Ο π. Θεοδόσιος, εγκαταβιεί στην Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου και εκτός από τη διακονία έχει αφιοσιωθεί στην ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς. Οπως αναφέρει στην «Ο.Α» «όλα αυτά τα χρόνια το εργόχειρο με το οποίο ασχολούμαι είναι η βυζαντινή εικονογραφία»
Κάτω από τον γαλανό ουρανό της Σκοπέλου -δίπλα στα δοσμένα από τον Θεό αγαθά της Φύσης- και σε μια ατμόσφαιρα γόνιμης δημιουργίας αναβιώνει εδώ και καιρό η τέχνη της βυζαντινής κεραμικής.
Στο μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου από την ίδρυσή του το 1612 και έως το 1920 είχαν εγκατασταθεί άνδρες μοναχοί και αποτελούσε άβατο. Εκείνη, όμως, την χρονιά εγκαταβίωσαν στο εν λόγω μοναστήρι μοναχές, προκειμένου να μην οδηγηθεί στην εγκατάλειψη και ανέλαβαν την φροντίδα του έως και πριν από μερικά χρόνια. Η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου εορτάζει στις 24 Ιουνίου.
Στα λόγια του π. Θεοδόσιου είναι εμφανής η αίσθηση της ταπεινότητας και της ευσέβειας ενός ανθρώπου που έχει απόλυτη συνείδηση της αποστολής του. «Ξετυλίγοντας το νήμα της αφήγησης από την αρχή αυτό που μπορώ να τονίσω είναι, ότι στην τάξη των μοναχών κατατάχθηκα εμπνεόμενος από τον βίο των Οσίων Ιακώβου και Δαυίδ. Και για αυτό τον λόγο ξεκίνησα την πορεία μου στον μοναστικό βίο από το μοναστήρι τους» αναφέρει ο π. Θεοδόσιος και συνεχίζει την εξιστόρηση των σημαντικότερων γεγονότων της έως σήμερα διαδρομής του.
«Στη συνέχεια λόγω των αναγκών που προέκυψαν στη Μητρόπολη Χαλκίδος, Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων βρέθηκα να διακονώ για πολλά έτη στην Ιερά Μονή Μακρυμάλλης, η οποία βρίσκεται στα Ψαχνά της Ευβοίας. Τα τελευταία πέντε χρόνια -και αφού προηγήθηκε η σύσταση του μητροπολίτη μου- υπηρετώ την Ιερά Μονή του Προδρόμου, που βρίσκεται στη Σκόπελο, η οποία είχε ερημώσει από την στιγμή που αποχώρησαν οι μοναχές οι οποίες εγκαταβίωναν εκεί» συμπληρώνει ο π. Θεοδόσιος.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑ ΚΕΝΟ
Τα βήματά του δίπλα στον Λόγο του Κυρίου τον έφεραν κοντά και στο να γνωρίσει την αρμονία και την δύναμη της Τέχνης. «Ολα αυτά τα χρόνια το εργόχειρο με το οποίο ασχολούμαι είναι η βυζαντινή εικονογραφία.
Αυτή η ενασχόληση μου έδωσε την δυνατότητα να εντρυφήσω και να εκτιμήσω την βυζαντινή τέχνη γενικότερα» τονίζει ο π. Θεοδόσιος και συνεχίζει: «Ένας τομέας αυτής της τέχνης είναι ασφαλώς και η βυζαντινή κεραμική, για την οποία μετά λύπης έχω διαπιστώσει ότι υπάρχει ένα κενό! Ελάχιστοι καλλιτέχνες έχουν ασχοληθεί με αυτήν, ενώ σχεδόν πουθενά δεν βλέπεις να διατίθενται αντίγραφα από βυζαντινά κεραμικά. Η ενασχόληση βέβαια δεν ήταν εύκολη, επειδή ακριβώς απαιτούνται τεχνικές γνώσεις τις οποίες δεν είχα. Στον τομέα, όμως, αυτό με βοήθησε ένας φίλος κεραμίστας από τον Βόλο, ο κ. Χρήστος Γιαννακόπουλος, με την καθοδήγησή του οποίου έχει συσταθεί μια ομάδα στην οποία συμμετέχουν και άλλοι ενδιαφερόμενοι τεχνίτες-καλλιτέχνες, όπου εκεί όλοι μαζί προσπαθούμε να αναβιώσουμε την πολύ σπουδαία αυτή τέχνη».
Η βυζαντινή κεραμική αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας των χρόνων του Βυζαντίου, η οποία είναι αδίκως παραμελημένη σήμερα αλλά ωστόσο αξίζει να αναδειχθεί και να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τους νέους δημιουργούς. Ποια είναι όμως τα βασικά της γνωρίσματα;
ΕΓΧΑΡΑΚΤΗ ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΗ
«Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της βυζαντινής κεραμικής είναι η εγχάρακτη διακόσμηση των αντικειμένων. Για αυτό τον λόγο και ονομάζεται εγχάρακτη, βυζαντινή, εφυαλωμένη κεραμική» σημειώνει ο π. Θεοδόσιος και συμπληρώνει: «Πρακτικά το αντικείμενο μας κατασκευάζεται με πηλό κόκκινου χρώματος, ενώ στη συνέχεια εμβαπτίζεται σε λευκό πηλό. Αμέσως μόλις στεγνώσει με ένα αιχμηρό αντικείμενο χαράζεται πάνω σε αυτό το σχέδιο μας και κατόπιν ψήνεται. Και βέβαια με δεύτερο ψήσιμο γίνεται και η εφυάλωση, έτσι ώστε να μπορέσει αυτό να χρησιμοποιηθεί. Τα αντικείμενα τα οποία συνήθως κατασκευάζουμε έχουν χρηστική σημασία: Πρόκειται, δηλαδή, για πιάτα, ποτήρια, κούπες και διακοσμητικά ανθοδοχεία, τα οποία είναι πάντα διακοσμημένα σύμφωνα με βυζαντινά μοτίβα που έχουν διασωθεί και βρίσκονται σε διάφορα μουσεία και άλλες συλλογές».
ΤΑ ΕΣΟΔΑ ΘΑ ΔΙΑΤΕΘΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ
Όπως τονίζει ο π. Θεοδόσιος: «Τα αντικείμενα που κατασκευάζουμε διατίθενται προς το παρόν στο εκθετήριο της Μονής. Τα έσοδα από την εκποίηση των αντικειμένων θα διατεθούν για την αναστήλωση της Μονής μας και για την συντήρηση των κειμηλίων της» επισημαίνει ο π. Θεοδόσιος και υπενθυμίζει ότι κατά το πέρασμα των αιώνων σημειώθηκαν πολλές προσθήκες και παρεμβάσεις στο χώρο του μοναστηριού. «Μετά τον καταστρεπτικό σεισμό του 1967 έγιναν πολλές αναγκαίες αλλά ακαλαίσθητες παρεμβάσεις, οι οποίες θα πρέπει κάποια στιγμή να αποκατασταθούν. Πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι το καθολικό του μοναστηριού είναι διακοσμημένο με ένα πολύ αξιόλογο ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο τέμπλο, που κατασκευάστηκε το 1720, ενώ υπάρχουν και πάρα πολλές και παλαιές εικόνες, οι οποίες θα πρέπει άμεσα να συντηρηθούν και να διατηρηθούν στο διηνεκές» καταλήγει ο π. Θεοδόσιος.
«Ελπίζουμε, με τη χάρη Του, να βάλουμε ένα λιθαράκι στην προσπάθεια αναβίωσης αυτής της τέχνης και της τεχνικής»
Κατά τη διάρκεια των μηνών του Χειμώνα ο π. Θεοδόσιος αφιερώνει περισσότερο χρόνο στην ενασχόληση με την κεραμική. Η δραστηριότητα αυτή τον απορροφά κυρίως τις πρωινές ώρες, αφού στο μοναστήρι βρίσκεται μόνον αυτός ενώ την υπόλοιπη ημέρα απασχολείται με τις βασικές εργασίες του μοναστηριού, οι οποίες φυσικά δεν είναι και λίγες. Το καλοκαίρι οι συνθήκες δεν είναι πάντα πρόσφορες, αφού από την μια είναι αυξημένος ο αριθμός των επισκεπτών και αφετέρου οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν ως αποτέλεσμα να στεγνώνει γρήγορα ο πηλός.
Σύμφωνα με τον ίδιο οι καλύτερες θερμοκρασίες εσωτερικού χώρου είναι έως τους 25 βαθμούς. «Η εργασία που κάνουμε είναι ακόμη σε πειραματικό στάδιο, είμαστε στο ξεκίνημα αυτής της προσπάθειας. Ελπίζουμε με την χάρη του Θεού να βάλουμε ένα λιθαράκι στην προσπάθεια αναβίωσης της τέχνης και της τεχνικής αυτής και να φτάσουμε να δημιουργήσουμε πάνω στην φόρμα των Βυζαντινών» σημειώνει ο π. Θεοδόσιος.
ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
«Αξίζει να τονίσουμε ότι οι κάτοικοι του νησιού έχουν αγκαλιάσει όλη αυτή την προσπάθεια και βοηθούν ποικιλοτρόπως. Υπάρχουν ασφαλώς και κάτοικοι οι οποίοι έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους για να ασχοληθούν πρακτικά με την εκμάθηση της τέχνης αυτής. Ελπίζω ότι σύντομα θα προστεθούν και άλλα άτομα από την ευρύτερη περιοχή των Σποράδων στην ομάδα η οποία δουλεύει πάνω στην παραγωγή αυτών των προϊόντων» επισημαίνει. Και προσθέτει: «Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Σκόπελος έχει μακρά ανά τους αιώνες παράδοση στην αγγειοπλαστική. Σε παλαιότερες εποχές η τέχνη αυτή βρισκόταν σε άνθηση σε ολόκληρο το νησί, αφού υπήρχαν τότε πολλά εργαστήρια. Αλλά και σήμερα γνωρίζουμε οικογένειες οι οποίες συνεχίζουν αυτό το έργο από γενεά σε γενεά, από τον πατέρα στον γιό ή στην κόρη. Και είναι ασφαλώς θεμιτό να αυξάνεται η φήμη του νησιού με αφορμή την ανάπτυξη αυτής της τέχνης. Επειδή οι τουρίστες εκτός από τα αξιοθέατα του τόπου θέλουν να θαυμάζουν και τα προϊόντα της κεραμικής τέχνης» υπογραμμίζει ο π. Θεοδόσιος.
Στα όσα με σαφήνεια διατυπώνει ο π. Θεοδόσιος διακρίνεται ο ενθουσιασμός και η βεβαιότητα πως όλες αυτές οι προσπάθειες δεν θα αργήσουν να αποφέρουν θετικά αποτελέσματα. Ο ίδιος έχει βεβαίως επίγνωση των δυσκολιών του όλου εγχειρήματος και μιλά με σύνεση και αισιοδοξία: «Δεν έχει γίνει ακόμη γνωστή στον βαθμό που θα έπρεπε η προσπάθεια που καταβάλλουμε αυτήν την περίοδο. Συνεχίζουμε όμως με αισιοδοξία, δύναμη και πίστη. Στο πλευρό μας έχουμε και τον μητροπολίτη Χαλκίδος, Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων σεβασμιότατο κ. Χρυσόστομο, ο οποίος γνωρίζει το έργο μας και συνεχώς μας ενθαρρύνει. Όταν με την βοήθεια του Θεού φτάσουμε σε ένα ικανοποιητικό σημείο ως προς την παραγωγή του έργου, τότε θα προχωρήσουμε και θα οργανώσουμε και την πρώτη μας έκθεση» καταλήγει ο π. Θεοδόσιος.
Σωτήριοε Λέτσιος
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”