Στις βορειοανατολικές υπώρειες της Πεντέλης, στην περιοχή Ξυλοκέριζα της Νέας Μάκρης, βρίσκεται η ιερά Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και του Αγίου Εφραίμ, τόπος προσκυνήματος χιλιάδων πιστών από όλη την Ελλάδα.
Η ιστορία της συνδέεται με τη ζωή και τον μαρτυρικό θάνατο του Αγίου Εφραίμ, που ήλθε εδώ σε μικρή ηλικία για να γίνει μοναχός, στις αρχές του 15ου αιώνα. Το 1424 και το 1425 η μονή γνώρισε δύο μεγάλες καταστροφές από τους Τούρκους. Κατά τη δεύτερη επιδρομή, ο Άγιος Εφραίμ συνελήφθη, βασανίσθηκε για πολλούς μήνες και θανατώθηκε στις 5 Μαΐου του 1426.
Το παλαιό καθολικό της μονής, που είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, ανήκει στον τύπο της βασιλικής και εσωτερικά είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες. Ο νεότερος ναός, βυζαντινού ρυθμού, είναι αφιερωμένος στον Άγιο Εφραίμ και στο εσωτερικό του υπάρχει η λάρνακα με το σκήνωμα του αγίου, ενώ στον περίβολο της μονής υπάρχει το δένδρο, όπου σύμφωνα με την παράδοση, θανατώθηκε ο άγιος.
Η μονή εορτάζει στις 3 Ιανουαρίου (εύρεση του λειψάνου του αγίου) και στις 5 Μαΐου (ημέρα του θανάτου του).