Από τον ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΣΠΥΡΟΥ*
Στους πρόποδες του όρους Μιτσικέλι, ακριβώς απέναντι από την πόλη των Ιωαννίνων, χτίστηκε πριν από περίπου 800 χρόνια μία σημαντική Μονή της Ορθοδοξίας αφιερωμένη στο Γενέσιον της Θεοτόκου γνωστή ως Παναγία Ντουραχάνης, η οποία πρόσφατα μετετράπη από την Ιερά Σύνοδο από ανδρώα σε γυναικεία, ύστερα από ενέργειες του Μητροπολίτη Ιωαννίνων κ. Μαξίμου.
Η Ιερά Μονή Παναγίας Δουραχάνης ή Ντουραχάνης βρίσκεται δίπλα από το καμποχώρι των Λογγάδων στις ανατολικές όχθες της λίμνης Παμβώτιδας. Όπως περιγράφει στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» η αδελφή Μαξίμη, η αυλή του μοναστηριού είναι πλακοστρωμένη με τα παλιά πεζούλια έτοιμα για να ξεκουράσουν τον επισκέπτη. Οι γέρικες κληματαριές κρέμονται από τα ξύλινα χαγιάτια των μισογκρεμισμένων κελιών. Το γερασμένο κυπαρίσσι, γερμένο πάνω στη στέγη, φιλοξενεί στα καταπράσινα φυλλώματα τα πλήθη των σπίνων, που ψέλνουν μαζί με τους ψαλτάδες και αυτά ύμνους προς την Παναγία.
Σύμφωνα με την παράδοση το μοναστήρι της Παναγίας χτίστηκε από έναν Τούρκο ύστερα από ένα θαυμαστό γεγονός. Στο σημείο, στο οποίο είναι χτισμένο το μοναστήρι υπήρχε ένα εικονοστάσι αφιερωμένο στη χάρη της Υπεραγίας Θεοτόκου. Τον χειμώνα του 1434, ο μπέης της Ρούμελης, ο Ντουραχάν Πασάς -ο οποίος είχε γονείς χριστιανούς- πηγαίνοντας με τον στρατό του για πολεμική επιχείρηση, πέρασε από εκεί και άναψε ένα κερί. Καθώς προχωρούσε μέσα στην ομίχλη και το χιόνι, έχασε τον προσανατολισμό του και πέρασε με τον στρατό του πάνω από την παγωμένη λίμνη. Όταν έφτασε στη στεριά κατάλαβε τι είχε προηγηθεί και δεν πίστευε στα μάτια του πως δεν υπήρχε καμία απώλεια. Εντυπωσιασμένος συνέχισε την αποστολή του μέχρι το Αργυρόκαστρο, όπου κέρδισε τη μάχη. Μόλις επέστρεψε πήγε αμέσως στο εικονοστάσι και έδωσε εντολή να χτιστεί ένα μοναστήρι.
Για τον περισσότερο κόσμο ο θρύλος αυτός είναι αληθινός, ωστόσο, υπάρχει μία ακόμη εκδοχή, κατά την οποία ιδρυτής της μονής δεν ήταν ο Ντουραχάν, αλλά ένας άλλος Τούρκος πασάς, ο οποίος επέκτεινε μοναστήρι που προϋπήρχε στη συγκεκριμένη θέση. Άλλοι, πάλι, υποστηρίζουν την θεωρία ότι το όνομα «Δουραχάνη» προέρχεται από κάποιον Δουρ, ο οποίος, μάλλον, ήταν κατώτερος αξιωματούχος. «Είναι άγνωστο πότε πήρε τη σημερινή της μορφή η Ιερά Μονή της Παναγίας Ντουραχάνης, καθώς το 1611 έγιναν από τους Τούρκους καταστροφές στα θρησκευτικά μνημεία της Ηπείρου, λόγω των πρώτων επαναστατικών προσπαθειών των υπόδουλων» σημειώνει η Αδελφή Μαξίμη και συμπληρώνει: «Επίσης, παρόλο που κάηκε ολοσχερώς το 1825, το 1830 κτίσθηκε εκ θεμελίων και εξακολούθησε να λειτουργεί μέχρι το 1933, χρονιά κατά την οποία το μοναστήρι λεηλατήθηκε και ερημώθηκε».
ΓΕΜΑΤΗ ΤΑΜΑΤΑ
Το Καθολικό της Μονής είναι ένας απλός τρίκλιτος ναός με κεντρικό τρούλο και υπερυψωμένο κλειστό νάρθηκα, με αγιογραφημένους τοίχους και σκαλιστό ξύλινο τέμπλο. Δέος και ιδιαίτερη συγκίνηση προκαλεί το γεγονός ότι η εικόνα της Παναγίας είναι γεμάτη τάματα. Οι πιστοί γονατίζουν μπροστά της και εναποθέτουν στη μορφή της όλα τους τα προβλήματα και τις έγνοιες. Και ακριβώς εκεί βρίσκουν παρηγοριά και δύναμη. Σημαντική είναι η προσφορά της μονής στην τοπική κοινωνία, αφού εκεί λειτουργεί και οικοτροφείο. Πρόκειται για μία μονή με μεγάλη κοινωφελή προσφορά στο νομό Ιωαννίνων. Στις εγκαταστάσεις λειτουργούν, επίσης, βιβλιοθήκες, αναγνωστήρια, αίθουσες ψυχαγωγίας.
Ο ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΟΣ ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
Το ιστορικό αυτό μοναστήρι, τις τελευταίες δεκαετίες είχε γίνει σημείο αναφοράς λόγω της παρουσίας του σε αυτό του χαρισματικού γέροντος Αθανασίου. Ο πατήρ Αθανάσιος είχε ταυτίσει τη ζωή του με την προστασία των φτωχών και ορφανών παιδιών και για μισό αιώνα έκανε τα πάντα για να βοηθήσει αυτά τα παιδιά να μάθουν γράμματα και να ζήσουν με αξιοπρέπεια. Στερήθηκε ο ίδιος, για να βοηθήσει εκείνους που στερούνταν, ώστε να βρουν το δρόμο τους. Το πνευματικό έργο του μακαριστού ήταν πραγματικά τεράστιο. Εξομολογούσε και ανάπαυε τις ψυχές εκατοντάδων ανθρώπων, κάνοντας πράξη τον λόγο του Ευαγγελίου. Εξάλλου, η αγαπημένη πρότασή του «πίστευε, αγάπα, συγχώρα και προχώρα στη ζωή σου» ήταν πάντοτε η καθημερινή του πρακτική. Παράλληλα, βοηθούσε όποιον είχε ανάγκη, όπως και όσο μπορούσε, με ταπεινότητα, χωρίς να μαθαίνει κανείς τίποτε και χωρίς να αποσκοπεί στην προσωπική προβολή. Μετά την κοίμηση του Γέροντα τον περασμένο χρόνο, ο οικείος Μητροπολίτης κ. Μάξιμος, ο οποίος τιμά και αγαπά τις μοναστικές κοινότητες, άρχισε τις ενέργειες, ώστε να μετατραπεί η Μονή από ανδρώα σε γυναικεία, κάτι το οποίο ενέκρινε τον περασμένο μήνα η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος και πλέον εγκαταβιούν εκεί τέσσερις μοναχές. Η Μονή γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου με πλήθος κόσμου από όλη την Ήπειρο αλλά και την Βόρεια Ελλάδα να την επισκέπτονται για προσκύνημα.
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”