπογραφή του λίβελλου το 1934 οι ιερείς της Καλύμνου αποφάσισαν να συνεχίσουν την αντίστασή τους εναντίον των κατακτητών. Η διαταγή των ιταλικών αρχών για το κλείσιμο των σχολείων και των εκκλησιών στην Κάλυμνο έγινε η αφορμή για να εξεγερθούν λαός και ιερείς. Στις 19 Ιανουαρίου 1935 οι καραμπινιέροι συνέλαβαν τον παπά-Τσουγκράνη την ώρα που λειτουργούσε εντός του ναού. Χάρη όμως στην δυναμική κινητοποίηση των Καλύμνιων ο ιερέας απελευθερώθηκε και κατόπιν φυγαδεύθηκε στην Αθήνα. Στις 6 Απριλίου 1935 διοργανώνεται μεγάλη συγκέντρωση των κατοίκων της Καλύμνου με τη συμμετοχή και 60 γυναικών μοναχών από την Ιερά Μονή της Αναλήψεως, των οποίων ηγείτο η ηγουμένη κρατώντας έναν μεγάλο Σταυρό. Οι στρατιώτες ζήτησαν από τους συγκεντρωμένους να διαλυθούν ησύχως, κάτι ασφαλώς που δεν έγινε δεκτό. Η εν ψυχρώ δολοφονία από τις δυνάμεις κατοχής ενός νεαρού βοσκού -του Μανώλη Καζώνη- εξαγρίωσε το πλήθος που αμέσως άρχισε να ρίχνει πέτρες εναντίων των Ιταλών. Σε αυτό το πετροπόλεμο είχαν πρωταγωνιστήσει οι γυναίκες και τα παιδιά του νησιού με την ηρωική τους στάση. Την επόμενη ημέρα οι Ιταλοί κήρυξαν τον στρατιωτικό νόμο στην περιοχή και προχώρησαν στη σύλληψη 300 Καλυμνίων, τους οποίους μετέφεραν στην Κω.
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”