Οι μνήμες από τον πολιτισμό της Μικράς Ασίας και οι ιστορίες των ανθρώπων που βίωσαν τον βίαιο ξεριζωμό από τις πατρογονικές τους εστίες, αναβιώνουν στην έκθεση με τίτλο: «Εκ Μικράς Ασίας», η οποία διοργανώνεται από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) και παρουσιάζεται στο Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας Ν. & Σ. Τσαλαπάτα, στον Βόλο, έως και τις 8 Ιανουαρίου 2024.
Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος (Ο.Π.Σ.Ε.). Προκειμένου να πραγματοποιηθεί η έκθεση αυτή δάνεισαν αυθεντικά αντικείμενα στο ΠΙΟΠ τόσο τα προσφυγικά σωματεία του Βόλου, εθνικοί και τοπικοί φορείς όπως και ιδιώτες συλλέκτες.
Μέσα από αυτή την έκθεση αναδεικνύεται αφενός το ισχυρό αποτύπωμα που άφησαν οι μικρασιάτες πρόσφυγες στην τοπική ιστορία και την ανάπτυξη της περιοχής, αλλά και η γενικότερη επίδραση που είχε η παρουσία τους σε πολλούς τομείς της ελληνικής κοινωνίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι στον εν λόγω εκθεσιακό χώρο λειτουργούσε από το 1926 έως το 1978 εργοστάσιο πλινθοκεραμοποιίας, ενώ από το 2007 το εργοστάσιο Τσαλαπάτα λειτουργεί ως μουσείο από το Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ομίλου Πειραιώς.
«Η έκθεση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης με αφορμή την συμπλήρωση των 100 χρόνων από την Μικρασιατική Καταστροφή» τονίζει μιλώντας στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» ο κ. Σπύρος Σουβλάκης, επιστημονικός υπεύθυνος του Μουσείου Πλινθοκεραμοποιίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς.
Αναφερόμενος στο περιεχόμενο και τη σημασία των εκθεμάτων θα πει: «Ο στόχος της έκθεσης είναι να τονιστούν τα γεγονότα έτσι όπως έχουν καταγραφεί από την Ιστορία. Η Ιστορία όμως υπάρχει ως φόντο, ως υπόβαθρο, ενώ η έμφαση στη συγκεκριμένη έκθεση δίνεται στο συναίσθημα, στη μνήμη και στα αντικείμενα που αποτελούν τους πρωταγωνιστές της έκθεσης. Χρησιμοποιούμε πολύ εμβόλιμα και με πολύ προσοχή κάποια επιλεγμένα αποσπάσματα από την ελληνική λογοτεχνία, την λεγόμενη λογοτεχνία των προσφύγων της Μικρασίας.
Πρόκειται για συγγραφείς που προέρχονται κυρίως από τη δεκαετία του ΄30, όπως ήταν π.χ ο Στράτης Μυριβήλης, ο Κοσμάς Πολίτης, η Διδώ Σωτηρίου οι οποίοι είχαν ζήσει τα γεγονότα και είχαν γράψει για αυτά. Βασιζόμαστε επίσης και σε ανθρώπους που έζησαν στο Βόλο και έγραψαν βιβλία με βάση τις προσωπικές τους μαρτυρίες. Έχουμε ένα μείγμα της επίσημης εθνικής λογοτεχνίας της εποχής και της λογοτεχνίας με τοπικό χαρακτήρα».
5 ΕΝΟΤΗΤΕΣ
Σχετικά με το περιεχόμενο της έκθεσης, ο κ. Σουβλάκης αναφέρει: «Η εν λόγω έκθεση διαρθρώνεται σε πέντε ενότητες, οι οποίες διατρέχουν ιστορικά τα γεγονότα. Ξεκινάμε από την περίοδο πριν την έναρξη των πρώτων διωγμών στην Μικρά Ασία, το 1914, με τα αντικείμενα τα οποία αναφέρονται και έχουν σχέση με την καθημερινότητα των ανθρώπων σε συνθήκες ειρήνης.
Για το πώς ζούσαν κάτω από τον ίδιο ουρανό πολλές εθνότητες με στοιχεία που τους ένωναν ή τους διαφοροποιούσαν, αλλά ωστόσο κινούνταν πάντα γύρω από τον άξονα της φιλίας, της αγάπης και της καλής γειτονίας. Ως ενδεικτικά παραδείγματα μπορούμε ν’ αναφέρουμε κάποια έγγραφα που έχουν σχέση με την τέλεση γάμων και με βαπτίσεις ή κάποια ενδύματα όπως π.χ ένα μεταξωτό αντερί (σ.σ παραδοσιακό φουστάνι) που ήταν χαρακτηριστικό ένδυμα εκείνης της εποχής. Επίσης οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν αντικείμενα τα οποία σχετίζονταν με την προσωπική φροντίδα των κατόχων τους.
Υπάρχει π.χ μια πολύ ωραία γυναικεία μεταλλική χτένα με εγχάρακτες παραστάσεις, ενώ αξιοπρόσεκτο ως εξάρτημα είναι και ένας αναβάτης, η γνωστή ”γλώσσα” που χρησιμοποιούσαν οι άνδρες για να φορέσουν τα παπούτσια τους. Ανάμεσα στα εκθέματα υπάρχουν επίσης εκκλησιαστικά σκεύη και εκκλησιαστικές εικόνες, ορισμένες από τις οποίες χρονολογούνται από τον 17ο αιώνα. Ολα τα εκκλησιαστικά είδη είναι σωστά συντηρημένα και αποτυπώνουν το θρησκευτικό συναίσθημα των Ελλήνων της Μικρασίας. Την προσοχή των επισκεπτών αναμένεται να προσελκύσουν και τα εξαρτήματα, που αποτελούσαν μέρος της νυφικής ενδυμασίας όπως ήταν π.χ τα ασπρόρουχα κ.α».
Σωτήρης Λέτσιος
*Αναδημοσιευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”