της Έφης Ευθυμίου
Μετά το “φιάσκο” του Αμμάν στην Ιορδανία τον Φεβρουάριο του 2020, με τη “σύναξη των Προκαθημένων” να παίρνει τελικά μορφή “αδελφικής συγκέντρωσης”, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων αναλαμβάνει νέα πρωτοβουλία προκειμένου “να αντιμετωπίσει τη συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και την απειλή του σχίσματος στο σώμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας”.
Ειδικότερα, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, ανάρτησε δύο ανακοινώσεις στην ιστοσελίδα του με τις οποίες γνωστοποιεί την πρόθεσή του για την ανάληψη δράσης.
Η πρωτοβουλία ήρθε μετά από την επίσκεψη του Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεοφίλου στο Βατικανό, προκειμένου να παρευρεθεί στον εορτασμό της ανύψωσης του Λατίνος Πατριάρχη Ιεροσολύμων Pizzaballa, στο Ιερό Κολλέγιο των Καρδιναλίων.
Στη διάρκεια της επίσκεψής του στο Βατικανό, συναντήθηκε με τον Πάπα Φραγκίσκο, “απλώνοντας χείρα καλής θέλησης από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων για Μεσολάβηση, προκειμένου να ξεκινήσει ένας νέος διάλογος με στόχο να τερματιστούν τα δεινά και να θεραπευθούν οι πληγές στην Ορθόδοξη οικογένεια”.
Ο Πατριάρχης Θεόφιλος αναφέρεται στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων ως “Μητέρα πασών των Εκκλησιών”, μια λογική που μας θυμίζει αντίστοιχες ανακοινώσεις από το Πατριαρχείο Μόσχας, που αμφισβητούν το πρωτείο του Οικουμενικού Πατριαρχείου ως Μητέρα Εκκλησία.
Αναγνωρίζει δε τον βαθύ αντίκτυπο που προκαλεί η ρωσό-ουκρανική σύρραξη, όχι μόνο στους Ορθόδοξους Χριστιανούς αλλά και σε όλη την οικουμενική Χριστιανική Κοινότητα.
Η νέα αυτή πρωτοβουλία -η οποία δεν αναλύεται ούτε παρατίθενται σχετικές πληροφορίες για το τι θα περιλαμβάνει- πηγάζει “από το πλούσιο ιστορικό των προσπαθειών συμφιλίωσης και ειρήνευσης από το Πατριαρχείο”.
Αναγνωρίζοντας τις προκλήσεις και τις βαθιές διαιρέσεις, “το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων δεσμεύεται στην πνευματική αποστολή του διαλόγου και της συμφιλίωσης. Όπως έγραψε ο Άγιος Παύλος, «Χριστός είναι η ειρήνη μας», και το Πατριαρχείο είναι έτοιμο να βοηθήσει με κάθε δυνατό τρόπο για να βοηθήσει να τερματιστούν οι συγκρούσεις και τα δεινά”.
Αντίστοιχη πρωτοβουλία είχε αναλάβει ο Πατριάρχης κ. Θεόφιλος και τον Φεβρουάριο του 2020, όταν συγκάλεσε στο Αμμάν της Ιορδανίας αρχικά “σύναξη Προκαθήμενων” και στη συνέχεια, αφού είδε ότι η πρόθεση συμμετοχής ήταν ελάχιστη, ονόμασε την πρωτοβουλία “αδελφική συγκέντρωση”.
Η συντριπτική πλειονότητα των Προκαθήμενων αρνήθηκε να συμμετάσχει. Παρόντες ήταν ο Πατριάρχης Μόσχας κ. Κύριλλος, ο μακαριστός Πατριάρχης Σερβίας Ειρηναίος και ο Μητροπολίτης Τσεχίας Ραστισλάβ.
Από την Εκκλησία της Ρουμανίας παραβρέθηκε ο Μητροπολίτης Ταργκοβίστε Νήφων.
Αξίζει να σημειωθεί η παρουσία τότε του Μητροπολίτη Ονουφρίου στο Αμμάν, ως επικεφαλής της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο οποίος είχε καθίσει στα δεξιά του Πατριάρχη Μόσχας (δείτε φωτό παρακάτω).
Η όλη ιδέα τότε ήταν να παρουσιαστεί ως πρωτοβουλία του κ. Θεοφίλου, μια σύναξη των Προκαθημένων της Ορθοδοξίας, κάτι που είχε προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις στην Ορθόδοξη Εκκλησία, καθώς είναι αρμοδιότητα του Οικουμενικού Πατριάρχη να συγκαλεί μια τέτοια Σύναξη.
Χαρακτηριστικό είναι πως οι Εκκλησίες της Ελλάδος, της Κύπρου, της Αλβανίας είχαν απαντήσει ότι δεν θα παραβρεθούν, όπως και τα Πατριαρχεία Γεωργίας, Βουλγαρίας, Αλεξάνδρειας και Αντιοχείας.
Το ερώτημα που -εύλογα- προκύπτει, είναι εάν η πρωτοβουλία αυτή του Πατριάρχη κ. Θεοφίλου, έρχεται μετά από διαβουλεύσεις με άλλους Προκαθημένους σχετικά με τις προθέσεις τους, ποιοι θα κληθούν να συμμετέχουν σε ό,τι παρουσιάσει ο κ. Θεόφιλος ως κίνηση ενότητας, καθώς και ποιες είναι οι προσδοκίες από μια τέτοια προσπάθεια.
