Ο Αγ. Γεώργιος των Φιλικών, στη Ζάκυνθο χτίστηκε το 1664 από τον Γεώργιο Λατίνο. Ηταν η αγαπημένη εκκλησία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, καθώς εκεί είχε βαφτίσει όσα από τα παιδιά του γεννήθηκαν στο νησί
Στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη Ζάκυνθο -κρυμμένη μέσα στην πλούσια βλάστηση του Ψηλώματος και κάτω από το Βενετσιάνικο Κάστρο του Μπόχαλη- χτυπά εδώ και αιώνες η καρδιά της Ιστορίας κρατώντας ζωντανές της μνήμες του Ελληνισμού. Πρόκειται για την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου των Φιλικών, η οποία κτίστηκε το 1664 από τον Γεώργιο Λατίνο και είχε αποτελέσει για μεγάλο διάστημα ιδιοκτησία αυτής της αρχοντικής οικογένειας του νησιού. Ο ιερός αυτός χώρος συνιστά ένα από τα πολυτιμότερα μνημεία της νεότερης ελληνικής ιστορίας, αφού εκεί διαδραματίστηκε η μύηση των αγωνιστών πριν από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.
Ο Αγιος Γεώργιος υπήρξε η αγαπημένη εκκλησία του Κολοκοτρώνη. Σε αυτή είχε βαφτίσει όσα από τα παιδιά του είχαν γεννηθεί στη Ζάκυνθο και εκεί είχε κάνει, με φίλους και συγγενείς πολλά γλέντια. Στο προαύλιο χώρο σήμερα έχει τοποθετηθεί η προτομή του Κολοκοτρώνη.
ΑΝΘΙΜΟΣ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
Σε όποιο σημείο του ναού και να περπατήσει ο επισκέπτης, έχει την δυνατότητα να νιώσει συμμέτοχος των ιστορικών γεγονότων και να αφεθεί στην αναπόληση πράξεων ηρωικών, γεμάτες από την αφοσίωση σε ένα υπέρτατο σκοπό. Στο κελί δίπλα ακριβώς από την εκκλησία, το οποίο έστεκε σε εκείνο το σημείο μέχρι τους σεισμούς του 1953, γινόταν η μύηση των αγωνιστών της Εθνεγερσίας από μια εξέχουσα μορφή του Αγώνα: τον ιερέα Άνθιμο Αργυρόπουλο (1768-1847), ο οποίος συνήθιζε να υπογράφει ως «ιερομόναχος και πνευματικός πατήρ».
Ο Άνθιμος καταγόταν από την Άρτα και το 1793 είχε ιδρύσει στο ορεινό και απροσπέλαστο χωριό των Θεοδώριανων ένα μοναστήρι και σχολείο για να μορφώνονται τα παιδιά του χωριού. Όταν ο Αλή Πασάς κατάφερε μετά από αλλεπάλληλες πολιορκίες να υποτάξει το ηρωικό Σούλι, πολλοί αγωνιστές αναζήτησαν καταφύγιο στο μοναστήρι του Αργυρόπουλου. Το γεγονός αυτό εξόργισε τον Αλή Πασά, ο οποίος διέταξε να συλλάβουν και να φυλακίσουν τον Αργυρόπουλο.
Όταν ο Αργυρόπουλος απελευθερώθηκε μετά από 18 χρόνια κατέφυγε πρώτα στην Κέρκυρα και κατόπιν στην Ζάκυνθο. Ο Ανθιμος Αργυρόπουλος μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Παναγιώτη Παπαγεωργίου (Αναγνωσταρά), στη Ζάκυνθο τον Ιανουάριο του 1819. Από εκείνο το σημείο και μετά αρχίζει να στρατολογεί και να ορκίζει σημαντικές μορφές της επαναστατικού αγώνα όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο οποίος είχε καταφύγει στην Ζάκυνθο κυνηγημένος από τους Τούρκους. Ανέλαβε επίσης να μυήσει στην Φιλική Εταιρεία τον Διονύσιο Σολωμό, τον Νικηταρά, τον Πετμεζά, τον Πλαπούτα, τον Φωτομάρα, το Ρώμα, τον Δραγώνα, τον Στεφάνου κ.α.
Ο ΟΡΚΟΣ
Ο όρκος δινόταν πάνω σε μια εικόνα στην οποία εικονίζεται ο Χριστός, καθισμένος στο θρόνο του Παντοκράτορα, έχοντας αριστερά του τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο και δεξιά του την Υπεραγία Θεοτόκο και τον Άγιο Γεώργιο. Η εικόνα αυτή ονομάζεται «Τρίμορφο» και διατηρείται έως και σήμερα σωστά διατηρημένη εντός της εκκλησίας.
Δεν αρκείτο όμως ο Αργυρόπουλος στο να υποδέχεται και να μυεί στα μυστικά του Αγώνα όσους εθελούσια προσέρχονταν για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Αναλάμβανε συγχρόνως και άλλες δράσεις-συνεπικουρούμενος από τους Διονύσιο Ρώμα και Αντώνιο Μαρτελάο- φροντίζοντας όμως να περνά απαρατήρητος από τις μυστικές υπηρεσίες των Άγγλων, οι οποίοι είχαν τότε υπό την κατοχή τους τα Επτάνησα. Σύμφωνα με τις αναφορές των ιστορικών του νησιού Παναγιώτη Χιώτη και Σπυρίδωνος Δεβιάζη, κατά την περίοδο εκείνη οι ευρισκόμενοι στη Ζάκυνθο Ελληνες οπλαρχηγοί προσέτρεχαν στον φλογερό αυτό ιερέα προκειμένου να λάβουν τις συμβουλές και τη βοήθειά του σχετικά με τις επιχειρήσεις, οι οποίες επρόκειτο να αναληφθούν στις περιοχές της Δυτικής Ελλάδας εναντίον των Τούρκων.
Επίσης, ο Αργυρόπουλος όντας πνεύμα οργανωτικό τε και μαχητικό -παρά τα προβλήματα της υγείας του- δεν έχανε καθόλου χρόνο, αφού φρόντιζε να διατηρεί ανοιχτή τη επικοινωνία ανάμεσα στους Ελληνες της Ζακύνθου και στους επικεφαλής των επαναστατικών ομάδων στην Ηπειρο. Ο Αργυρόπουλος πέθανε τυφλός στη Ζάκυνθο στις 20 Ιανουαρίου 1847, χωρίς να προλάβει να δει την ιδιαίτερη πατρίδα του την Άρτα ελεύθερη.
ΤΗΝ… ΑΝΕΣΤΗΣΑΝ ΜΕΤΑ ΤΟΥΣ ΣΕΙΣΜΟΥΣ ΤΟΥ 1893
Η εκκλησία του Αγίου Γιώργη των Φιλικών κατέρρευσε με τους σεισμούς του 1893. Το 1925, ξαναχτίστηκε, για να σωριαστεί και πάλι με τους σεισμούς του 1953. Το γεγονός αυτό, όμως, διόλου δεν πτόησε του Ζακυνθινούς, οι οποίοι ξεκίνησαν από την αρχή και μετά από επίμονες προσπάθειες κατάφεραν να οικοδομήσουν το 1955 εκ νέου τον ιστορικό αυτό ναό. Μάλιστα, την χρονιά εκείνη ο Άγιος Γεώργιος ήταν το πρώτο κτήριο, που οικοδομήθηκε στο νησί από το 701ο τάγμα μηχανικού του ελληνικού στρατού, ύστερα από την παρέμβαση της Επιτροπής Διασώσεως και Διατηρήσεως Ιστορικών Χώρων και Μνημείων Ζακύνθου.
Τα εγκαίνια του ναού πραγματοποιήθηκαν την 21η Μαΐου 1955, την ημέρα όπου εορταζόταν η 91η επέτειος της ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα. Ο Άγιος Γεώργιος αποτελεί σήμερα παρεκκλήσιον του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Νικολάου των Ξένων. Σήμερα βρίσκεται σε εξαιρετική κατάσταση, ενώ πρόσφατα σημειώθηκαν παρεμβάσεις στον εξωτερικό χώρο, στα κηπάρια, στα πορτοπαράθυρα και στο τέμπλο του ναού.
Στον ναό τελούνται προγραμματισμένες θείες λειτουργίες, όπως π.χ την Δευτέρα του Πάσχα, ενώ έως την έκρηξη της πανδημίας ο εξωτερικός χώρος διετίθετο συχνά για παρουσιάσεις βιβλίων αλλά και άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Ο ιερός ναός Αγίου Νικολάου των Γερόντων έχει ήδη προγραμματίσει την τέλεση θείας λειτουργίας και μνημόσυνου υπέρ των Αγωνιστών της Εθνεγερσίας, στον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου των Φιλικών.
Σωτήριος Λέτσιος
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”