Από τον ΓΙΑΝΝΗ ΖΑΝΝΗ*
Eνας από τους μεγαλύτερους και πιο αγνούς ήρωες της Ελληνικής Επαναστάσεως, υπήρξε αναμφίβολα ο Νικήτας Σταματελόπουλος, που έμεινε γνωστός ως Νικηταράς ο Τουρκοφάγος.
Η οικογένειά του ήταν από το χωριό Τουρκολέκα, στη νοτιοδυτική Αρκαδία, στα βουνά κοντά στα σύνορα με τη Μεσσηνία, σε υψόμετρο 750 μέτρων. Ο πατέρας του Σταματέλος ήταν αγωνιστής στην περιοχή του Λεονταρίου και η σύζυγός του Σοφία Δημητρίου Καρούτσου ήταν αδελφή της γυναίκας του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, Αικατερίνης. Γεννημένος σε οικογένεια Κλεφτών, σε ηλικία μόλις 11 ετών βγήκε στο κλαρί στο σώμα του Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη, που επρόκειτο να γίνει ο πεθερός του (η σύζυγος του Νικηταρά Αγγελίνα ήταν κόρη του Μπαρμπιτσιώτη).
Ακολούθησε τον μεγάλο θείο του Θεόδωρο Κολοκοτρώνη στα Επτάνησα μετά τον διωγμό των Κλεφτών από τους Τούρκους και εντάχθηκε αρχικά στον ρωσικό στρατό που πολέμησε κατά του Ναπολέοντα και κατόπιν, όταν οι Γάλλοι κατέλαβαν τα Επτάνησα, στον στρατό του Βοναπάρτη.
Από την αρχή της Επαναστάσεως στάθηκε πάντα στο πλευρό του θείου του και διακρίθηκε για την ανδρεία του, για το θάρρος του, για την ανιδιοτέλεια και την εντιμότητά του. Πολέμησε στο Βαλτέτσι (24 Απριλίου 1821, πρώτη μάχη της Επαναστάσεως) και στα Δολιανά. Εκεί επρόκειτο με τους 400 άνδρες του να αναχαιτίσει τους 6000 Τουρκαλβανούς του Κεχαγιάμπεη, προκαλώντας τους τέτοιες απώλειες, ώστε να λάβει την προσωνυμία του Τουρκοφάγου.
Ο Νικηταράς διακρίθηκε επίσης στην άλωση της Τριπολιτσάς και στη μάχη στα Δερβενάκια, χωρίς ποτέ να δεχτεί να λάβει μέρος στη διανομή των λαφύρων. Στον εμφύλιο ήταν στο πλευρό του θείου του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, αλλά, όπως κι εκείνος, ήταν πάντα υπέρ του συμβιβασμού και της συνεννοήσεως, ώστε να πάψει ο αδελφοκτόνος σπαραγμός.
Γνωρίζουμε τα ονόματα δύο ακόμη αδελφών του Νικηταρά. Ο ένας ήταν ο Νικόλαος Σταματελόπουλος. Ο άλλος, ο μικρότερος, ονομαζόταν Ιωάννης. Αν ο αδελφός του αγωνίστηκε με απαράμιλλο ηρωισμό και ανιδιοτελή πατριωτισμό για την Ελευθερία της Πατρίδας, ο νεότερος αυτός αδελφός επρόκειτο, σε ηλικία μόλις 11 ετών, να λάβει τον στέφανο του Μαρτυρίου για την Πίστη του στον Χριστό.
Ηταν τα χρόνια μετά τα Ορλωφικά. Μετά τον τερματισμό του ρωσσοτουρκικού πολέμου με την συνθήκη του Κιουρτσούκ Καϊναρτζή, οι Κλεφταρματωλοί του Μωριά και οι οικογένειές τους έμειναν στο έλεος των Τουρκαλβανών, που λυμαίνονταν την Πελοπόννησο για αρκετά χρόνια. Η αγριότητά τους σε βάρος του Χριστιανικού πληθυσμού ήταν τέτοια, ώστε εν τέλει ο ίδιος ο Σουλτάνος έστειλε στρατεύματα από την Ανατολή για να καταστείλει την ανεξέλεγκτη δράση τους.
Ο πατέρας του Νικηταρά Σταματέλος, ήταν, όπως προαναφέρθηκε, από τους σημαντικούς αγωνιστές στην περιοχή του Λεονταρίου. Εχοντας επικηρυχθεί από τους Τούρκους ο Σταματέλος, αποφάσισε να φύγει κρυφά για τα Κύθηρα, παίρνοντας μαζί του και τον μικρότερο γιο του τον Ιωάννη. Μαζί τους θα συνταξίδευε ο επίσης επικηρυγμένος γιος του καπετάν Ζαχαριά, που είχε πολεμήσει εναντίον των Τούρκων στο μοναστήρι της Παναγίας Μαλεβής, ο Αναγνώστης.
Οταν όμως έφτασαν στο λιμάνι της Νεαπόλεως στη Λακωνία, απ’ όπου θα επιβιβάζονταν στο πλοίο που θα τους πήγαινε στα Κύθηρα, εκδηλώθηκε απροσδόκητα σφοδρή κακοκαιρία, που υποχρέωσε το σκάφος να μείνει ακινητοποιημένο στη Νεάπολη.
ΣΥΛΛΗΨΗ
Εν τω μεταξύ ο Αγάς της περιοχής πληροφορήθηκε τις κινήσεις του Σταματέλου και του Αναγνώστη. Εστειλε λοιπόν χωρίς να χρονοτριβήσει ένα στρατιωτικό απόσπασμα και κατόρθωσε να τους συλλάβει, για να οδηγηθούν στο κάστρο της Μονεμβασιάς, όπου είχε την έδρα της η Τουρκική διοίκηση. Οι Τούρκοι τους κακομεταχειρίστηκαν και τους έριξαν στη φυλακή του κάστρου.
Στη Μονεμβασιά ωστόσο, ο αγάς της περιοχής δεν ήξερε τι έπρεπε να γίνει με τους τρεις κρατούμενους. Ετσι, πληροφόρησε σχετικά τον βοεβόδα του Μυστρά για το γεγονός, ζητώντας οδηγίες για την περαιτέρω διαδικασία που έπρεπε να ακολουθήσει. Ο βοεβόδας ήταν ήδη ενήμερος για την ταυτότητα των δυο ενήλικων κατηγορουμένων και για τις σοβαρές κατηγορίες που τους βάρυναν, ως συμμέτοχους στο επαναστατικό κίνημα. Εδωσε λοιπόν την εντολή να εκτελεστούν με αποκεφαλισμό.
Στις 16 Οκτωβρίου του 1816 ο Σταματέλος Σταματελόπουλος, ο Αναγνώστης και ο εντεκάχρονος Ιωάννης οδηγήθηκαν έξω από τον ναό του Ελκομένου Χριστού στη Μονεμβασιά. Ο αγάς της Μονεμβασιάς διέταξε να αποκεφαλιστούν οι δύο ενήλικες, ενώ τον μικρό προσωρινά διέταξε να τον κρατήσαν ζωντανό. Ο σκοπός του ήταν να τον εξισλαμίσει, κατά την πάγια συνήθεια των Τούρκων, ειδικά όταν επρόκειτο για παιδιά νεαρής ηλικίας.
Οταν λοιπόν πληροφορήθηκε ο αγάς από τους στρατιώτες του ότι ο Σταματέλος κι ο Αναγνώστης είχαν ήδη αποκεφαλιστεί, οδήγησε το παιδί στο μέρος που κείτονταν τα αποκεφαλισμένα κουφάρια των δύο αγωνιστών. Προφανώς πίστευε ότι η θέα τους, ιδιαίτερα του πατέρα του, θα έκανε τον εντεκάχρονο Ιωάννη να δειλιάσει και να ενδώσει πιο εύκολα στις προτάσεις για εξισλαμισμό.
*Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”