Ο Σταυρός στη γη του Αγίου Όρους

Το φωτογραφικό υλικό του αείμνηστου Γιώργου Πούπη, ο οποίος αποτύπωσε τα ιερά σύμβολα της υπαίθρου της Αθωνικής Πολιτείας περιλαμβάνει η νέα δίγλωσση έκδοση της Αγιορειτικής Εστίας

Στο επίκεντρο της προσοχής μας βρίσκεται και πάλι το Άγιο Όρος με αφορμή την κυκλοφορία της νέας δίγλωσσης (ελληνικά και αγγλικά) έκδοσης της Αγιορειτικής Εστίας με το φωτογραφικό υλικό του Γιώργου Πούπη, η οποία φέρει τον τίτλο: «Υψωσις. Ο Σταυρός στη γην του Αγίου Όρους».

Η έκδοση περιέχει υλικό του αείμνηστου φωτογράφου, ο οποίος είχε αποτυπώσει τους υπαίθριους σταυρούς που βρίσκονται στην Αθωνική Πολιτεία. Οι φωτογραφίες προέρχονται από το υλικό που συγκέντρωσε ο φωτογράφος με υπομονή και αγάπη σε κάθε ένα από τα πολυάριθμα ταξίδια, τα οποία πραγματοποίησε στο Αγιον Όρος κατά την τριακονταετή εργασία του εκεί.

Μεταξύ άλλων κειμένων που συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση αξίζει να σταθούμε σε αυτό του αρχιμανδρίτη π. Βασίλειου Γοντικάκη, προηγούμενου της Ιεράς Μονής Ιβήρων, και έχει τον τίτλο: «Ο Σταυρός (και οι σταυροί) στο Άγιον Όρος», όπως και σε ένα μικρό κείμενο του ίδιου του φωτογράφου.

Επισημαίνει μεταξύ άλλων ο Αρχιμανδρίτης Βασίλειος: «Μια ομάδα παιδιών -τα πιο πολλά ασπρογένηδες– που παίζουν μετά θάνατον στον χώρο του Παραδείσου, ξεχασμένα απὸ τον κόσμο, αλλὰ θυμούνται και δοξολογούν Αυτόν που τα πάντα καταδέχεται «ίνα τοίς πάσι δωρήσηται την εκ νεκρών ανάστασιν». Σηκώνουν τον προσωπικό τους σταυρὸ και προσβλέπουν σ᾿ Αυτόν που υψώθη εν τω Σταυρώ εκουσίως κα νίκησε τον θάνατο διά του θανάτου. ‘Ηλθε διὰ του Σταυρού χαρὰ εν όλῳ τω κόσμω. Βρίσκεται μαζί τους. Και ψάλλουν εκφώνως και μυστικώς, γιατὶ το ζούν: «Ω θείας, ω φίλης, ω γλυκυτάτης σου φωνής, μεθ’ ημών αψευδώς γαρ επηγγείλω έσεσθαι μέχρι τερμάτων αιώνος, Χριστέ». Και απλώνεται η ανάκουστη μελωδία και ευωδία στην υφήλιο. Πήραν τα βουνὰ και έφυγαν απὸ τον κόσμο, και βρήκαν Αυτὸν που θυσιάζεται «υπὲρ της του κόσμου ζωής και σωτηρίας». Γίνεται Αυτὸς το φως, η αναπνοή, η ζωή τους. Και ζωὴ ην το φως των ανθρώπων. Νοιώθουν ότι είναι αδύνατοι και ανάξιοι τέτοιας τιμής. Και Αυτὸς εξακολουθεί να τους αγαπά. Και λυγίζουν απὸ το βάρος της ευλογίας. Και έχουν εμπιστοσύνη σ’ Αυτόν, όχι στον εαυτό τους. Γιατὶ τον ζούν ως χαρὰ και ευεργεσία και δωρεὰ θεία».

Εξομολόγηση

Στο κείμενο του αείμνηστου Γιώργου Πούπη οι σκέψεις του ίδιου του δημιουργού αποκτούν μια ξεχωριστή εξομολογητική χροιά, αλλά και το στοιχείο μιας πνευματικής παρακαταθήκης προς όλους εκείνους, που θα μπορούσαν να εμπνευστούν από το έργο του: «Γύρισα σχεδὸν όλο το Όρος όχι για να καταγράψω όλους τους τύπους των υπαίθριων σταυρών του, αλλὰ για να γνωρίσω ποιός θα μου μετέδιδε τις πιό ουσιαστικὲς δονήσεις του λόγου ύπαρξής του. Κι ευτυχώς ήταν πολλοί, κάποιοι δε, σου το μεταδίδουν πριν καν τους δεις. Η αγιότητα δεν είναι πρωταθλητισμὸς αλλὰ κυρίως αθλητισμός, η χαρά του ν’ αθλείσαι, η χαρά της σχέσης, η χαρά του κοσμικού παιχνιδιού χωρὶς αγωνία πρώτου και δεύτερου, γιατί οι έσχατοι έσονται πρώτοι και τούμπαλιν. Αυτὴν την γοητευτικὴ ταπεινότητα μεταδίδουν οι υπαίθριοι σταυροὶ του Αγίου Όρους, είτε είναι σε τρούλλους, είτε σε τοίχους αρχαίους ή σε φράχτες και προσκυνητάρια ή σε δέντρα, βράχους ή σε άλλα σημεία της κτιστής φύσης, παραπέμπουν στην απαστράπτουσα αλήθεια της άκτιστης ουσίας. Αυτήν θέλησα να ψαύσω με την τέχνη μου και ό,τι μου μετέδωσε να το κοινωνήσω καταλλήλως. Προσκυνώ ταπεινά την Χάρη τους».

Ο Γιώργος Πούπης γεννήθηκε το 1950 στην Πτολεμαΐδα και έζησε εκεί έως το 1968. Επόμενος σταθμός στην ζωή του ήταν η Ιταλία, και δη το Μιλάνο, όπου εκεί πήγε για να σπουδάσει αρχιτεκτονική.

Στην διάρκεια των σπουδών του άρχισε να ασχολείται με την φωτογραφία μαθητεύοντας κοντά σε διάσημους φωτογράφους, ενώ από το 1975 εγκαθίσταται στο Παρίσι, όπου παρακολουθεί μαθήματα φωτογραφίας και πλαστικών τεχνών.

Παράλληλα, μαζί με τον ποιητή Ανδρέα Παγουλάτο ξεκινούν μια σειρά συνεντεύξεων με θέμα «Ελληνικότητα και σύγχρονη τέχνη», και συνδέεται στενά με σημαντικούς πνευματικούς ανθρώπους της ελληνικής παροικίας στο Παρίσι, όπως ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Ιάννης Ξενάκης, ο Νίκος Κεσσανλής κ.ά. Μετά από δεκαετή απουσία επέστρεψε στην Ελλάδα, εγκαταστάθηκε στην Θεσσαλονίκη και συνεργάστηκε με ξένα και ελληνικά πρακτορεία και περιοδικά. Πολυετής ήταν επίσης και η συνεργασία του με τον αείμνηστο Μανόλη Ανδρόνικο στην Βεργίνα και τον Δημήτρη Παντερμαλή στο Δίον.

Ταξίδεψε στην Ελλάδα, την Μικρά Ασία, την Αίγυπτο, την Ιορδανία, όπου φωτογράφισε μνημεία, σκηνές της καθημερινότητας, αστικά τοπία, καθώς και την ύπαιθρο. Φωτογραφίες του περιέχονται σε πολλές εκδόσεις και φωτογραφικά λευκώματα, ενώ πραγματοποίησε πολλές ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έφυγε από την ζωή το 2018.

Το αρχείο του

Η Αγιορειτική Εστία σε συνεργασία με τον Γιώργο Πούπη ξεκίνησε το 2017 την προετοιμασία της έκδοσης και της ομότιτλης έκθεσης.

Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της, ο φωτογράφος εκδήλωσε την επιθυμία να διατεθεί στην Αγιορειτική Εστία το φωτογραφικό του αρχείο που αφορά το Άγιον Όρος, επιθυμία που τελικά υλοποίησε η αδελφή του Παναγιώτα Πούπη.

Το εν λόγω αρχείο απόκειται πλέον στην Αγιορειτική Εστία και μετά την ψηφιοποίηση και καταγραφή του, θα είναι διαθέσιμο στο ευρύ κοινό. Η έκδοση αποτελεί τον κατάλογο της ομότιτλης έκθεσης, η οποία έχει ήδη αναρτηθεί στους εκθεσιακούς χώρους της Αγιορειτικής Εστίας και θα είναι διαθέσιμη για το κοινό, μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν.