Ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά προσκυνήματα στη Λέσβο είναι το μοναστήρι του Αγίου Ραφαήλ, το οποίο έχει κτιστεί στον λόφο των Καρυών, σε μία περιοχή γεμάτη αιωνόβια ελαιόδεντρα. Στο πέρασμα των αιώνων το ιστορικό αυτό μοναστήρι βρέθηκε στο στόχαστρο κατακτητών, οι οποίοι λεηλάτησαν το μνημείο και κατέστρεψαν κειμήλια ανεκτίμητης αξίας.
Η Ιερά Μονή του Αγίου Ραφαήλ φέρεται να ιδρύθηκε κατά τα Βυζαντινά χρόνια και να ήταν αφιερωμένη στο Γενέσιο της Θεοτόκου. Στις αρχές του 13ου αιώνα δέχθηκε το πρώτο ισχυρό πλήγμα, κατά την επιδρομή πειρατών οι οποίοι κατέστρεψαν το μοναστήρι και θανάτωσαν τις μοναχές.
Στα μέσα του 15ου αιώνα στο μοναστήρι εγκαταστάθηκαν ο μοναχός Ραφαήλ και ο διάκονος Νικόλαος, οι οποίοι αφιέρωσαν την ζωή τους στην αναγέννησή του και στην οικονομική στήριξη των αδύναμων.
Σοβαρές καταστροφές προκάλεσαν και οι Τούρκοι το 1463, με τους κατακτητές να σφαγιάζουν τον ηγούμενο Ραφαήλ, τον μοναχό Νικόλαο και τη μικρή Ειρήνη, η οποία ήταν κόρη του τοπικού άρχοντα. Σύμφωνα με ιστορικά ντοκουμέντα που έχουν διασωθεί, όχι μόνο θανατώθηκαν, αλλά βασανίστηκαν και οι τρεις. Πριν θανατωθεί, μάλιστα, ο Άγιος Ραφαήλ είχε προλάβει να κρύψει μία θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς και κάποια πολύτιμα για το μοναστήρι σκεύη.
Από τα χρόνια της τουρκοκρατίας μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα τα κτήματα της Μονής και ο χώρος που είχε κτιστεί, είχαν περάσει στα χέρια ιδιωτών. Το 1959, στο πλαίσιο εργασιών για την ανοικοδόμηση νέου ναού, οι κάτοικοι βρήκαν τα ερείπια του παλαιού μοναστηριού όπως και τα λείψανα των τριών Αγίων. Άμεσα ξεκίνησαν οι εργασίες για να κτιστεί ένα νέο μοναστήρι, το οποίο εγκαινιάστηκε το 1969. Πρωτοστάτησε η Ηγουμένη Ευγενία Κλειδαρά, η οποία τα επόμενα χρόνια και έως την εκδημία της, το 2013, εργάστηκε θυσιαστικά για την ανάπτυξη της μονής και την πολύπλευρη προσφορά της στην κοινωνία.
Στο μοναστήρι υπάρχουν δύο ναοί, ο ένας αφιερωμένος στον Άγιο Ραφαήλ και ο άλλος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Υπάρχει ακόμα και ο ναός της Αγίας Μαγδαληνής.
Οι νεοφανείς Άγιοι μάρτυρες Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη είναι γνωστοί σε όλη την Ελλάδα και στα πέρατα της γης για τα θαύματά τους, με εκατοντάδες πιστούς να διηγούνται τη δική τους ιστορία και τη βοήθεια των Αγίων σε προσωπικό τους πρόβλημα.
Πηγή: vema.com.au