Η σοκαριστική μαρτυρία της Εστερ Λάβτζοϋ για όσα συνέβησαν τον Σεπτέμβριο του 1922 και τα εγκλήματα σε βάρος των Ελλήνων
«Η καταστροφή της Σμύρνης είναι η πιο κολοσσιαία θηριωδία που έχει διαπραχθεί ποτέ. Στην ιστορία των Μαρτύρων του Χριστιανισμού δεν υπάρχει τίποτα που να ισοδυναμεί με αυτή την τραγωδία»
Οι θηριωδίες και οι ωμότητες που διέπραξαν οι ορδές των Τούρκων στη Σμύρνη και στα παράλια της Μικρασίας πιθανόν να μην είχαν καταγραφεί και να μην είχαν γίνει γνωστές στον υπόλοιπο κόσμο, εάν δεν υπήρχαν κάποιες προσωπικότητες οι οποίες συνέβαλαν με το έργο τους, ώστε να ενημερωθεί και να ευαισθητοποιηθεί η κοινή γνώμη για μια από τις μεγαλύτερες γενοκτονίες του 20ου αιώνα. Μία από αυτές τις προσωπικότητες είναι η Αμερικανίδα γιατρός Εστερ Λάβτζοϋ (1869-1967) η οποία έζησε από κοντά τα τραγικά γεγονότα στη Σμύρνη τον Σεπτέμβριο του 1922.
Μετά την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου η Λάβτζοϋ βοήθησε στην ίδρυση της Υπηρεσίας Νοσοκομείων Γυναικών των ΗΠΑ (AWHS), η οποία δημιουργήθηκε προκειμένου να προσφέρει ανθρωπιστική βοήθεια σε εκτοπισμένους και τραυματίες του πολέμου. Τις αναμνήσεις της από την καταστροφή της Σμύρνης και τα εγκλήματα σε βάρος των Ελλήνων συγκέντρωσε σε ένα βιβλίο που συνέγραψε η ίδια, ενώ τις εμπειρίες της περιέγραψε και σε άρθρα της στην εφημερίδα «Νιού Γιόρκ Τάιμς».
Στα τέλη Αυγούστου του 1922 η Λάβτζοϋ βρισκόταν στη Γενεύη παρακολουθώντας τις εργασίες ενός συνεδρίου, όταν πληροφορήθηκε τα γεγονότα στη Σμύρνη. Μαζί με άλλους γιατρούς και νοσοκόμους συγκρότησαν μια ομάδα, η οποία έφτασε μετά από μερικές ημέρες στην φλεγόμενη Σμύρνη. Από την πρώτη στιγμή που πάτησε το πόδι της στην πολύπαθη πόλη βρέθηκε αντιμέτωπη με μια τραγωδία, που δεν μπορούσε να χωρέσει ανθρώπινος νους.
Στα αποσπάσματα που ακολουθούν η Λάβτζοϋ περιγράφει με συγκλονιστική αμεσότητα τα όσα είδε μπροστά από τα μάτια της. Γεγονότα που αποδεικνύουν την ύπαρξη ενός εγκλήματος για το οποίο δεν έχει ακόμη αποδοθεί δικαιοσύνη. «Πάνω από ένα εκατομμύριο χριστιανοί, κυρίως γυναίκες και παιδιά, εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους στη Μικρά Ασία. Χωρισμένοι από τους συζύγους και τους γιους τους, σωριασμένοι στα δύσοσμα και βρωμερά αμπάρια των φορτηγών πλοίων, χωρίς φαγητό και νερό, αυτά τα φτωχά πλάσματα άφησαν τη γη των πατέρων τους -μια χώρα στην οποία κυριολεκτικά ρέει γάλα, μέλι και λάδι (…) Οι πρόσφυγες αυτοί βρήκαν κλειστές τις πόρτες των ισχυρών εθνών, που κατά τ΄ άλλα θεωρούνται χριστιανικά. Μόνο μια χώρα τους άφησε να πατήσουν στο έδαφος και αυτή ήταν η φτωχή και μικρή Ελλάδα» υπογραμμίζει η Λάβτζοϋ.
ΠΡΟΣΕΥΧΟΝΤΑΝ!
Η αφοσιωμένη στη θεραπεία του ανθρώπινου πόνου Λάβτζοϋ παρέμεινε στη Σμύρνη από τις 24 έως και τις 30 Σεπτεμβρίου. Δεν σταμάτησε ούτε λεπτό να μετακινείται -με κίνδυνο της ζωής της -από το ένα σημείο της πόλης στο άλλο πασχίζοντας να σώσει όσους περισσότερους ανθρώπους ήταν δυνατόν. «Το θέαμα παντού ήταν σοκαριστικό. Η καρδιά της πόλης ήταν ένα ερείπιο παραδομένο στην φωτιά» γράφει η ίδια και συνεχίζει την αφήγησή της: «Ημέρα και νύχτα τα γυναικόπαιδα ανέμεναν απεγνωσμένα την άφιξη των πλοίων. Την Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου ήρθαν οκτώ πλοία (…) Την Δευτέρα έφτασε μόνο ένα πλοίο και ο κόσμος ήταν σε απόγνωση. Εκείνο το βράδυ στις 25 Σεπτεμβρίου, βγήκα στο μπαλκόνι του Αρχηγείου Αρωγής με μια νεαρή Χριστιανή και κοίταξα τη μάζα των τραγικών προσώπων. Ακούστηκε ένα περίεργο μουρμουρητό βγαλμένο από τα στόματα των ανθρώπων που πηγαινοέρχονταν στην προκυμαία. Ήταν ένας πένθιμος ήχος που έμοιαζε με το παράπονο της θάλασσας ή τον αναστεναγμό του ανέμου στο δάσος. Δεν ήξερα τι σήμαινε και ρώτησα αυτή τη Χριστιανή κοπέλα: ”Προσεύχονται για να έρθουν τα πλοία” μου απάντησε».
Τους υπαίτιους για την καταστροφή του ελληνισμού της Μικρασίας η Λάβτζοϋ τους κατονόμασε -προς τιμήν της- ευθαρσώς χωρίς διόλου να αμφιταλαντευθεί: «Τα όσα διαδραματίστηκαν ήταν μια παρωδία με ευθύνη της διεθνούς κοινότητας. Τα χριστιανικά έθνη με τον τρόπο που ενήργησαν κατέστησαν αναπόφευκτο το ολοκαύτωμα των Ελλήνων. Ενίσχυσαν στρατιωτικά τον Μουσταφά Κεμάλ στην εκστρατεία του κατά των Ελλήνων. Του έδωσαν όπλα, αεροπλάνα και όλα τα απαραίτητα εφόδια προκειμένου να είναι η αναμέτρηση νικηφόρα για τους Τούρκους. Η καταστροφή της Σμύρνης είναι η πιο κολοσσιαία θηριωδία που έχει διαπραχθεί ποτέ. Στην ιστορία των Μαρτύρων του Χριστιανισμού δεν υπάρχει τίποτα που να ισοδυναμεί με αυτήν την τραγωδία».
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟ 100 ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΓΕΝΝΗΣΑΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΚΥΜΑΙΑ!
Πέραν των υπόλοιπων καθηκόντων της η Λάβτζοϋ είχε αναλάβει να φροντίζει τις έγκυες γυναίκες και να τις επιβιβάζει στα πλοία πριν αυτές γεννήσουν. Η αφήγησή της είναι συγκλονιστική και σε αυτό το σημείο. «Πολλές έγκυες γυναίκες εξαιτίας των δραματικών στιγμών που ζούσαν εκείνες τις στιγμές επέσπευσαν τον τοκετό τους. Πολλά παιδιά γεννήθηκαν στην προκυμαία και στην προβλήτα. Είναι περισσότερες από 100 εκείνες οι γυναίκες που γέννησαν στην προκυμαία τα μωρά τους, ενώ σε πολλές από αυτές τις γεννήσεις ήμουν παρούσα. Οι γυναίκες στάθηκαν έχοντας το σώμα τους μέσα στο νερό έως τη μέση και προσπαθούσαν σηκώνοντας ψηλά τα μωρά τους να τα σώσουν από τον πνιγμό. Μερικά από τα βρέφη πέθαναν μέσα σε λίγες μόνο ώρες από την στιγμή της γέννησής τους, αλλά οι μητέρες τους συνέχισαν να τα κρατούν σφιχτά στις αγκαλιές τους και να θρηνούν κλαίγοντας. Σαν να μην ήθελαν να πιστέψουν ότι αυτά δεν ζούσαν πια (…) Στις διαφορετικές πύλες κατά μήκος της προβλήτας, οι οικογένειες χωρίστηκαν. Πολλές από τις γυναίκες που πάσχιζαν να περάσουν από τις πύλες έχασαν τα παπούτσια τους και τα ρούχα τους σκίστηκαν. Πολλά παιδιά χάθηκαν, ενώ από παντού ακούγονταν οι σπαρακτικές φωνές των μητέρων τους που τα αναζητούσαν. Και αφού δεν βρέθηκαν μεταξύ τους αναγκάστηκαν να επιβιβαστούν σε διαφορετικά πλοία και να αποπλεύσουν για διαφορετικά μέρη. Στην προβλήτα υπήρχαν παντού γυαλιά από σπασμένα μπουκάλια και όσοι δεν είχαν παπούτσια έφτασαν στα πλοία με τα πόδια τους να αιμορραγούν» τονίζει.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΛΕΤΣΙΟΣ
