Σήμερα η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη των Αγίων Μελετίου αρχιεπισκόπου Αντιοχείας, Αντωνίου Β΄ πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, των Μαρτύρων Πλωτίνου και Σατορνίνου και του Νεομάρτυρος Χρίστου του Κηπουρού.
O Άγιος Μελέτιος γεννήθηκε το 310 μ.Χ. στη Μελιτινή της Μικρής Αρμενίας. Έκανε λαμπρές σπουδές και εθεωρείτο πολύ μορφωμένος, ευσεβής και ενάρετος Χριστιανός. Το 357 μ.Χ. χειροτονήθηκε επίσκοπος Σεβαστείας και τρία χρόνια αργότερα εξελέγη αρχιεπίσκοπος Αντιοχείας.
Η θεοσέβειά του, το ήθος και οι πλούσιες πνευματικές του αρετές τον έκαναν αμέσως ιδιαίτερα αγαπητό στην εκκλησιαστική κοινότητα. Για το λόγο αυτό, όταν έφθασε στην Αντιόχεια, όλοι οι πιστοί βγήκαν στους δρόμους να τον υποδεχθούν και να λάβουν την ευλογία του. Στη νέα του όμως έδρα ο Μελέτιος παρέμεινε μόνον τριάντα μέρες, διότι οι ραδιουργίες των κακοδόξων αρειανών, έπεισαν τον αυτοκράτορα Κωνστάντιο να τον εξορίσει στην Αρμενία. Τελικά όμως θριάμβευσε η δικαιοσύνη του Θεού.
Όταν ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος ο Μέγας, συνεκάλεσε τη Β΄ Οικουμενική Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη το 381 μ.Χ., ο Μελέτιος εκλήθη να λάβει μέρος σ’ αυτήν και μάλιστα ως πρόεδρός της.
Μέσα στην ανεξιχνίαστη πρόνοια του Θεού, κοιμήθηκε πριν ολοκληρωθούν οι εργασίες της Συνόδου και η κηδεία του έγινε με τη συμμετοχή όλων των παρευρισκομένων πατέρων, καθώς και πολλών πιστών, ως ένδειξη υψίστης τιμής και αναγνώρισης προς το πρόσωπο του Αγίου Μελετίου. Στην προεδρία της Συνόδου τον διαδέχθηκε ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, o οποίος μετά από διάφορες πιέσεις παραιτήθηκε και από την προεδρία της Συνόδου και από το Θρόνο της Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως. Τεκμήριο της παραιτήσεώς του αποτελεί ο Συντακτήριος Λόγος που εκφώνησε στη Σύνοδο. Η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος ολοκλήρωσε τις εργασίες της με την προεδρία του Νεκταρίου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως.
Με εγκωμιαστικούς λόγους τίμησαν τον Άγιο Μελέτιο διάφοροι Πατέρες, όπως ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος[1] και ο Άγιος Γρηγόριος, Επίσκοπος Νύσσης. Γράφει ο Ιερός Χρυσόστομος, απευθυνόμενος στους πιστούς που με ευλάβεια τιμούν τον Μελέτιο Αντιοχείας: «… δεν έχω ποιο να μακαρίσω πρώτο, τον άγιο Μελέτιο ότι τόσο μεγάλης απολαμβάνει τιμής και μάλιστα μετά την κοίμησή του ή τη δική σας αγάπη που διατηρείτε και μετά την κοίμηση του δικού σας ποιμένα και την εκδηλώνετε συγκινητικά! Μακάριος κι εκείνος που σας έδωσε αυτή την παρακαταθήκη, αλλά μακάριοι κι εσείς που την διακρατείτε ακεραία αυτή την ορθόδοξη παράδοση».
Με αυτή την Ορθόδοξη παρακαταθήκη ζούμε και πεθαίνουμε.
Του Επισκόπου Μεσαορίας Γρηγορίου
***************************
[1] «Πανταχού της ιεράς ταύτης αγέλης περιφέρων τους οφθαλμούς, και την πόλιν άπασαν ενταύθα παρούσαν βλέπων, ουκ έχω τίνα μακαρίσω πρότερον· τον άγιον Μελέτιον, ότι τοσαύτης και μετά θάνατον απολαύει τιμής, η την υμετέραν αγάπην, ότι τοιαύτην και μετά τελευτήν περί τους ποιμένας τους υμετέρους εύνοιαν επιδείκνυσθε. Μακάριος μεν γαρ εκείνος, ότι τοιούτον ίσχυσεν αφείναι φίλτρον πάσιν υμίν, μακάριοι δε και υμείς, ότι της αγαπης δεξάμενοι την παρακαταθήκην, ακέραιον αυτήν τω παρακαταθεμένω μέχρι του νυν φυλάττοντες διεμείνατε. Και γαρ πέμπτον έτος ήδη παρέδραμεν, εξ ου προς τον ποθούμενον απεδήμησεν Ιησούν εκείνος, και καθάπερ χθες και πρώην αυτόν εωρακότες, ούτω μετά ζέοντος του φίλτρου προς αυτόν απηντήκατε τήμερον. Διά ταύτα ζηλωτός εκείνος, ότι τοιούτους εγέννησεν υιούς· ζηλωτοί δε και υμείς, ότι τοιούτον εκληρώθήτε πατέρα. Γενναία η ρίζα και θαυμασία, αλλά και οι καρποί της ρίζης άξιοι ταύτης. Και γαρ καθάπερ ρίζα τις θαυμαστή, τοις κόλποις κρυπτομένη της γης, αυτή μεν ου φαίνεται, διά δε των καρπών της οικείας αρετής την ισχύν επιδείκνυται, ούτω δη και ο μακάριος Μελέτιος, εν τη λάρνακι ταύτη κρυπτόμενος, αυτός μεν ημίν τοις του σώματος οφθαλμοίς ουκ έστι καταφανής, διά δε υμών των καρπών της οικείας χάριτος την ισχύν επιδείκνυται· καν ημείς σιγήσωμεν, αρκεί μόνη η εορτή και της υμετέρας σπουδής η θερμότης σάλπιγγος λαμπρότερον αναβοήσαι του αγίου Μελετίου το φιλότεκνον· ούτω γαρ υμών την διάνοιαν εξέκαυσε προς τον έρωτα τον αυτού, ως και προς ψιλόν το όνομα διαθερμαίνεσθαι, και προς αυτήν διανίστασθαι την προσηγορίαν. Διά τούτο και εγώ νυν ουχ απλώς, αλλ’ επίτηδες και από σπουδής συνεχώς αυτό το όνομα τοις εμαυτού λόγοις ενείρω. Και καθάπερ τις στέφανον πλέκων χρυσούν, είτα μαργαρίτας εντιθείς τη πυκνότητι των λίθων, λαμπρότερον εργάζεται το διάδημα, ούτω δη καγώ τον των εγκωμίων στέφανον τη μακαρία πλέκων κεφαλή τήμερον, ώσπερ τινών μαργαριτών πυκνότητα της προσηγορίας αυτού την συνέχειαν ενυφαίνω τω λόγω, ποθεινότερον ταύτη και λαμπρότερον κατασευάζειν αυτόν προσδοκών.» (Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις τον εν αγίοις Πατέρα ημών Μελέτιον αρχιεπίσκοπον Αντιοχείας της Μεγάλης και εις την σπουδήν των συνελθόντων, PG 50, 515 A΄).