Σαράντα χρόνια πνευματικής καθοδήγησης, πολυποίκιλης προσφοράς σε ανθρωπιστικό και κοινωνικό επίπεδο, συμπληρώνει φέτος ο Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. Ευστάθιος.
Το 1980 χηρεύει η Ιερά Μητρόπολη Μονεμβασίας και Σπάρτης, ύστερα από τον αιφνίδιο θάνατο του μακαριστού Μητροπολίτη κυρού Ιεροθέου Κυριαζόπουλου.
Την Πέμπτη 28 Αυγούστου 1980 συνήλθε εκτάκτως η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, υπό την προεδρία του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρού Σεραφείμ.
Κατά τη μυστική ψηφοφορία καταρτίσθηκε το ‘’Τριπρόσωπο’’ στο οποίο περιελήφθησαν οι Πανοσ. Αρχιμανδρίτες Μάξιμος Ξύδας (τότε Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών) με 42 ψήφους, Ευστάθιος Σπηλιώτης με 38 και Θεόφιλος Σιμόπουλος με 8 ψήφους.
Στην τελική φάση της εκλογής οι δύο Αρχιμανδρίτες, Μάξιμος Ξύδας και Ευστάθιος Σπηλιώτης, ισοψήφισαν λαβόντες από 34 ψήφους. Λόγω της ισοψηφίας εφαρμόστηκε η διάταξη του ισχύοντος Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος Ν590/77, σύμφωνα με την οποία μεταξύ πρεσβυτέρων προτιμάται ο έχων τα πρεσβεία. Νέος Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης εξελέγη ο Πανοσ. Αρχ. Ευστάθιος Σπηλιώτης.
Μετά την εκλογή, ο εψηφισμένος Μητροπολίτης εκλήθη στην αίθουσα Συνεδριών της Ιεραρχίας, για να εκφωνήσει το καθιερωμένο μικρό Μήνυμα, κατά την εκκλησιαστική τάξη, όπου το νέο Μητροπολίτη προσφώνησε ο μακαριστός Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου κυρός Σεραφείμ, ο οποίος ανέφερε μεταξύ άλλων: ‘’Τόσον η ψηφοφορία, όσον και το καλόν όνομα το οποίον έχετε, εγγυώνται την αξίαν διαποίμανσιν της Ιεράς Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Σπάρτης. Άξιος!’’.
Την Κυριακή 31 Αυγούστου 1980 τελέστηκε, στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, η εις Επίσκοπον χειροτονία του Μητροπολίτη Σπάρτης κ. Ευσταθίου, προεξάρχοντος του μακαριστού Αρχιεπισκόπου κυρού Σεραφείμ και με τη συμμετοχή πολλών Μητροπολιτών.
Στην τελετή παραβρέθηκαν προσωπικότητες της πολιτικής, υψηλόβαθμοι αξιωματικοί των Σωμάτων Ασφαλείας, λειτουργοί του δικαστικού κλάδου και πλήθος ευσεβών χριστιανών από την Αττική, τη Λακωνία, τη Μεσσηνία και την Αρκαδία.
Την Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 1980, ο ευαγής κλήρος, οι αρχές του Νομού, εκπρόσωποι φορέων και πλήθος λαού, τόσο από τη Λακωνία, όσο και από τους όμορους Νομούς, υποδέχθηκαν το νέο Μητροπολίτη.
Στον ενθρονιστήριο λόγο του ο νέος Μητροπολίτης Σπάρτης κ. Ευστάθιος ανέφερε μεταξύ άλλων; ‘’Μέχρι χθες ήμουν Μεσσήνιος, από σήμερα είμαι Σπαρτιάτης! Ήρθα στη Σπάρτη, όχι απλά για να ζήσω μαζί σας, αλλά για να δώσω ακόμη και το αίμα μου και να πεθάνω εδώ. Δώστε μου τα χέρια σας και πάρτε την καρδιά μου!’’.
