Την Κυριακή, 20 Μαρτίου 2022, επί τη μνήμη των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, των μαρτυρησάντων στην λίμνη Σεβαστείας του Πόντου επί Λικινίου το 320 μ.Χ. εορτάσθηκε η ονομαστική εορτή του Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεοφίλου, καθ’ ότι εις των καλλινίκων τούτων μαρτύρων ωνομάζετο Θεόφιλος.
Η εορτή αύτη εορτάσθηκε ως «Παρρησία. Το απόγευμα τελέσθηκε Μέγας Εσπερινός στο Καθολικό του Πανιέρου Ναού της Αναστάσεως, προεξάρχοντος του Πατριάρχη Ιεροσολύμων.
Την επομένη προσηνέχθη η αναίμακτος Θυσία στο Καθολικό, προεξάρχοντος και πάλι του Πατριάρχου και συλλειτουργούντων Αυτώ των Μητροπολιτών Ναζαρέτ κ. Κυριακού, Καπιτωλιάδος κ. Ησυχίου, των Αρχιεπισκόπων Γεράσων κ. Θεοφάνους, Κωνσταντίνης κ. Αριστάρχου, Θαβωρίου κ. Μεθοδίου, Σεβαστείας κ. Θεοδοσίου, Ιεραπόλεως κ. Ισιδώρου, Ανθηδώνος κ. Νεκταρίου, Πέλλης κ. Φιλουμένου και Μαδάβων κ. Αριστοβούλου, συμπροσευχομένων των Αρχιερέων Μητροπολίτου Διοκαισαρείας κ. Βενεδίκτου και Αρχιεπισκόπου Ιόππης κ. Δαμασκηνού, Αγιοταφιτών Ιερομονάχων και διακόνων ων πρώτος ο Δραγουμάνος Αρχιμανδρίτης π. Ματθαίος, εκπροσώπων των Εκκλησιών των Πατριαρχείων Μόσχας και Ρουμανίας, ψάλλοντος του Ιεροδιακόνου π. Συμεών Γραμματέως της Αγίας και Ιεράς Συνόδου και του κ. Βασιλείου Γκοτσοπούλου και των μαθητών της Πατριαρχικής Σχολής Σιών, παρουσία του Γενικού Προξένου της Ελλάδος στα Ιεροσόλυμα κ. Ευαγγέλου Βλιώρα και μελών του Προξενείου και του Πρέσβεως της Γεωργίας κ. Λάσια και προσευχομένων μοναχών, μοναζουσών και εντοπίων μελών της Κοινότητος Ιεροσολύμων και προσκυνητών.
Μετά την θεία Λειτουργία ακολούθησε Δοξολογία. Μετά ταύτα, έλαβε χώρα άνοδος στο Πατριαρχείο. Εκεί προσεφώνησε τον Πατριάρχη ο Γέρων Αρχιγραμματεύς ως έπεται:
Μακαριώτατε Πάτερ και Δέσποτα,
Ενώ ανερχόμεθα τας πνευματικάς βαθμίδας της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής προς υποδοχήν του Αγίου Πάσχα, προσλαμβάνομεν παρά της Εκκλησίας ως δρόσον Αερμών παραμυθητικήν την μνήμην των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, των εν τη λίμνη Σεβαστείας του Πόντου επί Λικινίου το έτος 320 καλώς αθλησάντων και στεφανωθέντων. Η εις Χριστόν ζέουσα πίστις αυτών, η υπομονή και η καρτερία, η αψηφήσασα και νικήσασα το δριμύ ψύχος, ενισχύει και ενθαρρύνει ημάς τα μέγιστα διά την συνέχισιν του αγώνος της νηστείας ουχί ως αποχής βρωμάτων μόνον αλλά πρωτίστως ως αλλοτριώσεως από των παθών και ως κατακτήσεως των αρετών του Χριστού, ίνα και συνδοξασθώμεν μετ’ Αυτού.
Εις τους καλλινίκους μάρτυρας τούτους, τους κοσμούντας το εορτολόγιον του μηνός Μαρτίου, αποδίδει ιδιαιτέραν τιμήν η Εκκλησία Ιεροσολύμων και διά τον λόγον ότι ο Προκαθήμενος αυτής, η Υμετέρα σεπτή Μακαριότης, φέρει το όνομα ενός τούτων, του αγίου μάρτυρος Θεοφίλου. Προς τιμήν του μάρτυρος τούτου και της Υμετέρας Μακαριότητος τη πλήρει συμμετοχή των μελών της γεραράς ημών Αγιοταφιτικής Αδελφότητος και του ευσεβούς ποιμνίου προσηνέχθη η αναίμακτος θυσία και ανεπέμφθη Δοξολογία εις τον πανίερον Ναόν της Αναστάσεως και δη κατά την τάξιν «Παρρησίας».
Προσευχηθέντες λειτουργικώς υπέρ υγιείας, ευσταθείας και μακροημερεύσεως της Υμετέρας Μακαριότητος, νυν εν τη αιθούση ταύτη του Πατριαρχείου αποπληρούμεν, όσα οφείλομεν Αυτή μνείας, επαίνου και ευχαριστίας άξια.
Εν πρώτοις ότι η Υμετέρα Μακαριότης ευήκοον έτεινεν ούς εις τας αιτήματα Εληνορθοδόξου Αραβοφώνου ποιμνίου είτε διά την οικονομικήν ενίσχυσιν των έργων αυτού, ιδία της στηρίξεως του εκπαιδευτικού συστήματος της λειτουργίας των σχολείων αυτού είτε διά την Θεολογικήν κατάρτισιν νέων, ίνα υπηρετήσωσιν ακολούθως ως ιερείς, πνευματικοί οδηγοί των ενοριών των Κοινοτήτων αυτών. Ταυτοχρόνως το ιδρυθέν υπ’ Αυτής Κυριακάτικον φυλλάδιον «Νούρ Ιλ Μασίχ» και η συνοδεύουσα τούτο μηνιαία Εκκλησιαστική εφημερίς, εσυνέχισαν διανεμόμενα δωρεάν να επιτελούν το διαπαιδαγωγικόν Κατηχητικόν αυτών έργον, το καλλιεργούν την διατήρησιν της Ελληνορθοδόξου ταυτότητος εις τας ψυχάς των μελών του ποιμνίου εν τω συνδέσμω αυτών μετά του Πατριαρχείου. Ένδειξις επίσης του ζωηρού ενδιαφέροντος της Υμετέρας Μακαριότητος υπέρ της διατηρήσεως, προβολής και αξιοποιήσεως της εκπαιδευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του Πατριαρχείου τυγχάνει η από διετίας και πλέον αναληφθείσα και συνεχίζουσα διενουργουμένη συντήρησις υπό του εκ Κύπρου ειδικού συντηρητού κ. Σταύρου Ανδρέου παλαιτύπων και εντύπων της Κεντρικής Βιβλιοθήκης, της Βιβλιοθήκης της περιωνύμου Θεολογικής Σχολής του Σταυρού και η αναδιοργάνωσις του πολυτίμου υλικού του Αρχείου.
Εις τον προσκυνηματικόν τομέα η Υμετέρα Μακαριότης επέδειξεν ιδιαιτέραν ευαισθησίαν διά την προάσπισιν και διατήρησιν αφ’ ενός μεν των δικαιωμάτων του γένους ημών, αφ’ ετέρου δε διά την εν ηγετικώ ρόλω του Πατριαρχείου συνεργασίαν μετά των άλλων Κοινοτήτων. Καρπός του πνεύματος τούτου υπήρξεν η προ τετραετίας συνωδά μελέτη του Μετσοβίου Πολυτεχνείου Αθηνών συντήρησις και ανακαίνισις του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου, συνέχεια δε του ιστορικού τούτου έργου είναι το προ ολίγων μόνον ημερών συνωδά μελέτη του Πανεπιστημίου Sapienza της Ρώμης αρξάμενον έργον συντηρήσεως των πλακών των χώρων του βορείου τμήματος του δαπέδου της ροτόντας, του επτακαμάρου, του προ του ιερού Κουβουκλίου και ανασκαφής του υπεδάφους τούτων διά στερεωτικάς εργασίας. Εκ των έργων τούτων της ευπρεπείας του οίκου του Θεού εκπέμπεται μήνυμα συνδιαλλαγής, συνεργασίας και ειρήνης εκ του Αγίου Τάφου προς την διεθνώς εν διχασμοίς και πολέμοις δοκιμαζομένην ανθρωπότητα. Η Βασιλική της Γεννήσεως της Βηθλεέμ ωσαύτως ουδόλως εστερήθη του ενδιαφέροντος και της μερίμνης της Υμετέρας Μακαριότητος ως εμφαίνεται εκ της ολοέν ολοκληρουμένης επιστημονικής συντηρήσεως του εικονοστασίου αυτής υπό ειδημόνων της εταιρείας ARTIS και εκ της προετοιμαζομένης οσονούπω ανακαινίσεως του θεοδέγμονος Σπηλαίου υφ΄ ημών και των Φραγκισκανών μόνον συμφώνως τω Προσκυνηματικώ Καθεστώτι.
Εξ όλων τούτων πλέον αξιομνημόνευτος τυγχάνει η αναληφθείσα υπό της Υμετέρας Μακαριότητος πρωτοβουλία υπέρ της προστασίας της χριστιανικής οντότητος εις την Αγίαν Γην. Εις το πλαίσιον της πρωτοβουλίας ταύτης κατηγγέλθησαν πρώτον από του διακυβευομένου εκ των παρανόμων συμφωνιών εις την Πύλην του Δαβίδ ξενοδοχείου Imperial του Πατριαρχείου κατά την τελετήν ανάμματος του δένδρου των Χριστουγέννων ενέργειαι καταπιέσεως των χριστιανών υπό ακραίων εξτρεμιστικών στοιχείων. Εκ της απευκταίας επικρατήσεως των στοιχείων τούτων διακινδυνεύεται η απ’ αιώνων διά της πύλης του Δαβίδ είσοδος των Αρχηγών των Χριστιανικών Εκκλησιών εις τας έδρας αυτών και η είσοδος των προσκυνητών και διέλευσις αυτών προς τον Ναόν της Αναστάσεως. Εις την πρωτοβουλίαν ταύτην η Υμετέρα Μακαριότης συνεκάλεσε και προσέλαβε συνεργούς τους Αρχηγούς των Χριστιανικών Εκκλησιών εις την Αγίαν Γην. Διά της συνεντεύξεως δε Αυτής εις την εφημερίδα Times του Λονδίνου εκίνησε το ενδιαφέρον συνηγορίας, τόσον του Αρχιεπισκόπου Κανταρβουρίας, κ. John Welby, όσον και του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Μόσχας κ. Κυρίλλου και του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδος και άλλων παραγόντων σημαντικής πολιτικής επιρροής. Αι ενέργειαι αύται έφερον το αποτέλεσμα αυτών εις το Υπουργείον Εξωτερικών του Ισραήλ, ώστε να επιδείξη ενδιαφέρον προς διάλογον και επίλυσιν του προβλήματος διά Κυβερνητικής και ουχί διά Δικαστικής διαδικασίας.
Εκ των τελεσφόρων και λίαν λυσιτελών ενεργειών τούτων της Υμετέρας Μακαριότητος παραδειγματιζόμεθα και ενθαρρυνόμεθα οι Αγιοταφίται Πατέρες, ώστε μετά ζήλου έκαστος κατ’ ιδίαν και εν συλλογική συνεργασία να επιτελώμεν την Αγιοταφιτικήν ημών διακονίαν και να θέτωμεν τον λίθον ημών εις την συμπληρουμένην οικοδομήν του σώματος του Πατριαρχείου διά την έτι ευπρεπεστέραν προβολήν αυτού εις τον κόσμον και την έτι πλουσιωτέραν αυτού προσφοράν εις το κοινωνικόν σύνολον.
Εν τω πνεύματι της χαράς της Ονομαστικής Υμών εορτής, Μακαριώτατε και της ελπίδος, της πηγαζούσης εκ των έργων Υμών, υψώ το ποτήριον εξ ονόματος της Αγίας και Ιεράς Συνόδου και της Αγιοταφιτικής Αδελφότητος όλης και εύχομαι Υμίν έτη όσα πλείστα, ειρηνικά, ευφρόσυνα, ευσταθή, δημιουργικά και καρποφόρα προς έπαινον του παλαιφάτου ημών Πατριαρχείου και του ευλογημένου ημών γένους και δόξαν του εν Τριάδι Θεού ημών. Γένοιτο.
Ο κ. Βλιώρας προσεφώνησεν ως έπεται:
“Μακαριώτατε,
Σεβασμιώτατοι,
Σεβαστοί Πατέρες,
Κυρίες και κύριοι,
Η συμμετοχή στο σημερινό εορτασμό αποτελεί ιδιαίτερη τιμή και χαρά για όλους μας, καθώς η Αγιοταφιτική Αδελφότητα και το ευλαβές Ποίμνιο, ανάμεσά τους και οι υπηρετούντες στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στα Ιεροσόλυμα, τιμούμε τα Ονομαστήρια του Προκαθήμενου της Σιωνίτιδος Εκκλησίας, της Μητέρας των Εκκλησιών, της Αυτού Θειοτάτης Μακαριότητος, του Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλου Γ΄
Με την ευκαιρία αυτή, Μακαριώτατε, εκφράζουμε εξ ονόματος της Ελληνικής Πολιτείας, τον σεβασμό και την ευγνωμοσύνη προς το πρόσωπό Σας για το ποιμαντικό Σας έργο, για το σημαντικό έργο της διαφύλαξης και ανάδειξης των Ιερών προσκυνημάτων της Πίστης μας στους Αγίους Τόπους, για την προάσπιση των δικαίων και δικαιωμάτων του καθ’ ημάς Πατριαρχείου και για τη διαφύλαξη της Ελληνικής και Ελληνορθοδόξου παρουσίας στην Αγία Γη.
Η αφοσίωσή και η προσήλωσή Σας στο πολυδιάστατο αυτό έργο και στα ιερά Σας καθήκοντα με εκκλησιαστικό φρόνημα και ακεραιότητα, οι άοκνες προσπάθειες, με τις οποίες φέρετε εις πέρας την υψηλή αποστολή Σας, σε μια ταραχώδη περιοχή, που εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις, τυγχάνουν γενικής αναγνώρισης και έχουν καθιερώσει, στην κοινή συνείδηση, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων ως κορυφαίο παράγοντα ενότητας, ειρήνευσης και συνεννόησης στην Αγία Γη.
Με δικές Σας πρωτοβουλίες, προωθείται η αναστήλωση και ανάδειξη των Ιερών Προσκυνημάτων, ενώ μεριμνάτε για τη διατήρηση του Προσκυνηματικού Καθεστώτος στην Αγία Γη και για την πνευματική καθοδήγηση και ευημερία ενός ποιμνίου, που αντιμετωπίζει σημαντικές και πολυποίκιλες προκλήσεις.
Σε μια εποχή που ταλανίζεται από συγκρούσεις, ανακατατάξεις και αναζήτηση νέων ισορροπιών, όπου ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία ενισχύονται, η ειλικρινής Σας διάθεση για συνεννόηση, συμφιλίωση και καταλλαγή, τόσο σε σχέση με τις άλλες ομολογίες και τις άλλες θρησκείες, στο ιδιαίτερο περιβάλλον των Ιεροσολύμων και των Αγίων Τόπων, όσο και στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας για ειρήνευση στην πολύπαθη αυτή περιοχή, αναδεικνύει το κύρος του Ιερού Καθιδρύματος, καθιστώντας το παράγοντα μετριοπάθειας και σταθερότητας.
Με την ευκαιρία των σημερινών ονομαστηρίων Σας, θα ήθελα για άλλη μια φορά να διαβεβαιώσω τόσο Εσάς όσο και τα μέλη της Αγιοταφιτικής Αδελφότητος ότι η συμπαράταξη και συμπαράσταση της Ελληνικής Πολιτείας και των συμπατριωτών μας, προς το καθ’ ημάς Πατριαρχείο, προς την Αδελφότητα και Εσάς είναι και παραμένει ομόπνοη και ουσιαστική, και να Σας εκφράσω, την αναγνώριση και το θαυμασμό μας για το πολυσήμαντο έργο που επιτελείτε με απαράμιλλη αφοσίωση, ζήλο και αυταπάρνηση.
Με την αφορμή αυτή, επιτρέψτε μας να εκφράζουμε, εκ μέσης καρδίας, τις ευχαριστίες μας, για την απαράμιλλη φιλοξενία της οποίας έχουμε τύχει, τόσο ο ομιλών, όσο και το προσωπικό της Αρχής μας κατά τις επισκέψεις μας στα Άγια Προσκυνήματα, όπου έχουμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε τον ιδιαίτερα συγκινητικό μόχθο, την έγνοια και τη φροντίδα για τα Άγια Προσκυνήματα, ιδιαίτερα στις συνθήκες που δημιουργεί η τρέχουσα πανδημία,
Μακαριώτατε,
Η προάσπιση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, των δικαίων και των δικαιωμάτων του, αποτελεί σπουδαιότατη προτεραιότητα για την Πατρίδα μας, όπως διαμηνύεται με κάθε ευκαιρία, δεδομένης και της συνεισφοράς Σιωνίτιδος Εκκλησίας στην Ορθοδοξία και στον Ελληνισμό, ως μακραιώνου μάρτυρα και θεματοφύλακα μιας πολύτιμης θρησκευτικής και ιστορικής παρακαταθήκης.
Επιτρέψτε μου, τη γιορτινή αυτή μέρα, να Σας απευθύνω τις πλέον ειλικρινείς και εγκάρδιες ευχές μας, για υγεία, μακροημέρευση και από Κυρίου στήριξη, ούτως ώστε να συνεχίσετε να φέρετε εις πέρας την υψηλή αποστολή Σας, επ’ ωφελεία του Πατριαρχείου, της Αδελφότητας, του Ελληνορθόδοξου Ποιμνίου Σας και της αδιάλειπτης Ορθόδοξης Μαρτυρίας στην Αγία Γη”.
Εν συνεχεία προσεφώνησεν ο Πρέσβυς της Γεωργίας, οι Εκπρόσωποι του Πατριαρχείου Μόσχας και Ρουμανίας και Αγιοταφίται Πατέρες.
Τούτους ευχαρίστησε ο Πατριάρχης διά της κάτωθι αντιφωνήσεως Αυτού:
«Ως λίαν φαιδρά, ευπρεπής τε του Σταυρού Χριστέ η δύναμις, δι’ εναντίων στέφη πλέκουσα, τοις τεσσαράκοντα Μάρτυσιν· ύδωρ γαρ και πυρ διελθόντες, εν αφθαρσία κραυγάζουσιν· Ευλογητός ει ο Θεός, ο των Πατέρων ημών». Αναφωνεί ο υμνωδός της Εκκλησίας.
Εκλαμπρότατε κ. Γενικέ Πρόξενε της Ελλάδος
κ. Ευάγγελε Βλιώρα,
Σεβαστοί Άγιοι Πατέρες και Αδελφοί,
Ευλαβείς χριστιανοί και προσκυνηταί
«Εξαπόστειλον [ο Θεός] το φως σου και την αλήθειάν σου· αυτά με ωδήγησαν και ήγαγόν με εις όρος άγιόν σου και εις τα σκηνώματά σου», (Ψαλμ. 42,3) αναφωνεί η σεβάσμιος χορεία των αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων των εν Σεβαστεία τη πόλει μαρτυρησάντων, ων και την ετήσιον αυτών μνήμην φαιδρώς πανηγυρίζομεν σήμερον.
Οι άγιοι ούτοι Τεσσαράκοντα μάρτυρες, «επί της γης ηγωνίσαντο, τω αέρι ενεκαρτέρησαν, τω πυρί παρεδόθησαν, το ύδωρ αυτούς υπεδέξατο. Εκείνων εστίν η φωνή «Διήλθομεν διά πυρός και ύδατος και εξήγαγες ημάς εις αναψυχήν», (Ψαλμ. 65,12), λέγει ο Μέγας Βασίλειος. Τούτο εποίησαν οι άγιοι μάρτυρες ακούοντες εις τους λόγους του σοφού Παύλου λέγοντος «ηγούμαι πάντα ζημίαν είναι διά το υπερέχον της γνώσεως Χριστού Ιησού του Κυρίου μου, δι’ ον τα πάντα εζημιώθην, και ηγούμαι σκύβαλα είναι, ίνα Χριστόν κερδήσω», (Φιλ. 3,8).
Κατά δε τον άγιον Γρηγόριον Νύσσης, «τοις μεγάλοις τούτοις αγωνισταίς ουδέ αυτός ο ήλιος εφάνη γλυκύς· αλλά και τούτου εκουσίως ηλλοτριούντο, ίνα μη του αληθινού φωτός αποπέσωσι … εκείνοις πάντα εχθρά, πάντα αλλότρια ην. Εν μόνον αγαθόν, ο Χριστός. Πάντα ηρνήσαντο, ίνα τούτον κερδήσωσιν».
Τούτο αποδεικνύει την μεγάλην όντως αγάπην των μαρτύρων προς τον Θεόν και Σωτήρα ημών Χριστόν «του εκ σκότους καλέσαντος αυτούς εις το θαυμαστόν αυτού φως», (Α΄ Πετρ. 9). Οι θεόλεκτοι ούτοι μάρτυρες ετόλμησαν, ίνα αποθάνωσιν διά το μοναδικόν «αγαθόν» τον δίκαιον, δηλονότι του Θεού τον Χριστόν, ως κηρύττει ο θείος Παύλος λέγων: «Μόλις γαρ υπέρ δικαίου τις αποθανείται· υπέρ γαρ του αγαθού τάχα τις και τολμά αποθανείν», (Ρωμ. 5,7).
Ο χορός ο Άγιος, οι ίσοι την άθλησιν, ίσοι την γνώμην και οι ίσοι τους στεφάνους δεξάμενοι, ένθεοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες, ως άλλοι τρεις παίδες εν τη καμίνω, ως εξ ενός στόματος ύμνουν και εδόξαζον και ηυλόγουν τον Θεόν (πρβλ. Δαν. 3,23, Προσευχή 27) λέγοντες «ει γαρ σύμφυτοι γεγόναμεν τω ομοιώματι του θανάτου αυτού, αλλά και της αναστάσεως εσόμεθα … ει δε απεθάνομεν συν Χριστώ, πιστεύομεν ότι και συζήσομεν αυτώ, ειδότες ότι Χριστός εγερθείς εκ νεκρών ουκέτι αποθνήσκει, θάνατος αυτού ουκέτι κυριεύει», (Ρωμ. 6,5,8-9).
Έχοντες βεβαίαν την πίστιν οι άγιοι Μάρτυρες, ότι «ει απεθάνομεν συν Χριστώ, συζήσωμεν αυτώ» ουκ επτοήθησαν ουδέ εφοβήθησαν, αλλά τουναντίον θείω πνεύματι κινούμενοι, εζήτουν «την απολύτρωσιν αυτών διά του αίματος του Χριστού, την άφεσιν των παραπτωμάτων, δηλονότι του καθαρισμού των αμαρτιών αυτών, κατά τον πλούτον της χάριτος αυτού» (πρβλ. Εφ. 1,7).
Η ετήσιος αύτη εορτή των αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων και ιδιαιτέρως του συμμάρτυρος αυτών Θεοφίλου, ούτινος την σεπτήν επωνυμία φέρει και η Ημετέρα Ταπεινότης, αποτελεί «μνημόσυνον ενώπιον του Θεού» (Πραξ. 10,4). Και τούτο, διότι «οι την γην ουρανώσαντες, και τα πάντα φωτίσαντες» άγιοι Τεσσαράκοντα ανεδείχθησαν αψευδείς μάρτυρες και κήρυκες τη οικουμένη των του Χριστού παθημάτων και της αναστάσεως Αυτού, αλλά και -κατά τον Γρηγόριον Νύσσης- δορυφόροι του Χριστού και των Εκκλησιών αυτού οικοδόμοι, εποικοδομηθέντες, κατά τον θείον Παύλον, επί τω θεμελίω των Αποστόλων και Προφητών και δη επί του τιμίου και μαρτυρικού αίματος Ιησού Χριστού όντος ακρογωνιαίου [λίθου] αυτού» (πρβλ. Εφ. 2,20).
Οι άγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες ανεδείχθησαν οικοδόμοι της Εκκλησίας, διότι, κατά τον Μέγαν Βασίλειον, «θέατρον γενόμενοι [ούτοι] τω κόσμω, και αγγέλοις και ανθρώποις» (πρβλ. Α΄ Κορ. 4,9), «τους πεπτωκότας ήγειραν, τους αμφιβόλους εβεβαιώσαντο, τοις ευσεβέσι την επιθυμίαν εδιπλασίασαν»· κατά δε τον υμνωδόν αυτών: «Το σεπτόν στερέωμα, της Εκκλησίας, ως αστέρες μέγιστοι, καταλαμπρύνετε αεί, και τους πιστούς καταγαύζετε, Μάρτυρες θείοι, Χριστού τεσσαράκοντα».
Η αγία ημών των Ιεροσολύμων Εκκλησία εν αγαλλιάσει και χαρά τιμώσα την μνήμην της γενεθλίου ημέρας του μαρτυρίου των υπέρ της του Χριστού αγάπης αθλησάντων αγίων Τεσσαράκοντα ως και του συναθλήσαντος αυτοίς αθλοφόρου Θεοφίλου, επετέλεσε εν τω Πανιέρω Ναώ της Αναστάσεως το μέγα της Θείας Ευχαριστίας μυστήριον, της Ημών Μετριότητος προεξαρχούσης και περιστοιχουμένης υπό των τιμίων της Αγιοταφιτικής ημών Αδελφότητος μελών, Αρχιερέων, Ιερέων και Ιεροδιακόνων, συμπροσευχομένων Ημίν ευλαβών Χριστιανών εκ του Χριστεπωνύμου ποιμνίου ημών, δοξάζοντες ούτως τον «θαυμαστώσαντα τους αγίους αυτού» (Ψαλμ. 4,4).
Προσέτι δε, ανεπέμψαμεν ευχαριστήριον δοξολογίαν τω αγίω Τριαδικώ Θεώ επί τοις, τη επωνύμω του αγίου μάρτυρος Θεοφίλου, αγομένοις σεπτοίς Ημών Ονομαστηρίοις· και «ευλογήσαμεν, κατά τον άγιον Πολύκαρπον Σμύρνης, τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, τον σωτήρα των ψυχών ημών και κυβερνήτην των σωμάτων ημών και ποιμένα της κατά την οικουμένην Καθολικής Εκκλησίας».
Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός αναφερόμενος εις την σημασίαν της αποδιδομένης τιμής των αγίων επικαλείται την μαρτυρίαν του Θεολόγου Ευαγγελιστού Ιωάννου και του σοφού Παύλου, κατά τους οποίους οι άγιοι γενικώτερον [και οι μάρτυρες ειδικώτερον] είναι φίλοι Χριστού, τέκνα και κληρονόμοι Θεού· «όσοι δε έλαβον αυτόν [τον Χριστόν], έδωκεν αυτοίς εξουσίαν τέκνα Θεού γενέσθαι» (Ιωαν. 1,12). «Ώστε ουκέτι εισίν δούλοι, αλλ’ υιοί· ει δε υιοί, και κληρονόμοι, κληρονόμοι μεν Θεού, συγκληρονόμοι δε Χριστού» (πρβλ. Γαλ. 4,7 & Ρωμ. 8,17).
Λέγομεν δε τούτο, διότι η σημερινή εορτή των αγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων και ιδιαιτέρως του συμμάρτυρος αυτών Θεοφίλου, δεν αφορά εις την Ημετέραν Ταπεινότητα μόνον αλλά κυρίως εις τον της Εκκλησίας Αποστολικόν και Πατριαρχικόν θεσμόν, διά του οποίου «ικανούμεθα εις την μερίδα του κλήρου των αγίων εν τω φωτί … του Υιού της αγάπης αυτού [του Θεού]» (πρβλ. Κολ. 1,12-13). «Αυτός ο Υιός του Θεού ο Χριστός εστί προπάντων, και τα πάντα εν αυτώ συνέστηκε, και αυτός εστιν η κεφαλή του σώματος της Εκκλησίας» (Κολ. 1,17-18), «ην περιεποιήσατο διά του ιδίου αίματος» (Πραξ. 20,18). Του αίματος τούτου του Χριστού κοινωνοί και μέτοχοι εγένοντο και οι αθλοφόροι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες.
Ακούοντες εις το κήρυγμα του θείου Παύλου, «ότι ουκ έστιν ημίν η πάλη προς αίμα και σάρκα, αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου, προς τα πνευματικά της πονηρίας εν τοις επουρανίοις» (Εφ. 6,12), «οι άγιοι Μάρτυρες οι αγαπήσαντες τον Χριστόν, υπερείδον τα της προσκαίρου ζωής, ίνα δοξάσωσι τον Θεόν εν τοις μέλεσιν αυτών», λέγει ο Μέγας Βασίλειος. Διό και η ένδοξος μνήμη αυτών των αγίων μαρτύρων και φίλων του Θεού προβάλλει ως αστραπή της νοεράς φωταγωγίας του Χριστού, προς ακτίνα θείαν οδηγούσα πάντας ημάς.
Κατά δε τον Κλήμεντα Αλεξανδρείας: «τελείωσιν το μαρτύριον καλούμεν ουχ ότι τέλος του βίου ο άνθρωπος έλαβεν ως οι λοιποί, αλλ’ ότι τέλειον έργον αγάπης ενεδείξατο». Αυτό τούτο ακριβώς «το τέλειον έργον αγάπης» τουτέστιν την ενότητα των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών παραγγέλλουσιν ημίν, όπως επιδείξωμεν, οι άγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες, ως λίαν ευστόχως διατυπώνει το παράδειγμα προς μίμησιν των αγίων Μαρτύρων, ο έγκριτος Πατήρ της Εκκλησίας Μέγας Βασίλειος λέγων: «Ουκ ην μία πατρίς τοις αγίοις, άλλος γαρ αλλαχόθεν ώρμητο … Γένος δε, το μεν ανθρώπινον, άλλο άλλου, το δε πνευματικόν, εν απάντων. Κοινός γαρ αυτών Πατήρ, ο Θεός, και αδελφοί πάντες, ουκ από ενός και μιάς γεννηθέντες, αλλ’ εκ της υιοθεσίας του Πνεύματος εις την διά της αγάπης ομόνοιαν αλλήλοις συναρμοσθέντες». Με άλλα λόγια, εκείνων των αγίων Μαρτύρων, εστί η του θείου Παύλου φωνή «σπουδάζοντες τηρείν την ενότητα του Πνεύματος εν τω συνδέσμω της ειρήνης», (Εφ. 4,3).
Εις την υπακοήν του παραγγέλματος τούτου, δηλονότι της ενότητος, της ειρήνης, της καταλλαγής και της αγάπης του Ευαγγελίου του Θεού και Σωτήρος ημών Χριστού καλούμεθα και ημείς, αγαπητοί αδελφοί, ιδιαιτέρως κατά το ευλογημένον τούτο στάδιον της νηστείας της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, «ίνα συνεργοί γινώμεθα τη αληθεία» (Γ΄ Ιωάν. 8). Και τούτο, διότι ως λέγει ο θείος Παύλος, αυτός ο εν τω Χριστώ Θεός ανέθεσε εις ημάς το κήρυγμα της συμφιλιώσεως. «Και θέμενος εν ημίν τον λόγον της καταλλαγής», (Β΄ Κορ. 5,19).
Έχοντες λοιπόν συνεργούς και αντιλήπτορας τους αγίους Τεσσαράκοντα Μάρτυρας και τον συμμάρτυρα αυτών και προστάτην ημών Θεόφιλον και την Υπερευλογημένην Θεοτόκον και Μητέρα του Θεού, αειπάρθενον Μαρίαν ικετεύσωμεν αυτούς, ίνα εν ειρήνη, ταπεινοφροσύνη και μετανοία αξιωθώμεν καταντήσαι εις την λαμπροφόρον Ανάστασιν του Θεού και Σωτήρος των ψυχών ημών.
Επί δε τούτοις, επικαλούμεθα επί πάντας τους συμπροσευχηθέντας Ημίν και τους τιμήσαντας την εόρτιον ταύτην μνήμην των αγίων Μαρτύρων, δύναμιν την εξ ύψους, την δωρεάν του Αγίου Πνεύματος, την χάριν του Παναγίου και Ζωοδόχου Τάφου, υπομονήν και πάσαν παρά Θεού ευλογίαν, εκφράζοντες θερμάς ευχαριστίας και προς τους προσφωνήσαντας Ημάς, τον Γέροντα Αρχιγραμματέα, Ιερώτατον Αρχιεπίσκοπον Κωνσταντίνης κ. Αρίσταρχον, ομιλήσαντα εξ ονόματος των μελών της Αγίας και Ιεράς Συνόδου και της Αγιοταφιτικής ημών Αδελφότητος, τον Εκλαμπρότατον Γενικόν Πρόξενον της Ελλάδος κ. Ευάγγελον Βλιώραν, τον Εκλαμπρότατον Πρέσβυν της Γεωργίας εις Ισραήλ κ. Λάσια, τον Ιερώτατον Μητροπολίτην Ναζαρέτ κ. Κυριακόν, ομιλήσαντα εξ ονόματος του ποιμνίου ημών εις Ναζαρέτ, τον Ιερώτατον Αρχιεπίσκοπον Ιόππης κ. Δαμασκηνόν, ομιλήσαντα εξ ονόματος του ποιμνίου ημών εις Ιόππην, τον Πανοσιολογιώτατον Αρχιμανδρίτην π. Αλέξανδρον, αντιπρόσωπον της αδελφής Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ρωσίας, διαβιβάσαντα Ημίν τας ευχάς του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Μόσχας κ.κ. Κυρίλλου, τον Οσιολογιώτατον Αρχιμανδρίτην π. Θεόφιλον, αντιπρόσωπον της αδελφής Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ρουμανίας, διαβιβάσαντα Ημίν τας ευχάς του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Ρουμανίας κ.κ. Δανιήλ, τον Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Διοκαισαρείας κ. Βενέδικτον, Πατριαρχικόν Επίτροπον Βηθλεέμ, ομιλήσαντα εξ ονόματος του εν Βηθλεέμ ποιμνίου και του Συλλόγου Βηθλεέμ, τον Σεβασμιώτατον Αρχιεπίσκοπον Μαδάβων κ. Αριστόβουλον, ομιλήσαντα εξ ονόματος της νεοσυστάτου Κοινότητος Beersheba και των Εφημερίων του Ρωσοφώνου ποιμνίου του Βορείου Ισραήλ, την Κοινότητα Ρέμλης, τον Αιδεσιμώτατον π. Γεώργιον Μπαράμκη, ομιλήσαντα εξ ονόματος του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου, τους διδασκάλους κ. Παναγιώταν Καφετζή και κ. Σωτήριον Γκόγκον και τους μαθητάς ομιλησάντας εξ ονόματος του Σχολείου του Αγίου Δημητρίου του Πατριαρχείου, τον εντιμότατον κ. Αθανάσιον Αμπού – Αέτα εκ του Χωρίου των Ποιμένων, και άπαντας τους μετασχόντας εις τον εορτασμόν τούτον.
Εις υγιείαν πάντων υμών!
Το μεσημέρι παρετέθη μοναστηριακή Τράπεζα.
Πηγή: Πατριαρχείο Ιεροσολύμων