Από τον ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΣΠΥΡΟΥ
Είκοσι πέντε χιλιόμετρα από το Κέντρο της Κατερίνης, στη βορειοδυτική πλευρά του Νομού Πιερίας, δεσπόζει το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας Μακρυράχης, το καταφύγιο του Παύλου Μελά.
Από τα μέσα του 16ου αι. λειτουργούσε ως ενοριακή μονή και κατέστη Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή στις αρχές του 20ού. Σύμφωνα με τις ιστορικές μαρτυρίες, ιδρύθηκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Η καθηγουμένη της Ιεράς Μονής, Γερόντισσα Ιωάννα, αναφέρει στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» ότι η μονή πήρε την ονομασία «Μακρυράχη» από τη ράχη του βουνού πάνω στο οποίο είναι χτισμένη. Επίσης, κάνει γνωστό ότι δεν γνωρίζουμε τους ιδρυτές της, αλλά ότι αρχικά ήταν ανδρώα κοινοβιακή μονή και η θαυματουργή εικόνα της βρέθηκε στο σημείο όπου είναι χτισμένο το μικρό εκκλησάκι από έναν ιερέα. Αντίγραφα αυτής της εικόνας δόθηκαν στα μετόχια του μοναστηριού. Στο πέρασμα των χρόνων, δεν ήταν λίγες οι φορές που η μονή αποτέλεσε στόχο των κατά καιρούς κατακτητών, καθώς είχε ενεργό αντιστασιακό αγώνα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή της σε διάφορες χρονικές φάσεις της ιστορίας. Μάλιστα, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, πολιορκήθηκε και πυρπολήθηκε δύο φορές από τους Τούρκους κατακτητές. Όμως, γρήγορα ανασυγκροτήθηκε. Με την αγάπη των πιστών και την άοκνη προσπάθεια των μοναχών ξαναχτίστηκε.
Άξιο λόγου και αναφοράς είναι ότι στο ιστορικό αυτό γραφικό μοναστήρι φιλοξενήθηκαν ο στρατιωτικός, γνωστός Μακεδονομάχος, Παύλος Μελάς και τα παλικάρια του. Επιπλέον, γενικότερα στάθηκε η γέφυρα για τη μετακίνηση Μακεδονομάχων και πυρομαχικών από τη Νότια Ελλάδα προς τον Βάλτο των Γιαννιτσών. Ένα σημαντικό γεγονός που σημάδεψε την ιστορία της μονής ήταν η δολοφονία του ηγουμένου Αμβροσίου το 1925, με αποτέλεσμα να χαθούν, δυστυχώς, τόσο ολόκληρη η περιουσία όσο και τα ιερά κειμήλια. Υπάρχουν, ακόμη, τρία παρεκκλήσια, το πρώτο εκ των οποίων είναι αφιερωμένο στον Άγιο Γεράσιμο τον Ιορδανίτη και στην Οσία Μαρία την Αιγυπτία, το δεύτερο στον Άγιο Ιωακείμ τον Ιθακήσιο και Βατοπεδινό, του οποίου η μονή έχει και ένα μικρό τεμάχιο αγίου λειψάνου, και το τρίτο στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά. Το σημερινό Καθολικό της μονής, το οποίο λειτουργεί ως γυναικεία κοινοβιακή πλέον, είναι κτίσμα του 1958 σε ρυθμό μονόκλιτης βασιλικής. Στο εσωτερικό του αποθησαυρίζεται το εικόνισμα της επονομαζόμενης Παναγίας Μακρυράχης, που είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Τα τελευταία χρόνια η μονή μετατράπηκε σε γυναικεία, και από το 1993, με την ευλογία του Μητροπολίτη πρώην Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος κ. Αγαθονίκου, εγκαταστάθηκαν λίγες μοναχές, που τη φροντίζουν και τη διαμορφώνουν με τη χάρη της Παναγίας και την αγάπη των πιστών.
Στο μοναστήρι αναβλύζει το ιερό αγίασμα, το οποίο προϋπήρχε, αλλά άγνωστο από πότε και με τον καιρό σκεπάστηκε με πέτρες και χώματα. Το 1978, ένας κάτοικος της Βέροιας, ο οποίος είχε πολύ άρρωστη τη γυναίκα του, είδε ένα βράδυ την Παναγία στον ύπνο του να τον καλεί να τη βγάλει στην επιφάνεια. Ύστερα από όνειρο και πάλι, πήγε στο μοναστήρι και έσκαψε με ειδικό μηχάνημα, ώσπου εμφανίστηκε το αγίασμα. Όταν έφυγε για να επιστρέψει σπίτι του, πήρε από το αγίασμα της Παναγίας και έδωσε στη γυναίκα του να πιει. Λίγες ημέρες αργότερα, η γυναίκα του έγινε καλά. Ο ίδιος επέστρεψε στη μονή και έχτισε στο σημείο ένα εκκλησάκι. Δεν είναι, βέβαια, η πρώτη φορά που εμφανίστηκε η Παναγία. Παρόλο που η μονή ήταν ανδρική, για μια πολύ μικρή περίοδο μετά το 1841 υπήρξε γυναικεία.
Φωτογραφίες: Ραφαήλ Γεωργιάδης
Αναδημοσίευση από “Ορθόδοξη Αλήθεια”