του Μητροπολίτη Μάνης κ. Χρυσοστόμου
«Μνημονεύετε των ηγουμένων ημών, οίτινες ελάλησαν υμίν τον λόγον του Θεού, ων αναθεωρούντες την έκβασιν της αναστροφής μιμείσθε την πίστιν» (Εβρ. 13,7) μας προτρέπει ο Απ. Παύλος. Έχοντας ως βάση, την αποστολική αυτή προτροπή, χαράσσουμε τις παρακάτω γραμμές για τον αοίδιμο π. Πατρίκιο Καλεώδη, τον γεραρό και γεννάδα και πάνυ ιεροπρεπή αυτό κληρικό της Εκκλησίας μας. Θεωρήσαμε τούτο ιερό χρέος μας, ένεκεν της πιστής γνωριμίας εκ των νεανικών χρόνων, του προσωπικού πνευματικού συνδέσμου αλλά και της συνεργασίας μας στην Ι. Αρχιεπισκοπή Αθηνών.
Τω όντι, υπήρξε ο π. Πατρίκιος σπουδαία ιερατική μορφή των τελευταίων δεκαετιών εναποτυπώσασα ζωηρώς την σφραγίδα της προσωπικότητός του στο χώρο και τα δρώμενα της Εκκλησίας.
Υπήρξε ένας πνευματικώς καλλιεργημένος ανήρ, με απλότητα αλλά και αρχοντιά, με κύρος αλλά και ταπεινοφροσύνη, με σπάνια γνώση της Αγίας Γραφής και ασυνήθιστη φιλολογική κατάρτιση. Βαθυστόχαστος, αλλά και πρακτικός νούς. Ένας άξιος ποιμένας του λαού του Θεού στην ενορία του αλλά και Γραμματέας και Διευθυντής αργότερα επί σειράν ετών στα Συνοδικά Γραφεία.
Πάντοτε ευπρεπής, σύνους, σοβαρός, αμετακίνητος από τις χριστιανικές αρχές, αφιλοχρήματος, ελεήμων, ευγενής, ρωμαλέος στην ομολογία πίστεως, ακούραστος στην διακονία σε όποια έργα κατά διάφορα χρονικά διαστήματα του είχαν ανατεθεί, πάντοτε συνεργάσιμος και δημιουργικός, κυριολεκτικά δοσμένος στην Εκκλησία και μόνον για την δόξα της Κεφαλής αυτής, τον Ιησού Χριστό. Αν μία λέξη, θα θέλαμε, να θέσουμε δίπλα στο όνομά του, θα ταίριαζε η λέξη: Διάκριση. Αυτή την «βασιλική οδό», ως αποκαλούν την αρετή της διάκρισης, οι θεοφόροι άγιοι Πατέρες, την είχε στο νού και στην ζωή του ο αείμνηστος. Σ’ όλα τα ζητήματα που είχε ενώπιόν του να διευθετήσει, τα ερωτήματα για ν’ απαντήσει, τα προβλήματα για να επιλύσει, λεπτότατα θέματα προς τακτοποίηση, η διάκριση, υπήρξε το καθοδηγητικό κεφάλαιο, το οδηγητικό φως και το πηδάλιο στα χέρια του. Ούτε υπερβολές, ούτε ελλείψεις. Ούτε ακρότητες, ούτε σχοινοβασίες. Αλλά συνδυασμός του «κατ’ ακρίβειαν» και της «κατ’ οικονομίαν», νόμων και κανόνων, αυστηρότητας και επιείκειας, θεοσέβειας και νομιμότητας. Ποτέ δεν υπήρξε στη διακονία του αμετρία δυσεβείας, αλλά βασίλευε συμμετρία ευσεβείας, πορευόμενος σ’ αυτή την οδό των αρετών της Ορθοδόξου πίστεως, την διάκριση.
Έτσι όλοι τον εκτιμούσαν, τον εσέβοντο, τον άκουγαν με προσοχή, ζητούσαν την γνώμη του. Χαρακτηριστικές έχουν μείνει οι φράσεις του σε πολλές περιπτώσεις και μάλιστα στις πιο δύσκολες στιγμές: «Ο,τι πεί ο π. Πατρίκιος» ή «Το είπε ο π. Πατρίκιος, τέλος».
*
Έπειτα, η εκκλησιαστική δεοντολογία και η κανονική τάξη, η εθιμοτυπία ήταν η αγάπη του, η αφοσίωσή του, ο ώριμος καρπός της εκκλησιαστικής του παιδείας και της ιερατικής του σταδιοδρομίας. Περισπούδαστο τυγχάνει το σύγγραμμά του υπό τον τίτλον «ΚΩΔΙΞ ΕΙΔΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΤΑΞΕΩΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΕΘΙΜΟΤΥΠΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΑ ΕΝ ΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΥΡΙΩΣ ΙΣΧΥΟΝΤΑ, ΗΤΟΙ ΕΙΔΙΚΟΝ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΟΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, Ή ΠΕΡΙ ΙΕΡΑΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΔΟΚΙΜΙΟΝ», σελίδες 741, έκδοση Απ. Διακονίας, 2001. Είναι πολύ χαρακτηριστικά τα όσα γράφει η Συνοδική Εγκύκλιος υπ’ αριθμ. 2718/10.8.2001 παρουσιάζοντας και παραδίδοντας τον Τόμον προς τους Σεβ. Μητροπολίτες της Εκκλησίας μας: «Διά του μετά χείρας νέου τούτου Κώδικος σκοπείται η επί το σαφέστερον και αναλυτικώτερον ρύθμισις των σοβαρωτέρων και ειδικωτέρων ζητημάτων Εκκλησιαστικής Τάξεως και Εκκλησιαστικής Εθιμοτυπίας εν τη επιθυμία υποβοηθήσεως και ενημερώσεως πάντων των Εκκλησιαστικών Οργάνων και δη και προς αντιμετώπισιν των ποικίλων δυσχερειών και δυσκολιών, αίτινες αναφύονται εκάστοτε, οσάκις τίθενται τοιαύτα θέματα εν τη πράξει».
Αλλά αξίζει να παραθέσουμε τα όσα και ο ίδιος γράφει στην Εισηγητική του Έκθεση προς την Ιερά Σύνοδο: «Ίσως υπό τινων, πάντως μη ειδότων, ο εν λόγω Κώδιξ, να θεωρηθή ενδεχομένως σχολαστικός ή σχολαστικίζων, αλλά τούτο, λέγομεν και επαναλαμβάνομεν, μόνον υπό των μη ειδότων είναι δυνατόν να υποστηριχθή, οίτινες αγνοούσιν ότι οι εκάστοτε Υπεύθυνοι επί των πολυπλόκων αυτών Θεμάτων έχουσιν ανάγκην όσον το δυνατόν περισσοτέρων ειδικών και λεπτομερεστέρων πληροφοριών, οδηγιών και γνώσεων διά την υπεύθυνον αντιμετώπισιν των δυσκολωτάτων εκείνων εθιμοτυπικών θεμάτων, άτινα απαιτούσι λεπτοτάτους χειρισμούς, τους οποίους οι μακρόθεν εστώτες και θεώμενοι, αν μη ενίοτε και τιμώμενοι, ουδέ να υποψιασθώσι δύνανται. Ίσως, το περιεχόμενον του εν λόγω Κώδικος, διά τους μη υπευθύνους και μη επαίοντας, να φαντάζη ως λαβυρινθώδες, αν μη και δυσνόητον και δύσχρηστον, δι’ εκείνους όμως οίτινες καλούνται και επιστρατεύονται ενίοτε, ίνα υπευθύνως αντιμετωπίσωσιν εν τη πράξει τα εν λόγω θέματα, θα αποτελή Ειδικόν Πιλότον και Πυξίδα Ιεράν, προς ασφαλή και αίσιον αυτών πλούν εις το πέλαγος των εκάστοτε ευθυνών των, καίτοι βεβαίως εκάστη εκδήλωσις είναι αυτοτελής και ο σχεδιασμός και η υλοποίησις των προγραμμάτων αυτής άρχεται πάντοτε από μηδενικής βάσεως.
Βάσει πάντων των ανωτέρω, ταπεινώς φρονούμεν, ότι η παρούσα μορφή του εν λόγω Κώδικος είναι ικανή, ίνα, εν συνδυασμώ και μετά των ειρημένων Συνοδικών Κανονισμών, υποβοηθήση το έργον του Προκαθημένου της Εκκλησίας της Ελλάδος, της Ιεράς Συνόδου αυτής, των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών της αυτής Εκκλησίας, ως και το έργον των αρμοδίων Υπαλλήλων της Ιεράς Συνόδου αυτής, των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών της αυτής Εκκλησίας, ως και το έργον των αρμοδίων Υπαλλήλων της Ιεράς Συνόδου, της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, και των Ιερών Μητροπόλεων, οίτινες και επωμίζονται εκάστοτε το βάρος της ευθύνης διά την προετοιμασίαν και οργάνωσιν των Μεγάλων Εκκλησιαστικών Ακολουθιών και Εορτών, ως και των Ιερών Τελετών και Εκδηλώσεων, διό και το Γραφείον Εκκλησιαστικής Τάξεως και Εκκλησιαστικής Εθιμοτυπίας, μετά πάσης ευλαβείας, υποβάλλει αυτόν προς έγκρισιν τούτου υφ’ Υμών, ίνα τη βοηθεία τούτου τα πάντα, όσον ένεστι, κατά τας ως άνω Αγίας και Ιεράς Εορτάς, Τελετάς και Εκδηλώσεις της Εκκλησίας ημών τελώνται ουχί διά προχείρων εκάστοτε αυτοσχεδιασμών, αλλ’ ευσχημόνως και κατά τάξιν, ως και το Αποστολικόν παράγγελμα ορίζει».
Ο συγκροτημένος, θαυμάσιος αυτός Τόμος καταδεικνύει την ολοκληρωμένη παιδεία και πλατειά εκκλησιαστική προσήλωση στο του Αποστόλου: «Πάντα ευσχημόνως και κατά τάξιν γινέσθω» (Α’ Κορ. 14,40). Αυτό το έργο έχει μείνει πλέον στην ιστορία και τυγχάνει άξιο κάθε επαίνου.
*
Όλοι όσοι τον έζησαν από κοντά έχουν να διηγηθούν περιστατικά εκκλησιαστικής διακονίας και τάξεως σε πολλές εκδηλώσεις. Ο ίδιος κατηύθυνε και συμβούλευε: -Πόσα βήματα θα κάμνεις, πως θα περπατήσεις, πως και που να σταθείς, πως και αν πρέπει να μιλήσεις, ποια λέξη θα χρησιμοποιήσεις, που θα καθήσεις, πως θα χαιρετίσεις, πως θα αναχωρήσεις, τι θα έχεις ενδυθεί ιερατικώς, τι θα έχεις μαζί σου. Όλα αυτά στον Ιερό Ναό, στις Ιερές Ακολουθίες, σε επίσημες αίθουσες και εκδηλώσεις.
Χαρακτηριστικές προσέτι υπήρξαν και οι λιτές φράσεις του: «Δεν προβλέπεται τούτο» ή η άλλη φράση του: «Να διαφυλάξουμε το κύρος της Εκκλησίας» ή «Παρακαλώ εις την θέσιν σας», ή ακόμη: «Εμείς χρωστάμε στην Εκκλησία, και όχι εκείνη» ή η φράση: «Ουδείς σοφώτερος της Εκκλησίας». Οφείλουμε να ομολογήσουμε, ότι ο π. Πατρίκιος, όπου κι αν διηκόνησε, από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος και τα Βασιλικά Ανάκτορα μέχρι τον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου Χαλανδρίου, κατέδειξε ότι η αξία μιάς προσωπικότητος βρίσκεται στο βάθος της πνευματικής εν Χριστώ ζωής και στην ουσία της ανιδιοτελούς προσφοράς στην Εκκλησία και στον πλησίον. Δεν θα λησμονήσουμε ακόμη να υπογραμμίσουμε την αγάπη του για τις καθημερινές Ιερές Ακολουθίες, την φιλοστοργία του προς τον κάθε εξομολογούμενο, την ευσυνείδητη και ακούραστη επιμέλεια προς την επί σειράν ετών εν ασθενεία ευρισκομένη αείμνηστη αδελφή του Ευφροσύνη, την Κατηχήτρια, μία οσιακή μορφή.
Συνελόντ’ ειπείν: «Διττή οίδε την σοφίαν, η των πραγμάτων αλήθεια˙ σοφίαν την εν λόγοις και σοφίαν την εν έργοις». Έτσι κάθε είδος της σοφίας, πραγματικά, διέλαμψε στο βίο του π. Πατρικίου Καλεώδη. Και ο Θεός, μας αξίωσε να τον γνωρίσουμε. Έναν ιερέα με αδαμάντινο χαρακτήρα και υψηλό αίσθημα ευθύνης.
*
Βρισκόταν στη κλίνη ασθενείας του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» στους Αμπελοκήπους και την προτεραία της οσιακής κοίμησής του κατά τις μαρτυρίες ιατρών και της μοναχής – αδελφής Φιλοθέης που ήταν δίπλα του υπηρετώντας τον, σε κάποια ιατρική παρέμβαση είπε: «Γιατί μ’ ενοχλήσατε τώρα που συνομιλούσα με την Παναγία και τον Πρόδρομο; Που θα τους βρω πάλιν»; Και όταν πλέον ήλθε η ώρα του Κυρίου, ψέλλισε τα λόγια: «Εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγ. Πνεύματος. Αμήν» και τότε, άφησε την ψυχή του να φτερουγήσει στα ουράνια σκηνώματα του Θεού.
Ας είναι, αιωνία του η μνήμη.