Δοξολογία τελέσθηκε στον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως επί τη επετείω της Εθνικής εορτής της 25ης Μαρτίου του 1821, την Πέμπτη, 24 Μαρτίου 2022.
Η Δοξολογία αύτη ανεπέμφθη κατά πρώτον ως δέηση προς τον Θεόν για την ανάπαυση της ψυχής των πεσόντων στις μάχες των υπέρ πίστεως και πατρίδος αγωνιστών του 1821, αφ΄ ετέρου δε ως ευχαριστία προς τον Θεό για την βοήθεια Αυτού προς το έθνος μας στην αποτίναξη του Οθωμανικού ζυγού και την εδραίωση της εν Χριστώ ελευθερίας.
Της Δοξολογίας ταύτης προεξήρχε ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος, συνιερουργούντων Αυτώ των Αγιοταφιτών Αρχιερέων και Ιερομονάχων και διακόνων, ψαλλόντων του Ιεροδιακόνου π. Συμεών δεξιά και του κ. Βασιλείου Γκοτσοπούλου αριστερά, βοηθούντων των μαθητών της Πατριαρχικής Σχολής Σιών, μετεχόντων δε των μελών της Ελληνικής παροικίας, παρουσία του Γενικού Προξένου της Ελλάδος στα Ιεροσόλυμα κ. Ευαγγέλου Βλιώρα και μελών του Προξενείου.
Μετά την Δοξολογία έλαβε χώρα η άνοδος στο Πατριαρχείο, όπου ο Πατριάρχης είπε:
«Ελάτε μ’ έναν ζήλον σε τούτον τον καιρό, να κάμωμεν τον όρκον επάνω στον Σταυρόν … ψηλά στα μπαιράκια σηκώστε τον Σταυρόν και σαν αστροπελέκια χτυπάτε τον εχθρό». Αναφωνεί ο Ρήγας Φεραίος εις τον επαναστατικόν αυτού παιάνα, «Θούριο».
Εκλαμπρότατε Γενικέ Πρόξενε της Ελλάδος κ. Ευάγγελε Βλιώρα,
Σεβαστοί Άγιοι Πατέρες και Αδελφοί,
Αγαπητοί εν Χριστώ Αδελφοί,
Η σήμερον τελουμένη επέτειος της Ελληνικής Επαναστάσεως της 25ης Μαρτίου του 1821, κατά της βαρβαρικής Οθωμανικής δουλείας αποτελεί γεγονός μοναδικόν και ανεπανάληπτον εν τη παγκοσμίω ιστορία και τούτο, διότι το θείον αγαθόν της ελευθερίας συνδέεται αρρήκτως μετά της εν Χριστώ συνειδητής διαθέσεως της αυτοθυσίας του ευσεβούς γένους των Ρωμαίων Ορθοδόξων Χριστιανών και του ευλογημένου Ελληνικού έθνους ημών.
Ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε το ιερόν Λάβαρον της Επαναστάσεως την 25ην Μαρτίου 1821, ημέραν της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ακούων εις το απολυτρωτικόν κήρυγμα του σοφού Παύλου «τη ελευθερία ούν, η ημάς Χριστός ηλευθέρωσε, στήκετε, και μη πάλιν ζυγώ δουλείας ενέχεσθε» (Γαλ. 5,1).
Η θεώρησις της ιδέας της ελευθερίας, η οποία προσέλαβεν υπόστασιν εν τω Χριστιανισμώ ήτο εκείνη, η οποία διέκρινε την Ελληνικήν Επανάστασιν του ’21 από συγχρόνους αυτή επαναστάσεις άλλων λαών. Τούτο άλλωστε καταγγέλλει και το εθνεγερτικόν σύνθημα του Γέρου του Μοριά Θεοδώρου Κολοκοτρώνη: «νυν ο αγών διά την πίστιν του Χριστού την αγίαν και της πατρίδος την ελευθερίαν». Τούτο επίσης μαρτυρεί και το κάλεσμα του Ρήγα Φεραίου εις τον επαναστατικόν αυτού παιάνα «Θούριο»: «Ελάτε να κάμωμεν τον όρκον επάνω στον Σταυρόν».
Οι Έλληνες, των οποίων η φιλοπατρία και η ελευθερία αποτελούν τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της μακραίωνος και πολυσχιδούς ιστορίας αυτών, δεν ήτο δυνατόν να συμβιβασθούν με το είδος της δουλείας του Οθωμανικού ζυγού, ο οποίος προσέβαλε την πολιτισμικήν, πνευματικήν και εθνικοθρησκευτικήν αυτών κληρονομίαν, η οποία συνέβαλε καθοριστικώς εις την υπερύψωσιν και κατακόσμησιν των ηθών αλλά και εις τον φωτισμόν της διανοίας των «εν σκότει και σκιά θανάτου καθημένων ανθρώπων» (πρβλ. Λουκ. 1,79).
Το δε μεγαλείον της θυσίας των εξεγερθέντων Ελλήνων διά την ελευθερίαν και το όνομα του Χριστού αποτυπούται εναργέστατα τόσον εις το σύνθημα «ελευθερία ή θάνατος» όσον και εις την ομολογίαν των αναδειχθέντων νεομαρτύρων της Εκκλησίας, «Χριστιανός γεννήθηκα και Χριστιανός θ’ αποθάνω!». Οι ήρωες και νεομάρτυρες ούτοι του απελευθερωτικού αγώνος του ’21 ήκουον αναμφιβόλως εις τους Κυριακούς λόγους του Ευαγγελίου: «Μη φοβηθήτε από των αποκτεινόντων το σώμα, την δε ψυχήν μη δυναμένων αποκτείναι» (Ματθ. 10,28).
Λέγομεν τούτο διότι η συμβολή της Εκκλησίας και του κλήρου αυτής εις τον αγώνα της εθνεγερσίας του 1821 υπήρξε όντως μεγάλη και απαράμιλλος. Η Εκκλησία ως πνευματικός θεσμός ανεγνωρίσθη ως η κατ’ εξοχήν ηγετική δύναμις του υπό δουλείαν τελουμένου λαού της Ρωμηοσύνης. Η Εκκλησία είναι εκείνη η οποία εξεπροσώπει την εθνικήν και θρησκευτικήν οντότητα των Ελλήνων.
Η εορτή της εθνεγερσίας του 1821 δεν είναι απλώς γεγονός ιστορικής μνήμης, αλλά μάλλον ιεράς Παρακαταθήκης σφραγισμένης με το ηρωικόν και μαρτυρικόν αίμα «της ελευθερίας, απ’ τα κόκκαλα βγαλμένης των Ελλήνων τα ιερά». Αυτήν την ιερά Παρακαταθήκην καλούμεθα, αφ’ ενός μεν να διαφυλάξωμεν, αφ’ ετέρου δε να παραδώσωμεν εις τας επερχομένας γενεάς.
Η Γεραρά Αγιοταφιτική ημών Αδελφότης συμμετέχουσα εις τον επετειακόν εορτασμόν της ιεράς μνήμης της Εθνικής Παλιγγενεσίας του ευσεβούς και βασιλικού γένους των Ρωμαίων Ορθοδόξων και του Έθνους ημών και χρεωστικώς αποδίδουσα «τοις την τιμήν την τιμήν» (Ρωμ. 13,7) κατήλθεν εις τον Πανίερον Ναόν της Αναστάσεως, ένθα ανεπέμψαμεν ευχαριστήριον αίνον και δοξολογίαν εις τον υπέρ ημών Σταυρωθέντα και εκ νεκρών Αναστάντα Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν. Έτι δε ικετηρίους εντεύξεις και δεήσεις προσηνέγκαμεν υπέρ αιωνίου αναπαύσεως εν χώρα ζώντων των μακαρίων ψυχών των υπέρ Πίστεως και Πατρίδος αγωνισαμένων και μαρτυρικώς αναιρεθέντων εν τοις ιεροίς του γένους ημών αγώσιν.
Επί δε τούτοις επιτρέψατε Ημίν, όπως υψώσωμεν το ποτήριον Ημών και αξιοχρέως αναφωνήσωμεν,
Ζήτω η 25η Μαρτίου του 1821!
Ζήτω το ευσεβές και βασιλικόν γένος των Ρωμαίων Ορθοδόξων!
Ζήτω η Ελλάς!
Ζήτω η Αγιοταφιτική ημών Αδελφότης!
Στην συνέχεια ο κ. Βλιώρας είπε τα εξής:
«Μακαριώτατε,
Σεβασμιώτατοι Αρχιερείς,
Σεβαστοί Πατέρες,
Κυρίες και κύριοι,
Σήμερα ο Οικουμενικός Ελληνισμός, με υπερηφάνεια, γιορτάζει και τιμά την επέτειο της Επανάστασης του 1821, της λαμπρότερης σελίδας της σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας, ενός αγώνα, υπέρ βωμών και εστιών, σημείο αναφοράς και σύμβολο για το Ελληνικό έθνος, που είχε ως ευτυχή κατάληξη του, την ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους και την αναγέννηση της Δημοκρατίας στην κοιτίδα της.
Σε κάθε ιστορική περίοδο υπάρχει ένας πόλος, ένα ιστορικό γεγονός που την σημαδεύει, και γίνεται σημείο αναφοράς για όλους εμάς τους μεταγενέστερους.
Η 25η Μαρτίου του 1821, αποτελεί αυτό το ορόσημο για την νεότερη ιστορία του Ελληνισμού, σηματοδοτώντας το σημείο τομή, όταν οι Έλληνες, έπαιρναν την ηρωϊκή απόφαση να ξεσηκωθούν, μόνοι έναντι πολλών, εναντίον της Οθωμανικής τυραννίας και να διεκδικήσουν με το αίμα τους τη λευτεριά. Άνοιξη ήταν και τότε, πριν από δύο σχεδόν αιώνες, όταν ο Ελληνισμός πήρε τα όπλα τα ιερά, για να διεκδικήσει την ελευθερία του. Αυτό το ιδανικό που λάτρεψε ο λαός μας μέσα στο ανυπέρβλητο μεγαλείο της θυσίας αγραμμάτων, ρακένδυτων και πεινασμένων ανδρών, αρματολών και κλεφτών, ιερωμένων, γυναικών και παιδιών.
Η Εθνεγερσία μας αποτελεί τη μεγαλύτερη απόδειξη ότι, πάνω από οποιαδήποτε συμφέροντα, δυσκολίες και εμπόδια, υπερέχει η ψυχή και το πνεύμα ενός λαού με υψηλό φρόνημα, άξιον της ιστορικής αποστολής του.
Σε εκείνους λοιπόν τους καιρούς, όπως σε κάθε δύσκολο καιρό, πολλοί ήταν εκείνοι που ξεπέρασαν εαυτούς και επέδειξαν ηρωισμό, υπεράνω αυτού που ονομάζουμε καλώς νοούμενο καθήκον. Επιφανείς προσωπικότητες αλλά και άνθρωποι απλοί, καθημερινοί, που βρέθηκαν ξαφνικά στο προσκήνιο της Ιστορίας, ανταποκρίθηκαν μέχρι ενός, στο κάλεσμα του αγώνα, χωρίς να κιοτέψουν, χωρίς να λακίσουν σημαδεύοντας ανεξίτηλα την Ιστορία και τη ζωή του Ελληνισμού.
Σε σταυροθόλωτους ναούς και σε φτωχά ξωκλήσια, ο πόθος της λευτεριάς φούντωνε στις ψυχές των σκλαβωμένων Ελλήνων. Με μέσα πενιχρά ή και ανύπαρκτό, με το θάρρος να αναπληροί την έλλειψη οπλισμού, έσπρωξαν για τα καλά το ρου της ιστορικής μας πορείας προς τη δικαιοσύνη και την ελευθερία. Σε αυτόν τον αγώνα όλοι υπηρέτησαν την ιδέα της ελευθερίας, με μοναδική φιλοπατρία, αυτοθυσία και αυταπάρνηση. «Κι αν είμαστε ολίγοι εις το πλήθος του Μπραΐμη», παρατηρεί ο στρατηγός Μακρυγιάννης, «παρηγοριόμαστε μ’ ένα τρόπον, ότι η τύχη μας έχει τους Έλληνες πάντοτε ολίγους. Ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θερία πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε. Τρώνε από μας και μένει και μαγιά. Και όταν οι ολίγοι αποφασίσουν να πεθάνουν λίγες φορές χάνουν και πολλές κερδαίνουν».
Οι εθνικές επέτειοι είναι χρήσιμες για όλους μας, όταν αποτελούν ευκαιρία ανανέωσης, με παρρησία και αποφασιστικότητα, της προσήλωσής μας στα ιδανικά για τα οποία αγωνίστηκαν οι γεννήτορες της ελευθερίας μας και συνειδητοποίησης ότι η δικαιοσύνη, η πρόοδος και η ευημερία μας είναι αποτέλεσμα της δικής μας προσπάθειας και του δικού μας αγώνα, ατομικού και συλλογικού. Ας αφουγκραστούμε τα λόγια του στρατηγού Μακρυγιάννη, πως «τούτη την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς, και πλούσιοι και φτωχοί, και πολιτικοί και στρατιωτικοί, και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι».
Η συμπλήρωση 201 ετών από την Εθνική μας Παλιγγενεσία, μας καλεί να αναλογιστούμε τις επιτυχίες και τις προκλήσεις του Εθνικού μας Βίου, αλλά και τη συνέχεια της συλλογικής μας πορείας, μιας και είναι χαρακτηριστικό της εθνικής μας ταυτότητας να γιορτάζουμε όχι τον προορισμό αλλά το ταξίδι, γεμάτο ανακαλύψεις, γεμάτο περιπέτεια, όπως έγραψε ο Κωνσταντίνος Καβάφης, για να προσπαθούμε, για να αναζητούμε, να ανακαλύπτουμε και να μη παραδινόμαστε όπως έγραψε για τον Οδυσσέα ο Τέννυσον
Ας σταθούμε λοιπόν με σεβασμό μπροστά στη θυσία των προπατόρων μας, των ηρώων του ’21, και ας παραδειγματιστούμε από την φιλοπατρία και την αυταπάρνησή τους, ώστε με σθένος να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις της ταραγμένης εποχής μας.
Μακαριώτατε,
Σεβασμιώτατοι αρχιερείς,
Σεβαστοί Πατέρες,
Κυρίες και κύριοι,
Για την Αγία Γη και την παρουσία μας σε αυτή, το παλαίφατο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και η Αγιοταφιτική Αδελφότητα, με την μακραίωνη και πολύπτυχη προσφορά και το ύψιστο ποιμαντικό έργο αποτελεί θεματοφύλακα των ηθικών και πνευματικών αξιών της ορθόδοξης πίστης μας.
Το καθ’ ημάς Πατριαρχείο Ιεροσολύμων μαρτυρεί τη διαχρονία της δυναμικής παρουσίας της Ελληνικής και Ορθόδοξης παράδοσης στη Μέση Ανατολή. Το υψηλό φρόνημα και οι αγώνες του, υπό αντίξοες συνθήκες, μέχρι σήμερα, αποτελούν για όλους μας ανεκτίμητο εθνικό κεφάλαιο και πηγή έμπνευσης και εμψύχωσης.
Για όλους μας, η 25η Μαρτίου 1821 αποτελεί μια εξαιρετική αφορμή, να αναλογιστούμε τις ευθύνες μας και να ανανεώσουμε την προσήλωσή μας στα ιδανικά που αποτελούν την πεμπτουσία της Ελληνικής και Ορθόδοξης παράδοσής μας και για τα οποία αγωνίστηκαν οι πρόμαχοι της ελευθερίας μας, «….ποτέ από το χρέος μη κινούντες». Ιδανικά που στις μέρες μας δεν μπορούμε να θεωρούμε ως δεδομένα και που οφείλουμε να διαφυλάξουμε με το δικό μας αγώνα.
Με τις σκέψεις αυτές, καλώ όλους να αναφωνήσουμε
Ζήτω η 25η Μαρτίου 1821!
Ζήτω η Ελλάδα!»
Πηγή: Πατριαρχείο Ιεροσολύμων