Σήμερα, 13 Ιουλίου, η Εκκλησία μας πανηγυρίζει τη Σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ και τιμά τη μνήμη του Οσίου Στεφάνου του Σαββαΐτου και των εν Κύπρω οσίων Ηλιοφώτου, Επαφροδίτου, Αμμωνίου, Χουλελαίου και Ευσθενίου.
Οι Άγιοι Ηλιόφωτοι, κατά την ιστορική παράδοση, ήσαν από τους τριακόσιους Αγίους που ήρθαν στο αποστολοβάδιστο νησί μας μετά τη δεύτερη Σταυροφορία.
Όταν το πλοίο τους τσακίστηκε στα νερά της Πάφου, εξαιτίας μιας δυνατής τρικυμίας, οι όσιοι ασκητές σκορπίστηκαν στην Κύπρο και συνέχισαν την αναχωρητική ζωή τους στα μέρη που διάλεξαν. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει ακόμη μια φορά ότι η Κύπρος ήταν από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες κατάσπαρτη από Ασκητήρια και τόπους όπου λατρεύεται ο Πανάγιος Τριαδικός Θεός. Οι οροσειρές του Πενταδακτύλου και του Τροόδους, η ανάμεσά τους Μεσαορία και η χερσόνησος της Καρπασίας το μαρτυρούν με το πλήθος των ιερών μνημείων.
Οι Άγιοι Ηλιόφωτοι ύστερα από αρκετή περιπλάνηση, ανέβηκαν στο βουνό Κορώνη, κοντά στο χωριό Κάτω Μονή, και έστησαν το ασκητήριό τους σε δύο σπηλιές, που βρήκαν στην κορυφή του βουνού.
Ο ένας από αυτούς τους ασκητές, ο Ηλιόφωτος ήταν και ιερέας και πνευματικός πατέρας των υπολοίπων. Από αυτόν μάλιστα πήραν κι οι υπόλοιποι το όνομα Ηλιόφωτοι, με το οποίο είναι και γνωστοί μεταξύ του λαού μας. Μαρτύρησαν για την πίστη τους, γι’ αυτό και τιμώνται εξόχως στην Κύπρο και ιδιαίτερα στο χωρίο Κάτω Μονή της Επαρχίας Λευκωσίας.
Πηγή: Εκκλησία Κύπρου