Του Μητροπολίτου Ζιμπάμπουε Σεραφείμ Κυκκώτη
«Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού, και ακολουθείτω μοι» (Μάρκου 8, 34 – 35)
Η σύνδεση του Σταυρού με την σωτηρία του ανθρώπου από τον Ιησού Χριστό έγινε σύμβολο θυσίας και προεικονίσεως της Αναστάσεως. ΄Έτσι ο Σταυρός στον Χριστιανισμό αποτελεί έμβλημα σωτηρίας.
Ο άγιος Ανδρέας Κρήτης, εκφράζοντας τη θεολογική σημασία του Σταυρού, που καθιερώθηκε στην χριστιανική Παράδοση, τονίζει ότι ο Σταυρός αποτελεί την ελπίδα των χριστιανών, ότι είναι ο σωτήρας των απεγνωσμένων, «ο δωτήρ της υγείας, οδός προς αρετήν οδηγούσα…. («ύμνος από την ακολουθία της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, P.G. 97, 1020 »).
Διά του Τιμίου Σταυρού εκδηλώνεται πλουσιοπάροχα στον κόσμο το πλήθος της αγάπης της φιλανθρωπίας του Θεού. Ο Σταυρός συνδέεται άμεσα με την ιστορία της σωτηρίας του ανθρώπινου γένους. Από του Αδάμ μέχρι και της εποχής της γεννήσεως του Ιησού Χριστού οι άνθρωποι έκαναν τόσες μεγάλες αδικίες (αμαρτίες), έτσι ώστε να γίνουν άξιοι του πιο ατιμωτικού θανάτου.
Και η πιο ατιμωτική μορφή θανάτου στις αρχές του 1ου αιώνα ήταν ο σταυρικός θάνατος. Επειδή όμως ο Θεός έβλεπε ότι αν και οι κοινοί άνθρωποι πέθαιναν επί του σταυρού θα έμεναν για πάντα νεκροί, από αγάπη προς εμάς, φροντίζει να σταυρωθεί στη θέση μας ο αναμάρτητος αθώος Υιός του, έτσι ώστε ως αθάνατος Υιός και Λόγος του Θεού, με τον θάνατο του να νικήσει τον θάνατο («Χριστός Ανέστη εκ νεκρών θανάτω θάνατον, πατήσας…»).
Η πραγματικότητα της θεώσεως της ανθρώπινης φύσεως στο πρόσωπο του Υιού και Λόγου του Θεού, λόγω της ενότητας της ανθρώπινης φύσεως, δημιουργεί τη δυνατότητα σε όλους τους ανθρώπους που ακολουθούν τις εντολές του Ιησού Χριστού να γίνουν αδελφοί του, να φθάσουν δηλαδή με την χάρη του Θεού στην προσωπική τους θέωση. ΄Ετσι, αν με την πτώση του Αδάμ και της Εύας, λόγω πάλι της ενότητας της ανθρώπινης φύσεως (μία ανθρώπινη φύση που μετέχουν αυτής όλα τα επί μέρους πρόσωπα), όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται με το προπατορικό αμάρτημα, που εκφράζεται ως ροπή προς την αμαρτία εξαιτίας της αμαυρώσεως του κατ’ εικόνα Θεού που δημιουργήθηκε ο άνθρωπος, με το θείο Βάπτισμα ο χριστιανός απεκδύεται τον παλαιόν άνθρωπο της πτώσεως στην αμαρτία και ενδύεται τον νέον άνθρωπο, τον Ιησού Χριστόν («όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε»).
Ο σταυρός διά της Σταυρώσεως του Ιησού Χριστού, από σύμβολο εξευτελισμού και ατιμώσεως γίνεται σύμβολο θυσίας, δόξας και τιμής, γίνεται το μέσο της νίκης κατά του θανάτου, γίνεται σύμβολο της Αναστάσεως.
Η ζωή του καλού χριστιανού είναι πορεία προς τη ζωή του Χριστού. Κι αυτή η πορεία για να φτάσει στην Ανάσταση, περνά απαραίτητα από την Σταύρωση του Γολγοθά («τον Σταυρόν σου προσκυνούμεν Κύριε, και την αγίαν σου Ανάστασιν δοξάζομεν»). Γι’ αυτό στην Ευαγγελική περικοπή αυτής της Κυριακής ο Ιησούς Χριστός, από αγάπη και ενδιαφέρον, μας παροτρύνει με σαφήνεια τι πρέπει να κάνουμε για να σωθούμε από τον θάνατο και να γίνουμε αδελφοί του, κατά χάριν παιδιά του Θεού, δηλαδή Θεοί, όπως η θεωθείσα ανθρώπινη φύση του Ιησού Χριστού. Μας λέει λοιπόν: «όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μου. Ός γαρ αν θέλη την ψυχήν αυτού σώσαι, απολέσει αυτήν, ός δ’ αν απολέση την εαυτού ψυχήν ένεκεν εμού και του ευαγγελίου, ούτος σώσει αυτήν. Τι γαρ ωφελήσει άνθρωπον εάν κερδίση τον κόσμον όλον και ζημιωθή την ψυχή αυτού; (Μάρκου 8, 34β-36). Πρέπει δηλαδή «να πεθάνεις πρίν να πεθάνεις για να μή πεθάνεις όταν πεθάνεις».
Ανάλογα με το βαθμό, που ο άνθρωπος ζει και συνειδητοποιεί την πραγματικότητα της Σταυρικής θυσίας του Ιησού Χριστού, βρίσκει και τη δύναμη, με την χάριν του Θεού, ν’ ακολουθεί στη ζωή του με συνέπεια τις ευαγγελικές προτροπές.
Οι τραγικές στιγμές που ζει ο κόσμος όλος με την πανδημία του κορωνοϊού, το συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία που εξελίσσεται σε πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, με τις συνεχείς αυξήσεις σε όλα τα προϊόντα, αλλά και με τα προβλήματα της Κλιματικής Αλλαγής, είναι αφορμή να δείξουμε την αγάπη μας μεταξύ μας στηρίζοντας και προστατεύοντας ο ένας τον άλλον με πολλούς τρόπους.
Ταυτόχρονα όμως πρέπει να προσευχόμαστε για τη κατάπαυση του πυρός και να ξεκινήσει αμέσως ο ειρηνικός διάλογος μεταξύ των εμπολέμων για τη λύση των προβλημάτων που οδήγησαν στην εμπόλεμη σύρραξη. Ο διάλογος αυτός για είναι αποτελεσματικός και να οδηγήσει εις το αγαθόν της Ειρήνης πρέπει να συγκεντρωθεί στο σεβασμό της εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου. Αυτή την εβδομάδα θα συγκληθεί η ετήσια Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Να προσευχόμαστε να φωτίσει ο Θεός τους Ηγέτες των ισχυρών Χωρών του κόσμου να συμβάλουν εις την ορατή ενότητα της Διεθνούς Κοινότητας και να δώσουν προτεραιότητα στη προστασία της Ανθρωπότητας και του Πλανήτη μας ενισχύοντας με τον ειρηνικό διάλογο την παγκόσμια ασφάλεια και την ειρηνική ασφάλεια των Λαών.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, ως φωτιά που ξεκίνησε το Φεβρουάριο σε μια γωνιά της Γης, ήδη με την ανοχή της Διεθνούς Κοινότητας έχει απλωθεί παντού, εκτός από την απειλή ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος, πάει να εξελιχθεί σε μια εμπόλεμη σύγκρουση μεταξύ Δύσης και Ρωσίας με απρόβλεπτες συνέπειες για την υπόθεση της παγκόσμιας ασφάλειας και της ειρηνικής συνύπαρξης των Λαών. Και το χειρότερο φυσικά είναι οι καθημερινές αυξήσεις, όχι μόνο των καυσίμων, αλλά και όλων των προϊόντων, με αποτέλεσμα, οι πληθυσμοί των χωρών που υποφέρουν από φτώχεια, όπως στην Αφρική, Λατινική Αμερική και Ασία και Μέση Ανατολή και Ειρηνικό Ωκεανό, να απειλούνται με την έλλειψη τροφών ή ακόμη με την αδυναμία τους να μπορούν να αγοράζουν λόγω του ελάχιστου εισοδήματος τους. Κοινωνικές αναστατώσεις, απεργίες, μεταναστεύσεις, πρόσφυγες και μετανάστες θα γίνουν καθημερινά προβλήματα για όλο το Πλανήτη μας.
Γι’ αυτό επιβάλλεται άμεσα να σταματήσει ο πόλεμος. Ταυτόχρονα η μεταξύ μας κοινωνική αλληλεγγύη θα προλάβει τα χειρότερα. Οι οικονομικές πιέσεις μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και στην επιδείνωση φαινομένων οικογενειακής βίας. Γι’ αυτό πρέπει να προσπαθήσουμε όλοι μας με υπομονή και αγάπη και ταπείνωση να ενισχύσουμε περισσότερο αυτές τις ημέρες το θεσμό της οικογένειας με κέντρο μας το Σταυρό της Θυσίας του Ιησού Χριστού.
Όταν απουσιάζει από τη ζωή μας η παρουσία του Ιησού Χριστού, μπορεί να παρατηρηθεί ακόμη και συνεχής μορφή κάθε μορφής αδικία μεταξύ μας και οικογενειακή βία, έστω κι αν νομίζουμε ότι επειδή είμαστε χριστιανοί, τα κάνουμε όλα σωστά. Όταν έχουμε το βλέμμα μας στο Σταυρό του Γολγοθά που σταυρώθηκε ο Χριστός, μιμούμαστε το παράδειγμα της θυσίας του όσο μπορούμε κι αφήνουμε την αγάπη του να πλημμυρίζει τη ζωή μας με την γαλήνη, την ηρεμία, τη ταπείνωση, την ευγένεια, τη καλοσύνη και τη συνεχή διακονία μας προς τους άλλους, με το συναίσθημα της ευαισθησίας μας για την υπόθεση της κοινωνικής δικαιοσύνης και του σεβασμού του κάθε ανθρώπου που συναντούμε να τον βλέπουμε ως κατ’ εικόνα Θεού και ότι μέσα από τους συνανθρώπους μας συναντούμε το Θεό. Να αναλογιζόμαστε το σημερινό λόγο του Ευαγγελίου «τι γαρ ωφελήσει άνθρωπον εάν κερδήση τον κόσμον όλον, και ζημιωθεί την ψυχήν αυτού» (Μάρκου 8,36).
Οι ηθικές ποιμαντικές ευθύνες των Ορθοδόξων Προκαθημένων, αλλά κι όλων των Ηγετών του Χριστιανισμού και όλων των Θρησκειών είναι μεγάλες και σημαντικές στη ταραγμένη εποχή μας. Αναμένουμε να συμβάλουν με κάθε τρόπο να ξεπεράσουμε την υφιστάμενη απουσία ορατής ενότητας στο χώρο της Διεθνούς Κοινότητας ανάμεσα στους Πολιτικούς Ηγέτες του κόσμου και μάλιστα των ισχυρών χωρών του Πλανήτη μας, και φυσικά στα Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που η Ανθρωπότητα εμπιστεύθηκε μετά τις οδύνες που ζήσαμε από το Ναζισμό των Γερμανών και των χωρών που τον στήριξαν όπως η Μουσουλμανική βάρβαρη Τουρκία κι άλλες χώρες των σκοτεινών δυνάμεων. Πως όμως είναι δυνατόν όταν οι Ορθόδοξοι Προκαθήμενοι είναι μεταξύ τους διχασμένοι, όπως και οι Ηγέτες του Χριστιανισμού, ακολουθώντας ο καθένας ένα διαφορετικό Χριστό, κι όχι το Χριστό της ταπείνωσης και της σταυρικής θυσίας και της αγάπης. Το ίδιο και Αρχηγοί Θρησκειών, που μερικοί με την ανοχή τους, εις το όνομα της Θρησκείας διαπράττουν ακόμη και τα μεγαλύτερα εγκλήματα σε βάρος της Ανθρωπότητας. Όπως τον κορωνοϊο, δυστυχώς αυτός ο διχασμός και η απουσία αλληλοσεβασμού και δικαιοσύνης άρχισε να περνά σιγά σιγά και ανάμεσα μας σε όλα τα επίπεδα, ακόμη και ανάμεσα σε κληρικούς και μάλιστα Αρχιερείς, με αποτέλεσμα να συμβάλλουμε στο πλήρωμα του χρόνου με την ανοχή μας στην αύξηση του καθημερινού κακού διά τη Δευτέρα Παρουσία.
Η Θεολογία της Κένωσης της Σταυρικής Θυσίας και της Ταπείνωσης παραμένει ακόμη η μόνη μας ελπίδα, αφού φυσικά προηγηθεί εκ μέρους όλων μας το δώρο της Μετάνοιας και η στροφή μας προς την οδόν του Κυρίου, όπως συνέβη με το Κήρυγμα της Μετανοίας του Προφήτη Ιωνά στο Λαό της Νινευί. Διαφορετικά σωτηρία δεν υπάρχει, ούτε ελπίδα για την επιβίωση μας. Ο Πλανήτης μας θα γίνει μια καθημερινή κόλαση. Κι όμως αν ακολουθήσουμε τον Χριστό, να τα μοιραζόμαστε όλα με αγάπη και δικαιοσύνη, τότε μπορούμε να το κάνουμε Παράδεισο για όλους μας. Αυτό έκαναν και τα Μέλη της πρώτης χριστιανικής κοινότητας «και είχον άπαντα κοινά» (Πράξεις Αποστόλων 2, 44. Βλέπε και Πράξεις 4, 32- 37).