Από τον ΣΩΤΗΡΗ ΛΕΤΣΙΟ
Την ευκαιρία να ανακαλύψει την άγνωστη εν πολλοίς -αλλά πολύ ενδιαφέρουσα- ιστορία της Αρχαίας Μορρύλου θα έχει το ευρύτερο κοινό με αφορμή την περιοδική έκθεση «Μορρυλίων Μητρόπολις», η οποία φιλοξενείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης και θα διαρκέσει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024. Στην έκθεση, η οποία διοργανώνεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κιλκίς σε συνεργασία με το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, παρουσιάζονται 135 αντικείμενα που προέρχονται από τις πρόσφατες αλλά και από τις παλαιότερες αρχαιολογικές έρευνες. Ως προς τα υπόλοιπα εκθέματα την προσοχή του κοινού αποσπούν τα νομίσματα και τα σταθμία, τα φτιαγμένα από πηλό διασωθέντα αγάλματα, τα αγγεία που προορίζονταν για καθημερινή χρήση, τα εργαλεία και τα μεταλλικά αντικείμενα, τα επιτύμβια μνημεία όπως και τα ταφικά κτερίσματα. Εκτός από τα παραπάνω αντικείμενα οι επισκέπτες θα έχουν την δυνατότητα να συνδυάσουν την περιήγησή τους στον εκθεσιακό χώρο αντλώντας πληροφορίες και από το πλούσιο ηχητικό υλικό.
Η αρχαία Μόρρυλος, η Μητρόπολις των Μορρυλίων, βρίσκεται 18 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης του Κιλκίς, στην πεδιάδα της Κρηστωνίας. Από τα έως σήμερα διαθέσιμα ιστορικά στοιχεία γνωρίζουμε ότι η περιοχή της Μορρύλου άρχισε να κατοικείται από την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου και κατάφερε να διατηρηθεί μέχρι και τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους διατηρώντας την στρατηγική της σημασία. Στην κορυφή του λόφου βρισκόταν το αστικό κέντρο της Μορρύλου, το οποίο γνώρισε μεγάλη άνθηση κατά την ελληνιστική και την ρωμαϊκή περιόδο. Γνωστή υπήρξε επίσης η Μόρρυλος και για τις επιδόσεις της στον αγροτικό και στον κτηνοτροφικό τομέα, για την πολεοδομική και πολιτειακή της οργάνωση, όπως και για την οικονομική και εμπορική δραστηριότητα των κατοίκων της. Η τείχισή της μαρτυρείται επιγραφικά κατά τον 2ο αιώνα π.Χ. Η πόλη διέθετε Εκκλησία του Δήμου και Βουλή, άρχοντες και στρατηγούς. Σημαντικός ήταν και ο ρόλος που επιτελούσε το δημόσιο Αρχείο, στο οποίο φυλάσσονταν τα ψηφίσματα της Βουλής. Οι κώμες μαζί με το αστικό κέντρο, την Μητρόπολη, αποτελούσαν την ευρύτερη κοινότητα των Μορρυλίων.
ΙΕΡΟ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ
Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στο ιερό του Ασκληπιού. Η Μόρρυλος τιμούσε με ψηφίσματα και αγάλματα στον ιερό τόπο του Ασκληπιού, τους ευεργέτες και τους επιφανείς πολίτες της. Το ιερό του Ασκληπιού βρισκόταν στο επιφανέστερο σημείο της πόλης και ήταν το κέντρο του θρησκευτικού βίου της. Προσείλκυε πλήθη πιστών, όχι μόνο από την Μόρρυλο και τις γύρω κώμες αλλά και από γειτονικές πόλεις. Με βάση τα ευρήματα της αρχαιολογικής σκαπάνης στο Ασκληπιείο ήρθαν στο φως κάποιες ιστορίες, οι οποίες τεκμηριώνουν την προσφορά και την δραστηριότητα που είχαν αρκετοί κάτοικοι της πόλης. Σε μια από αυτές, ο Παράμονος, ο γιος του Σαμαγόρου, ετιμάτο από την πόλη με θάλλινο στεφάνι και με τοποθέτηση στο ιερό μιας στήλης προς τιμήν του, επειδή προσέφερε στην Μόρρυλο και στο Ασκληπιείο της μία αγελάδα. Η αγελάδα αυτή επειδή βρισκόταν σε παραγωγική ηλικία αναπαρήχθη και με την πάροδο του χρόνου σχηματίστηκε μια ολόκληρη αγέλη, η οποία αποτέλεσε ένα πολυτιμότατο κεφάλαιο για το Ασκληπιείο συμβάλλοντας στην αύξηση των κερδών του. Επίσης, στον χώρο του ιερού είχε στηθεί άγαλμα και για τον Αλκέτα, έναν εύπορο πολίτη και χορηγό ο οποίος είχε αναλάβει τον επισιτισμό των πολιτών και των διερχόμενων στρατιωτικών μονάδων. Είχε φροντίσει, επίσης, ο Αλκέτας για τον εφοδιασμό της αγοράς με σιτηρά και για την επισκευή των τειχών της πόλης, όταν αυτά είχαν υποστεί σοβαρές ζημιές.