Η Μονή Προυσού έχει τη δική της μεγάλη ιστορία και είναι γνωστή παγκοσμίως για το γεγονός ότι εκεί φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Προυσιώτισσας, που είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά.
Είναι άκρως εντυπωσιακό το σημείο στο οποίο έχει χτιστεί το μοναστήρι, τον 9ο αιώνα, καθώς αυτό βρίσκεται πάνω σε έναν απότομο βράχο στα Ευρυτανικά βουνά.
Η Μονή εορτάζει στις 23 Αυγούστου, όπως αναφέρεται στο vema.com.au, ημέρα κατά την οποία επισκέπτονται το μοναστήρι εκατοντάδες άνθρωποι από κάθε γωνιά της Ελλάδας για να προσκυνήσουν και να προσευχηθούν.
Σύμφωνα με την παράδοση και βάσει ιστορικών αναφορών, κατά την περίοδο της εικονομαχίας ο τότε αυτοκράτορας Θεόφιλος διέταξε να καταστραφούν και να καούν όλες οι εικόνες. Η θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς της Προυσιώτισσας σώθηκε την τελευταία στιγμή από έναν άγνωστο νέο, ο οποίος την μετέφερε στην χερσόνησο της Καλλιπόλεως. Η εικόνα, ωστόσο, κατά θαυματουργό τρόπο, ‘’εξαφανίζεται’’ και εντοπίζεται σε αυτό το απόκρημνο σημείο που βρίσκεται σήμερα. Ο νέος σπεύδει στην περιοχή μαζί με τον υπηρέτη του και παίρνει ξανά την εικόνα, όμως, κατά την διάρκεια της νύχτας και ενώ αυτός ξεκουράζεται για να συνεχίσει το ταξίδι του, η θαυματουργή εικόνα επιστρέφει στο ίδιο σημείο πάνω στο βουνό. Το ίδιο περιστατικό εκτυλίχθηκε και την επόμενη ημέρα, με τον νέο και τον υπηρέτη του να πείθονται ότι η εικόνα της Θεοτόκου δεν επιθυμεί να μετακινηθεί, με αποτέλεσμα να μείνουν στην περιοχή, να χτίσουν την εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και να μονάσουν εκεί.
Η Μονή Προυσού λειτούργησε κατά τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης και ως πνευματικό κέντρο για την ευρύτερη περιοχή. Δεν είναι ήταν λίγοι αυτοί που βρήκαν καταφύγιο στο μοναστήρι, μεταξύ των οποίων ο Γεώργιος Καραϊσκάκης και ο Μάρκος Μπότσαρης.
Οι χιλιάδες επισκέπτες που βρίσκονται κάθε χρόνο στην περιοχή σπεύδουν να προσκυνήσουν και το προσκυνητάρι που βρίσκεται σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από την Μονή, γνωστό και ως ‘’Τα Πατήματα της Παναγίας’’, καθώς πάνω σε έναν βράχο είναι εμφανή αποτυπώματα τα οποία, σύμφωνα με την παράδοση, ανήκουν στην Παναγία.
Στο μουσείο της Μονής ο επισκέπτης μπορεί να δει ιστορικά εκκλησιαστικά κειμήλια, όπως και μέρος του οπλισμού του Γεώργιου Καραϊσκάκη.
