Οι “ασβεστωμένες” τοιχογραφίες του Φώτη Κόντογλου στη νέα Εθνική Πινακοθήκη

Τοιχογραφία Φώτη Κόντογλου

Η νέα Εθνική Πινακοθήκη, στην Αθήνα, είναι πλέον έτοιμη να υποδεχθεί στις αίθουσές της όλους τους πολίτες, ξένους επισκέπτες και φιλότεχνους. Ωστόσο, δεδομένων των συνθηκών της πανδημίας, τα επίσημα εγκαίνια και η απόδοσή της στο ευρύ κοινό αναμένεται να γίνουν όταν τα επιδημιολογικά δεδομένα επιτρέψουν την επαναλειτουργία των μουσείων της χώρας.

Ενόψει, πάντως, της 200ης επετείου της 25ης Μαρτίου 1821, την Τετάρτη, 24 Μαρτίου, η Εθνική Πινακοθήκη συμβολικά θα υποδεχθεί τους ξένους ηγέτες που θα τιμήσουν με την παρουσία τους τις επετειακές εκδηλώσεις. Σε ανακοίνωσή του, το Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας σημειώνει πως τον δεύτερο όροφο δεν υπάρχει χρόνος για να επισκεφθούν την Τετάρτη οι επίσημοι προσκεκλημένοι, γι’ αυτό έδωσε στη δημοσιότητα ένα έργο που “αν και είναι η προσωπική μυθολογία, σε μνημειακή κλίμακα του Φωτάκη Κόντογλου αποτελεί το απαύγασμα της νεοελληνικής τέχνης του ´30, ζυμωμένο με τα οράματα της Αιολικής γης, το Αϊβαλί, όπου είδε ο ζωγράφος το φως του ήλιου”. “Στην εικονογράφηση, που ιστόρησε ο Κόντογλου (1932), ο επισκέπτης, είτε τέταρτης γενιάς πρόσφυγας, είτε όχι, θα νιώσει το δέος της μνήμης και των οραμάτων της μικρασιατικής γης”, επισημαίνεται.

Είναι οι δύο τοίχοι δωματίου, από το σπίτι του Κόντογλου, στην συνοικία Κυπριάδου στην Αθήνα, “που πουλήθηκε, όπως έλεγε ο στενός φίλος του, Αϊβαλιώτης κι αυτός, ο μεγάλος κεραμοπλάστης Πάνος Βαλσαμάκης, για λίγες οκάδες λάδι και αλεύρι, στην κατοχή. Ο νέος ιδιοκτήτης του σπιτιού, τις ασβέστωσε”.

Το 1977-78, οι τοιχογραφίες καθαρίστηκαν και πλέον στήθηκαν στον νέο χώρο τους, στην Εθνική Πινακοθήκη. Η μεγάλη σύνθεση που απαρτίζεται από πορτραίτα της οικογένειας Κόντογλου, από μορφές Αγίων και Μαρτύρων, από φανταστικές συνθέσεις, με την τεχνική της μεταβυζαντινής ζωγραφικής, είναι τα “εικονίσματα” που έκρυψαν στην ψυχή τους οι Μικρασιάτες πρόσφυγες, αφήνοντας πίσω τους, τις ρίζες και το βιός τους.

Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού, κ. Λίνα Μενδώνη, “η Εθνική Πινακοθήκη, ένα τέτοιο λαμπρό μουσείο, που με τη ομορφιά του, κάνει καλύτερη την καθημερινότητά μας, που οι υπέροχες συλλογές του αποδεικνύουν ότι η ελληνική ζωγραφική στον 19ο αιώνα, παρακολουθούσε τα κινήματα της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας, διαπνεόμενη από την μακραίωνη ελληνική ζωγραφική παράδοση, πρέπει να ανοίξει τις πύλες, ολόφωτη, κατάμεστη από πλήθος ανθρώπων στους ορόφους της. Έξω από τη νέα εμβληματική Πινακοθήκη, που βάζει την Αθήνα στον κύκλο των μεγάλων μουσείων των ευρωπαϊκών πρωτευουσών, είμαι βέβαιη ότι θα δούμε να σχηματίζονται ουρές, όπου υπομονετικά οι πολίτες θα περιμένουν να γνωρίσουν το έργο που, συνολικά, αντανακλά την σύγχρονη Ελλάδα της δημιουργίας, της ανάπτυξης και της εξωστρέφειας”.

Πηγή: vema.com.au