Το Σάββατο της Τυρινής εβδομάδας της περιόδου του Τριωδίου, 16 Μαρτίου 2024, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων εόρτασε με μετάθεση για λόγους ποιμαντικούς την ονομαστική εορτή του Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεοφίλου επί τη μνήμη των Αγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων, εκ των οποίων ήταν ο άγιος Θεόφιλος, στις 9 Μαρτίου.
Η εορτή αύτη εορτάστηκε σύμφωνα με το Τυπικό της Εκκλησίας Ιεροσολύμων και την Καθεστωτική τάξη με Εσπερινό, που τέλεστηκε στο Καθολικό του Ναού της Αναστάσεως μετά την υποδοχή του Πατριάρχη και την προσκύνηση στον Πανάγιο Τάφο και το θυμίαμα ανά τα Προσκυνήματα, διά Μεγάλης Εισόδου και Αρτοκλασίας, προεξάρχοντος του Πατριάρχη και μετεχόντων των Αγιοταφιτών Πατέρων Αρχιερέων, Ιερομονάχων και διακόνων.
Η Θεία Λειτουργία τελέστηκε0 στο Καθολικό το πρωί της εορτής, προεξάρχοντος του Πατριάρχη και συλλειτουργούντων των Μητροπολιτών Καπιτωλιάδος κ. Ησυχίου και Ναζαρέτ κ. Κυριακού, των Αρχιεπισκόπων Ιόππης κ. Δαμασκηνού, Κωνσταντίνης κ. Αριστάρχου, Σεβαστείας κ. Θεοδοσίου, Λύδδης κ. Δημητρίου, Ιεραπόλεως κ. Ισιδώρου, Ανθηδώνος κ. Νεκταρίου, Πέλλης κ. Φιλουμένου, του Μητροπολίτη Ελενουπόλεως κ. Ιωακείμ και του Αρχιεπισκόπου Μαδάβων κ. Αριστοβούλου, Αγιοταφιτών Ιερομονάχων, που είναι ο πρώτος ο Γέρων Δραγουμάνος Αρχιμανδρίτης π. Ματθαίος, των αντιπροσώπων των Εκκλησιών Μόσχας Αρχιμανδρίτου π. Βασιανού και Ρουμανίας Αρχιμανδρίτου π. Θεοφίλου, Αραβοφώνων Πρεσβυτέρων εκ πασών των περιοχών της δικαιοδοσίας του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, του Αρχιδιακόνου π. Μάρκου και των Ιεροδιακόνων π. Ευλογίου και π. Δοσιθέου, τη τιμητική παρουσία του Γενικού Προξένου της Ελλάδος εις τα Ιεροσόλυμα κ. Δημητρίου Αγγελοσοπούλου και του Πρέσβη της Ρωσίας στο Ισραήλ κ. Ανατόλι Βικτόροφ, τη συμμετοχή πιστών εξ Ιεροσολύμων και άλλων πόλεων.
Την θεία Λειτουργία ακολούθησε Δοξολογία και η ανάγνωση των κολλύβων των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων.
Εν συνεχεία μετά την άνοδο στο Πατριαρχείο προσφώνησαν τον Πατριάρχη ο Γέρων Αρχιγραμματεύς Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντίνης κ. Αρίσταρχος ως έπεται:
«Μακαριώτατε Πάτερ και Δέσποτα,
Συνεπληρώσαμεν ήδη συν Θεώ την τρίτην προ της νηστείας Εβδομάδα του Τριωδίου, καταντώμεν αύριον εις την Κυριακήν της Τυρινής, εισερχόμεθα μετά ταύτα εις την Α΄ Εβδομάδα των Νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και προκειμένου να εισέλθωμεν εις «το στάδιον των αρετών αυτής, ο ηνέωκται», ως γενναίοι αθληταί, εφοδιαζόμεθα από της σήμερον διά του παραδείγματος της ευψυχίας και της καρτερίας των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, των ομολογησάντων τον Χριστόν, επί του διώκτου βασιλέως Λικινίου το 320, εκτεθέντων εις τον παγετόν της λίμνης Σεβαστείας του Πόντου ολονυκτίως, κατεαχθέντων τα σκέλη την πρωΐαν, καλώς αθλησάντων και στεφανωθέντων.
Τους ακρέμονας τούτους στεφανίτας πανευφήμους αγίους μάρτυρας τιμά σήμερον η Εκκλησία όλη ανά τα πέρατα του κόσμου διά το δοθέν υπ’αυτών εις τα μέλη της παράδειγμα ζεούσης εν Χριστώ θυσιαστικής πίστεως, η των Ιεροσολύμων δε Μήτηρ των Εκκλησιών ετέλεσε πανηγυρικήν θείαν Λειτουργίαν και μετ’ αυτήν Δοξολογίαν εις τον πανίερον Ναόν της Αναστάσεως, τιμήσασα εν αυτή ιδιαιτέρως τον συμμάρτυρα αυτών άγιον Θεόφιλον, επί τω ονόματι του οποίου σεμνύνεται η Υμετέρα σεπτή Μακαριότης.
Προς τιμήν των μαρτύρων τούτων και της Υμετέρας Μακαριότητος συνήχθημεν πάντα τα μέλη της γεραράς ημών Αγιοταφιτικής Αδελφότητος, Αρχιερείς, Ιερομόναχοι, Διάκονοι και Μοναχοί, έτι δε και ο ευλαβής κλήρος και το χριστεπώνυμον πλήρωμα εκ της δικαιοδοσίας του Πατριαρχείου εις Ισραήλ, Ιορδανίαν και Παλαιστίνην και εν τη Θεία Ευχαριστία εδεήθημεν υπέρ υγιείας, ευσταθείας και κραταιώσεως Αυτής εις το Θεόθεν εμπεπιστευμένον Αυτή Ποιμαντικόν Πατριαρχικόν έργον.
Εις τας προσευχάς ημών εν τω Ναώ προσάπτομεν νυν εν τη ιστορική ταύτη αιθούση του Πατριαρχείου τας ευχάς ημών και τας ευχαριστίας δι’ όσα η Υμετέρα Μακαριότης επετέλεσε και συνεχίζει να επιτελή επ’ αγαθώ και ωφελεία του Ιερού ημών Κοινού.
Ειρήσθω εν πρώτοις ότι η Υμετέρα Μακαριότης επιτυχώς συνεκέντρωσε και πάλιν υπό την ηγεσίαν Αυτής εις το Πατριαρχείον τους Αρχηγούς των λοιπών Χριστιανικών Εκκλησιών της Αγίας Γης και ενεργοποίησε διά την από κοινού εξεύρεσιν τρόπου σεμνού εορτασμού των εορτών των Χριστουγέννων και του Νέου Έτους, τηρουμένου αφ’ ενός του Προσκυνηματικού Καθεστώτος και αφ’ ετέρου λαμβανομένων υπ’όψιν των δυσχερειών, τας οποίας διέρχεται η Χριστιανική Κοινότης και όλος ο λαός της Γάζης ως εκ του αρξαμένου και μαινομένου εισέτι εν αυτή πολέμου. Εις κοινάς δηλώσεις αυτών αι Χριστιανικαί Εκκλησίαι απηύθυναν έκκλησιν παύσεως πάσης εχθροπραξίας και εζήτησαν την άδειαν αποστολής ανθρωπιστικής βοηθείας διά την διατροφήν, συντήρησιν και επιβίωσιν των πληττομένων εκ του πολέμου, τετραυματισμένων, λιμωττώντων και αστέγων. Τούτο ιδιαιτέρως υπεγράμμισεν η Υμετέρα Μακαριότης κατά την καθιερωμένην επίσκεψιν επί τη 1η του Νέου Πολιτικού Έτους εις τον Πρόεδρον του κράτους του Ισραήλ, υπομιμνήσκουσα την συνεχιζομένην παροχήν ασύλου εις τα μέλη της εν Γάζη Κοινότητος ημών εις την Μονήν του αγίου Πορφυρίου. Καρπός της συνεργασίας ταύτης μετά των άλλων Εκκλησιών τη πρωτοβουλία και πρωτοπορεία της Υμετέρας Μακαριότητος υπήρξεν και η άρσις του αδιεξόδου της διακοπείσης υπό των Αρμενίων ανταλλαγής μεθ’ ημών εορτίων επισκέψεων και η συμπαράστασις των Εκκλησιών εις το δημιουργηθέν εις αυτούς και υφιστάμενον εισέτι πρόβλημα ως εκ της θολής και αδιαφανούς συμφωνίας πολυετούς ενοικιάσεως γης στρατηγικής σημασίας εν τοις ορίοις του Πατριαρχείου αυτών. Χείρα στενωτέρας συνεργασίας έτεινετό Πατριαρχείον και προς το ΠΣΕ, του οποίου υπήρξεν ιδρυτικόν μέλος, ότε ήλθεν ο Γενικός Γραμματεύς αυτού κ. Jerry Pillay και συνηντήθη την 17ην παρελθόντος μηνός Φεβρουαρίου εις την αίθουσαν ταύτην μεθ’ όλων των αρχηγών των Χριστιανικών Εκκλησιών και τη εισηγήσει της Υμετέρας Μακαριότητος επεσκέφθη τον Πρόεδρον του κράτους του Ισραήλ και ηνοίχθη ούτως νέα σελίς εις τας σχέσεις αυτών διά την στήριξιν των χριστιανών της Αγίας Γης και την ανάληψιν διαμεσολαβητικού ρόλου του ΠΣΕ, εις την επικρατούσαν και ως μη ώφελε ενταθείσαν Ισραήλ–Παλαιστινιακήν διένεξιν. Πνεύμα συνδιαλλαγής και συμφιλιώσεως, συνέστησε και μετέδωσεν η Υμετέρα Μακαριότης και εις τους συχνάκις επισκεπτομένους Αυτήν εκπροσώπους της Ευρωπαικής Ενώσεως και άλλων κρατών ως λύσιν διά την επίλυσιν του πολιτικού προβλήματος, ουχ ήττον δε εις τους Ορθοδόξους εκκλησιαστικούς ηγέτας πολλάκις ετόνισε την ανάγκην επανενάρξεως του διαλόγου διά την επάνοδον της Ορθοδόξου Εκκλησίας εις την κανονικήν οδόν της υπάρξεως και ζωής αυτής, ήτοι της Συνοδικότητος.
Όσον αφορά την Ποιμαντικήν μέριμναν του Πατριαρχείου υπέρ του ποιμνίου αυτού, μνημονευθήτω ότι παρά την δημιουργηθείσαν εκ του πολέμουοικονομικήν ένδειαν, καίτοι υστερούμενον ενίοτε, ήλθεν οικονομικός αρωγός εις ανάγκας του ποιμνίου των Κοινοτήτων αυτού διά την συμπλήρωσιν έργων ανακαινίσεως εκκλησιών και παρακειμένων αυταίς αιθουσών συνεδριάσεων, διά δε την Κοινότητα του Ζδέιδε του βορείου Ισραήλ διά την αγοράν τεμαχίου γης αυξανούσης και προστατευούσης την ιδιοκτησίαν του ναού. Ουχ ήττον σημαντικώτερον των οικοδομούντων το ποίμνιον έργων υπήρξε η δοθείσα παρά της Υμετέρας Μακαριότητος λύσις συμφιλιώσεως εις τον επικρατήσαντα χρόνιον διχασμόν της Κοινότητος Κούφρ Σμέα του βορείου Ισραήλ, η οποία λύσις επεσφραγίσθη διά πανηγυρικής Πατριαρχικής θείας Λειτουργίας την 10ην παρελθόντος μηνός Φεβρουαρίου εις τον μόχθοις και κόποις πολλοίς ανεγερθέντα περικαλλή ναόν των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, εις την οποίαν προσηυχήθησαν πλήθος Ορθοδόξων και παρέστησαν τιμητικώς εκπρόσωποι και άλλων Θρησκευμάτων. Επίσης μνημονευθήτω ότι παρά τας δυσκολίας συγκοινωνιακής διακινήσεως ως εκ του πολέμου η Υμετέρα Μακαριότης κατέφθασε εις όλας τας εν τη ερήμω Μονάς του Πατριαρχείου, Προεξάρχουσα των εορτών αυτών.
Αμείωτον ωσαύτως υπήρξε το ενδιαφέρον της Υμετέρας Μακαριότητος διά την άνευ διακοπής τινος συνέχισιν των υπό του εκ Κύπρου ειδήμονος συντηρητού εικόνων και χειρογράφων κ. Σταύρου Ανδρέου συντηρήσεως των βιβλίων της ιστορικής Βιβλιοθήκης της Μονής του τιμίου Σταυρού και των κτιριακών χώρων αυτής διά την στέγασιν Ερευνητικού Κέντρου Θεολογικών Μελετών τη συνεργασία των Θεολογικών Σχολών των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Διά την προώθησιν των συντηρητικών έργων τούτων ως και της συντηρήσεως των ξυλογλύπτων του Καθολικού του Ναού της Αναστάσεως πολλαί κατεβλήθησαν προσπάθειαι προς εξεύρεσιν των απαιτουμένων πόρων παρά ιλαρών δωρητών ως του κ. Αθανασίου Μαρτίνου και της κ. Μαρίας Γεωργαλλίδου.
Τα λεχθέντα, Μακαριώτατε, τυγχάνουν ολίγα μόνον ανάλεκτα ερανισθέντα εκ του πλουσίου Ποιμαντικού λειμώνος του Πατριαρχείου, αναφερόμενα ουχί με διάθεσιν καυχησιολογίας, εφ’ όσον επόμεθα τω Αποστόλω των εθνών λέγοντι, «εμοί δε μη γένοιτο καυχάσθαι ει μη εν Χριστώ Ιησού και τούτω Εσταυρωμένω», αλλά με διάθεσιν ενισχύσεως της ελπίδος, ίνα επ’ ελπίδι συνεχίσωμεν οι Αγιοταφίται Πατέρες εμπνεόμενοι εκ του παραδείγματος Υμών, συναμιλλώμενοι εν αδελφοσύνη μεταξύ ημών, υπακούοντες Υμίν και οδεύοντες επί τα βελτίονα και κάλλιστα, εκπληρούντες και τελειοποιούντες την ιεράν αποστολήν ημών της χριστιανικής Ρωμαιορθοδόξου μαρτυρίας εις την Αγίαν Γην.
Υψών το ποτήριον, Μακαριώτατε, εύχομαι εξ ονόματος της Αγίας και Ιεράς Συνόδου και της Αδελφότητος υγιείαν αδιάπτωτον επί έτη όσα πλείστα και δύναμιν κυβερνητικήν άνωθεν, ίνα οδηγήτε το Πατριαρχείον από προόδου εις πρόοδον και από δόξης εις δόξαν προς έπαινον του ευλογημένου ημών γένους και δόξαν του εν Τριάδι Θεού ημών. Γένοιτο».
Εν συνεχεία προσφώνησαν τον Πατριάρχη ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος κ. Δημήτριος Αγγελοσόπουλος, ο Πρέσβυς της Ρωσίας στο Ισραήλ κ. Ανατόλι Βικτόρωφ, ο Μητροπολίτης Ναζαρέτ κ. Κυριακός εκ μέρους της Κοινότητος Ναζαρέτ, ο Μητροπολίτης Διοκαισαρείας κ. Βενέδικτος εκ μέρους της Κοινότητας Βηθλεέμ, ο Αρχιεπίσκοπος Ιόππης κ. Δαμασκηνός εκ μέρους της Κοινότητας Ιόππης, ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Μόσχας Αρχιμανδρίτης π. Βασσιανός και ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Ρουμανίας Αρχιμανδρίτης π. Θεόφιλος, ο Αρχιεπίσκοπος Μαδάβων κ. Αριστόβουλος μετά της Ρωσοφώνου Κοινότητος του Μπερ Σέβα και της Χάιφας, ο Αρχιμανδρίτης π. Ιγνάτιος εκ μέρους της Κοινότητος Μπετζάλλας και Μπετσαχούρ, ο κ. Γιούσεφ Νάσσερ εκ μέρους της Κοινότητος του Κούφρ-Σμέα, και ο Πρεσβύτερος π. Σταύρος Αράνκη εκ μέρους της Κοινότητος Μπιρζέτ, η κ. Παναγιώτα Καφετζή εκ μέρους του Σχολείου του Αγίου Δημητρίου, ο π. Φάραχ Μπαντούρ εκ μέρους του ποιμνίου του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Ιακώβου, προς τους οποίους αντιφώνησε με ευχαριστίες ο Πατριάρχης ως έπεται:
«Μακάριον γνησίως τον μαρτυρήσαντα, ίνα γένη μάρτυς τη προαιρέσει και εκβής χωρίς διωγμού, χωρίς πυρός, χωρίς μαστίγων, των αυτών εκείνους μισθών ηξιωμένος», (Να μακαρίσης αληθινά αυτόν που εμαρτύρησε, διά να γίνης μάρτυς κατά την διάθεσιν και θα καταλήξης να αξιωθής τους ιδίους μισθούς με εκείνους, χωρίς να διωχθής, χωρίς να καής εις την φωτιάν, χωρίς να μαστιγωθής)˙ λέγει ο μέγας Βασίλειος.
Εκλαμπρότατε Γενικέ Πρόξενε της Ελλάδος κ. Δημήτριε Αγγελοσόπουλε,
Σεβαστοί Άγιοι Πατέρες και Αδελφοί,
Ευλαβείς χριστιανοί και προσκυνηταί.
Εξανέτειλεν ως φως η σεπτή μνήμη των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων και του συμμάρτυρος αυτών Θεοφίλου, των εν Σεβαστεία τη πόλει μαρτυρησάντων, εν τη υπό τη σκοτομήνη του πολέμου δοκιμαζομένη αγία Γη, ένθα ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός Θεός ων «και σχήματι ευρεθείς ως άνθρωπος εταπείνωσεν εαυτόν γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού», (Φιλ. 2,8).
Μιμηταί της του Χριστού ταπεινώσεως και υπακοής μέχρι θανάτου, εγένοντο και οι αξιοθαύμαστοι Τεσσαράκοντα μάρτυρες «κατηρτισμένοι όντες εν τω αυτώ νοί και εν τη αυτή γνώμη» (Α΄ Κορ. 1,10). Διό και αναγνωρίζονται ως μάρτυρες αψευδείς του μυστηρίου της ευσεβείας, ως κηρύττει ο θείος Παύλος λέγων: «και πάντες δε οι θέλοντες ευσεβώς ζην εν Χριστώ Ιησού διωχθήσονται» (Β΄ Τιμ. 3,12). «Και γαρ ουκ ένι άνδρα την της αρετής, τουτέστιν της ευσεβείας, οδόν οδεύοντα λύπης είναι χωρίς θλίψεως, οδύνης, πειρασμών», λέγει ο ιερός Χρυσόστομος. «Λύσση παράφρονι, των διωκτών οι Αθληταί αίθριοι, εν τω κρυμνώ διανυκτερεύειν καταδικασθέντες, ανέμελπον ύμνον, Θεώ χαριστήριον», αναφωνεί ο υμνωδός.
Επειδή αληθώς οι άγιοι Τεσσαράκοντες είχον γυμνασμένην την εις Χριστόν ευσέβειαν και έφερον ακίβδηλον την κατά Θεόν αγάπην, «ανέμελπον ύμνον Θεώ ευχαριστήριον» και ούτω κατεγέλων την μανίαν του τυράννου αυτών, ακούοντες εις τον Κυριακόν λόγον: «μακάριοι οι κλαίοντες νυν, ότι γελάσετε» (Λκ. 6,21).
Ο μέγας Βασίλειος εγκωμιάζων τους αγίους Τεσσαράκοντα μάρτυρας λέγει: «Ημίν δε ουχ ένα πρόκειται θαυμάζειν, ουδέ δύο μόνους, ουδέ μέχρι δεκάδος ο αριθμός πρόεισι των μακαριζομένων, αλλά τεσσαράκοντα άνδρες, ως μίαν ψυχήν εν διηρημένοις σώμασιν έχοντες, εν μια συμπνοία και ομονοία της πίστεως, μίαν και την προς τα δεινά καρτερίαν και την υπέρ της αληθείας ένστασιν επεδείξαντο».
Κατά τον μέγαν Βασίλειον το μαρτύριον των αγίων Τεσσαράκοντα διακρίνεται εις δύο τινά, αφ’ ενός μεν «εν τη ομονοία της πίστεως», αφ’ ετέρου δε «εις την υπό της αληθείας ένστασιν». Τόσον η πίστις όσον και η αλήθεια αφορούν εις τον Υιόν και Λόγον του Θεού Πατρός τον Σωτήρα ημών Ιησούν Χριστόν, λέγοντα: «ο πιστεύσας και βαπτισθείς σωθήσεται, ο δε απιστήσας κατακριθήσεται» (Μαρκ. 16,16). Και εν ετέρω τόπω λέγει: «εγώ ειμί η οδός και η αλήθεια» (Ιω. 14,6), «εγώ εις τούτο γεγέννημαι και εις τούτο ελήλυθα εις τον κόσμον, ίνα μαρτυρήσω τη αληθεία. Πας ο ων εκ της αληθείας ακούει μου της φωνής», (Ιω. 18,37).
Τούτο σημαίνει ότι η εν Χριστώ πίστις και αλήθεια συνιστούν το θεμέλιον της Εκκλησίας του Χριστού, ο δε διά του μαρτυρίου θάνατος την βεβαίωσιν της αναστάσεως του Χριστού. Με άλλα λόγια, οι άγιοι Τεσσαράκοντα μάρτυρες διά του αίματος αυτών εσφράγισαν την εν Χριστώ αλήθειαν, τουτέστιν την ανάστασιν του Χριστού στοιχούντες τω κηρύγματι του σοφού Παύλου λέγοντος: «ου γαρ έχωμεν ώδε μένουσαν πόλιν αλλά την μέλλουσαν επιζητούμεν» (Εβρ. 13,14). Και «ει γαρ σύμφυτοι γεγόναμεν τω ομοιώματι του θανάτου αυτού, αλλά και της αναστάσεως εσόμεθα … ει δε απεθάνομεν συν Χριστώ, πιστεύομεν ότι και συζήσομεν αυτώ, ειδότες ότι Χριστός εγερθείς εκ νεκρών ουκέτι αποθνήσκει, θάνατος αυτού ουκέτι κυριεύει», (Ρωμ. 6,5,8-9).
Η αγία του Χριστού Εκκλησία τιμά ιδιαιτέρως την μνήμην των αγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων, διότι ως λέγει ο μέγας Βασίλειος, ούτοι «ελευθέρα τη φωνή, ευθαρσώς και ανδρείως, ουδέν υποπτήξαντες των ορωμένων, ουδέ καταπλαγέντες τα απειλούμενα, Χριστιανούς εαυτούς ανεκήρυξαν». Η ομολογία δε αύτη εισήγαγεν τους αγίους μάρτυρας εις την πόλιν του ζώντος Θεού, εις την επουράνιον Ιερουσαλήμ και εις μυριάδα αγγέλων, οι οποίοι πανηγυρίζουν και σκορπούν χαράν (πρβλ. Εβρ. 12,22-23).
Η εύσημος αύτη ημέρα της εορτής των αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων και ιδίως του συμμάρτυρος αυτών Θεοφίλου, ούτινος την σεπτήν επωνυμίαν φέρει και η Ημετέρα Μετριότης αποτελεί, κατά την έκφρασιν του μεγάλου Αθανασίου, «τύπον της άνω χαράς», δηλονότι της επουρανίου των Αγγέλων. Και τούτο διότι οι τον Χριστόν αγαπήσαντες και σύνναιμοι γενόμενοι του μαρτυρικού αίματος Αυτού (του Χριστού) «μεταβεβήκασιν εκ του θανάτου εις την ζωήν» (πρβλ. Α΄ Ιω. 3,14), η δε ζωή ην ο Χριστός κατά την ιδίαν Αυτού μαρτυρίαν: «Εγώ ειμί η ανάστασις και η ζωή», (Ιω. 11,25).
Ο έγκριτος πατήρ της Εκκλησίας άγιος Γρηγόριος Νύσσης προβαίνει εις εγκωμιασμόν των αγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων, «ίνα [ημείς] πεισθώμεν, ότι ζώσι οι μάρτυρες και εισι Θεού δορυφόροι και πάρεδροι, οι σήμερον την Εκκλησίαν ωφελήσαντες και κοσμήσαντες». Κατά δε τον άγιον Αστέριον Αμασείας, «οι άγιοι μάρτυρες, άνδρες διά καλόν θάνατον αθάνατοι, διά το καταφρονήσαι ζωής ζώντες αεί, του αίματος την βασιλείαν αλλαξάμενοι και την επίβουλον σάρκα ευεργέτην της ψυχής αποφήναντες».
Η αγία ημών Εκκλησία εν χαρά και αγαλλιάσει τιμώσα την του μαρτυρίου γενέθλιον ημέραν των αγίων Τεσσαράκοντα ως και του συμμάρτυρος αυτών Θεοφίλου, επετέλεσε εν αυτώ τω τόπω του Σταυρικού μαρτυρίου, της τριημέρου Ταφής και της Αναστάσεως του Σωτήρος ημών Χριστού, την θείαν ευχαριστιακήν και αναίμακτον θυσίαν, της Ημών Μετριότητος προεξαρχούσης και περιστοιχουμένης υπό της χορείας των τιμίων μελών της Αγιοταφιτικής ημών Αδελφότητος, Αρχιερέων, Ιερέων, Ιεροδιακόνων, συμπροσευχομένων Ημίν ευσεβών Χριστιανών εκ του δοκιμαζομένου ευλαβούς ημών ποιμνίου.
Προσέτι δε, ανεπέμψαμεν ευχαριστήριον δοξολογίαν τω Αγίω Τριαδικώ Θεώ επί τοις, τη επωνύμω του αγίου μάρτυρος Θεοφίλου, αγομένοις σεπτοίς Ημών ονομαστηρίοις και ευλογήσαμεν τον Σωτήρα Χριστόν˙ «Τούτον μεν γαρ υιόν όντα του Θεού προσκυνούμεν, τους δε μάρτυρας ως μαθητάς και μιμητάς του Κυρίου αγαπώμεν αξίως ένεκα ευνοίας ανυπερβλήτου της εις τον ίδιον βασιλέα και διδάσκαλον»˙ ως λέγει ο άγιος ιερομάρτυς Πολύκαρπος Σμύρνης.
Δέον όπως επισημάνωμεν, ότι η σημερινή εορτή του αγίου Θεοφίλου του συμμάρτυρος των αγίων Τεσσαράκοντα δεν αφορά εις την Ημετέραν Μετριότητα μόνον, αλλά κυρίως εις τον Αποστολικόν Θρόνον Ιακώβου του Αδελφοθέου αφ’ ενός και τον θεόσδοτον θεσμόν της Μιάς, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, του σώματος, δηλονότι του Χριστού αφ’ ετέρου.
Διό και έκκλησιν ποιούμεθα προς πάντας τους εν Χριστώ αδελφούς ημών, τους τιμίους Προκαθημένους των κατά τόπων αγίων Ορθοδόξων Εκκλησιών, ίνα από κοινού εργασθώμεν διά την αποκατάστασιν της κοινωνίας των Εκκλησιών κατά το παράγγελμα του θείου Παύλου, «σπουδάζοντες τηρείν την ενότητα του Πνεύματος εν τω συνδέσμω της ειρήνης» (Εφ. 4,3), αλλά και κατά την φωνήν του μεγάλου Αθανασίου «παρακαλώ υπέρ Χριστού, μη επιτρέψητε διασχισθήναι τα μέλη του Χριστού, μηδέ τοις προλήμμασι (τας προκαταλήψεις) πιστεύσητε, αλλά την του Κυρίου ειρήνην προτιμήσατε».
Εις τούτο ακριβώς εκλήθημεν και ημείς αγαπητοί μου αδελφοί, «εις την διακονίαν της καταλλαγής, δηλονότι της ειρήνης, της δοθείσης ημίν υπό του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού» (πρβλ. Β΄ Κορ. 5,18). Ταύτην την του Κυρίου ειρήνην και καταλλαγήν ζητήσωμεν και διώξωμεν, ιδιαιτέρως κατά το ευλογημένον στάδιον της νηστείας της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ίνα ταίς πρεσβείαις της Υπερευλογημένης Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας συν ταίς ικεσίαις των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων και του συμμάρτυρος αυτών Θεοφίλου, αξιωθώμεν καταντήσαι εν μετανοία και ειρήνη εις την λαμπροφόρον Ανάστασιν του Θεού και Σωτήρος των ψυχών ημών».
Επί δε τούτοις, επικαλούμεθα επί πάντας τους συμπροσευχηθέντας Ημίν και τους τιμήσαντας την εόρτιον ταύτην μνήμην των αγίων Μαρτύρων, δύναμιν την εξ ύψους, την δωρεάν του Αγίου Πνεύματος, την χάριν του Παναγίου και Ζωοδόχου Τάφου, «υπομονήν, ήτις κατεργάζεται δοκιμήν, η δε δοκιμή ελπίδα» (πρβλ. Ρωμ. 5,4-5), εκφράζοντες θερμάς ευχαριστίας και προς τους προσφωνήσαντας Ημάς, τον Γέροντα Αρχιγραμματέα, Ιερώτατον Αρχιεπίσκοπον Κωνσταντίνης κ. Αρίσταρχον, ομιλήσαντα εξ ονόματος των μελών της Αγίας και Ιεράς Συνόδου και της Αγιοταφιτικής ημών Αδελφότητος, τον Εκλαμπρότατον Γενικόν Πρόξενον της Ελλάδος κ. Δημήτριον Αγγελοσόπουλον, τον Πρέσβυν της Ρωσίας εις το Ισραήλ κ. Ανατόλι Βικτόρωφ, τον Πανοσιολογιώτατον Αρχιμανδρίτην π. Βασσιανόν, αντιπρόσωπον της αδελφής Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ρωσίας, διαβιβάσαντα Ημίν τας ευχάς του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Μόσχας κ.κ. Κυρίλλου, τον Οσιολογιώτατον Αρχιμανδρίτην π. Θεόφιλον, αντιπρόσωπον της αδελφής Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ρουμανίας, διαβιβάσαντα Ημίν τας ευχάς του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Ρουμανίας κ.κ. Δανιήλ, τον Ιερώτατον Μητροπολίτην Ναζαρέτ κ. Κυριακόν, ομιλήσαντα εξ ονόματος του ποιμνίου ημών εις Ναζαρέτ, τον Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Διοκαισαρείας κ. Βενέδικτον, ομιλήσαντα εκ μέρους του ποιμνίου ημών εις Βηθλεέμ, τον Ιερώτατον Αρχιεπίσκοπον Ιόππης κ. Δαμασκηνόν, ομιλήσαντα εξ ονόματος του ποιμνίου ημών εις Ιόππην, τον Σεβασμιώτατον Αρχιεπίσκοπον Μαδάβων κ. Αριστόβουλον, ομιλήσαντα εξ ονόματος της Κοινότητος Beersheba και της Κοινότητος της Χάιφας και του Ρωσοφώνου ημών ποιμνίου, τον Πανοσιολογιώτατον Αρχιμανδρίτην π. Ιγνάτιον ομιλήσαντα εξ ονόματος του ποιμνίου εις Μπετζάλλαν και Μπετσαχούρ, τον Αιδεσιμώτατον π. Φάραχ Μπαντούρ, ομιλήσαντα εξ ονόματος του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου, τον κ. Γιούσεφ Νάσσερ ομιλήσαντα εκ μέρους της Κοινότητος του Κούφρ-Σμέα, τον Πρεσβύτερον π. Σταύρον Αράνκη ομιλήσαντα εκ μέρους της Κοινότητος Μπιρζέτ, την κ. Παναγιώταν Καφετζή ομιλήσασαν εκ μέρους της Πατριαρχικής Σχολής του Αγίου Δημητρίου, και άπαντας τους μετασχόντας εις τον εορτασμόν τούτον.
Εις υγιείαν πάντων υμών!»
Τη δεξίωση ακολούθησε μοναστηριακή εόρτια τράπεζα.
