«Ο σωτήρας όλων των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής». Ο Άγνωστος Ήρωας της Σμύρνης. Ο άνθρωπος που αντίστοιχό του δεν υπάρχει στην παγκόσμια ιστορία και όμως δεν τον γνωρίζουν οι περισσότεροι ενώ δεν αναφέρεται το όνομά του σε αρκετα ιστορικά βιβλία
Ασθενικός, ραχητικός, μικροκαμωμένος, γιατί είχε προσβληθεί μικρός από μια πολύ σπάνια ασθένεια (φυματίωση της σπονδυλικής στήλης).
Πάστορας, μέλος της Αμερικανικής αποστολής της Σμύρνης, άρχισε με τα άλλα μέλη της την ανθρωπιστική βοήθεια απ΄ όταν κατέρρευσε το Ελληνικό μέτωπο σιτίζοντας περί τα 350.000 άτομα (300.000 Έλληνες, 25.000 Αρμένιους και 25.000 Εβραίους) καθημερινά. Όταν η καταστροφή είχε ολοκληρωθεί, η πόλη είχε καεί, αρνήθηκε, όπως και άλλα μέλη της αποστολής να την εγκαταλείψει.
Ο Τζένινγκς με αποκλειστικά δικές του πρωτοβουλίες πέτυχε να ηγηθεί μιας τεράστιας προσπάθειας διάσωσης αμάχων, πέραν των 500.000 προσφύγων από τη Σμύρνη, ερχόμενος μάλιστα -χωρίς την παραμικρή διπλωματική εμπειρία- σε επαφή και συνομιλία με τον ίδιο τον Κεμάλ Ατατούρκ και αποσπώντας του την άδεια να οργανώσει τη διάσωση των μη μουσουλμανικών πληθυσμών της Σμύρνης. Ο Κεμάλ του έδωσε 11 μέρες διορία να σώσει όποιους προλάβει.
Ο Τζένινγκς πλήρωσε ο ίδιος ναύλο σε ξένα πλοία για να αναλάβουν να μεταφέρουν πρόσφυγες σε ασφάλεια. Σε κάποια τέτοια μεταφορά προς τη Μυτιλήνη είδε εκεί τον ελληνικό πολεμικό στόλο με 25 πλοία αγκυροβολημένο. Θέλοντας να μεσολαβήσει για την χρήση του πολεμικού στόλου στην οργάνωση της εκκένωσης της Σμύρνης συνάντησε τη απροθυμία του ελληνικού κράτους.
Μόνο αφού ο Τζένινγκς ουσιαστικά εκβίασε τον ίδιο τον πρωθυπουργό Νικόλαο Τριανταφυλλάκο, απειλώντας πως θα καταγγείλει διεθνώς την ελληνική κυβέρνηση για εγκληματική αδράνεια και ευθύνη για την επιφαινόμενη απώλεια αμέτρητων ζωών, δόθηκε η εντολή παρέμβασης του πολεμικού ναυτικού υπό την επίβλεψη του αμερικανικού στόλου της περιοχής.
Όταν είχαν σχεδόν ολοκληρωθεί οι επιχειρήσεις απομάκρυνσης από τα παράλια του Αιγαίου, ο πάστορας έστρεψε την προσοχή του στα λιμάνια του Εύξεινου Πόντου, όπου και εκεί περίμεναν χιλιάδες. Πάνω από ένα εκατομμύριο ψυχές υπολογίζεται ότι διασώθηκαν χάρη στον Έισα Τζένινγκς.
Για το επίτευγμά του αυτό τιμήθηκε με τις κορυφαίες διακρίσεις του Ελληνικού Κράτους, το Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρος και το Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας, που είναι το υψηλότερο στρατιωτικό παράσημο. Το πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης του απένειμε το ανώτατο παράσημό του. Ο Δήμος Βόλου έστησε μνημείο.
Πηγή: ΕΣΤΙΑ Νέας Σμύρνης