Του Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε Σεραφείμ Κυκκώτη
Στο πρώτο δεκαπενθήμερο του περασμένου Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε η 26η ετήσια Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για τη Κλιματική Αλλαγή (COP26) στη Γλασκώβη, με την ελπίδα ότι οι συμμετέχοντες Κυβερνήσεις των 196 χωρών του κόσμου θα προχωρούσαν σε σημαντικές αποφάσεις για την εφαρμογή της Παγκόσμιας Συμφωνίας του Παρισιού που επιτεύχθηκε για πρώτη φορά στην Ιστορία της Ανθρωπότητας το 2015 (COP21). H Συνδιάσκεψη αυτή είναι ιστορική και από το γεγονός ότι είναι και η μόνη που συμμετείχε ο μεγαλύτερος αριθμός Αρχηγών Κρατών μέχρι τώρα.
Σχετικά με τις αποφάσεις της Συνδιάσκεψης Κορυφής για τη Κλιματική Αλλαγή στη Γλασκώβη, παραθέτουμε τις ακόλουθες παρατηρήσεις από ειδικούς επιστήμονες που γνωρίζουν άριστα τα θέματα της Κλιματικής Αλλαγής.
«Αντιδρώντας στην ολοκλήρωση της διάσκεψης COP26 στη Γλασκώβη, η εκτελεστική διευθύντρια της Greenpeace International Jennifer Morgan δήλωσε: “Το αποτέλεσμα της διάσκεψης COP26 στη Γλασκώβη είναι αδύναμο και ο στόχος του 1,5C παραμένει μόλις ζωντανός, αλλά το μήνυμα ότι η εποχή του του λιγνίτη τελειώνει είναι σαφές. Και αυτό έχει σημασία. Είναι προς το συμφέρον όλων των χωρών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εξακολουθούν να καίνε λιγνίτη, να μεταβούν σε καθαρή ανανεώσιμη ενέργεια και οι πλουσιότερες χώρες πρέπει να κάνουν περισσότερα για να υποστηρίξουν αυτή τη στροφή. Το μέλλον μας εξαρτάται από αυτό.
“Ενώ η συμφωνία αναγνωρίζει την ανάγκη για βαθιές μειώσεις εκπομπών αυτή τη δεκαετία, οι δεσμεύσεις αυτές μετατίθενται για το επόμενο έτος. Οι νέοι άνθρωποι που ενηλικιώθηκαν μέσα στην κλιματική κρίση δεν θα ανεχτούν πολλά ακόμη αποτελέσματα σαν κι αυτό. Γιατί να το κάνουν όταν αγωνίζονται για το μέλλον τους;
“Η διάσκεψη της Γλασκώβης έπρεπε να λειτουργήσει ως εφαλτήριο για την επίτευξη του στόχου του 1,5C και αυτό δεν συνέβη. Το 2022 τα έθνη θα πρέπει τώρα να επανέλθουν με ισχυρότερους στόχους. Ο μόνος λόγος για τον οποίο πετύχαμε αυτό που πετύχαμε είναι επειδή οι νέοι, οι ηγέτες αυτοχθόνων πληθυσμών, οι ακτιβιστές και οι χώρες που είναι οι πρώτοι υποδοχείς των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης υποχρέωσαν τους διαπραγματευτές σε παραχωρήσεις που δόθηκαν απρόθυμα. Χωρίς αυτούς, αυτές οι συνομιλίες για το κλίμα θα είχαν αποτύχει εντελώς. Το κάποτε σταθερό μας κλίμα καταρρέει τώρα γύρω μας. το βλέπουμε καθημερινά στις πυρκαγιές, τους τυφώνες, τις ξηρασίες και το λιώσιμο των πάγων. Ο χρόνος τελείωσε, μας τελείωσε ο δρόμος, και ως θέμα αυτοσυντήρησης πρέπει να κινητοποιηθούμε επειγόντως για να δημιουργήσουμε ακατάσχετη πίεση που θα τερματίσει οριστικά την εποχή όλων των ορυκτών καυσίμων.
“Στην COP26 σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, με τις ανεπτυγμένες χώρες να αρχίζουν επιτέλους να ανταποκρίνονται στις εκκλήσεις των αναπτυσσόμενων χωρών για χρηματοδότηση και πόρους για την αντιμετώπιση της αύξησης της θερμοκρασίας. Αναγνωρίστηκε ότι οι ευάλωτες χώρες υφίστανται τώρα πραγματικές απώλειες και ζημιές από την κλιματική κρίση, αλλά οι υποσχέσεις που δόθηκαν δεν πλησιάζουν σε τίποτα αυτά που χρειάζονται επί τόπου. Το θέμα αυτό πρέπει να βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας των ανεπτυγμένων χωρών καθώς η COP φιλοξενείται στην Αίγυπτο το επόμενο έτος.
“Η διατύπωση στην τελική απόφαση της διάσκεψης για τη σταδιακή κατάργηση των αμείωτων επιδοτήσεων λιγνίτη και ορυκτών καυσίμων είναι αδύναμη και υποβιβασμένη, αλλά η ίδια η ύπαρξή της αποτελεί ωστόσο ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός και η εστίαση σε μια δίκαιη μετάβαση είναι καθόλα απαραίτητη. Η έκκληση για μείωση των εκπομπών κατά 45% μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας είναι σύμφωνη με την επιστήμη και αυτό που πρέπει να κάνουμε για να μείνουμε κάτω από τον 1,5C. Η έκκληση όμως αυτή πρέπει να εφαρμοστεί.
“Δυστυχώς, η απάτη με την αντιστάθμιση άνθρακα προωθήθηκε αρκετά στη Γλασκώβη, θέτοντας σε κίνδυνο τη φύση, τους αυτόχθονες πληθυσμούς και τον ίδιο τον στόχο του 1,5C. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ ανακοίνωσε ότι ειδική ομάδα εμπειρογνωμόνων θα ασκήσει ζωτικό έλεγχο στις αγορές αντιστάθμισης άνθρακα και ότι χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμη για να σταματήσει το “πράσινο ξέπλυμα”, η εξαπάτηση και τα παραθυράκια που δίνουν διέξοδο στους μεγάλους ρυπαντές και τις εταιρείες”.
Όπως εύστοχα σημειώνει και ο γενικός διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, Νίκος Χαραλαμπίδης: “Υπάρχουν πολλά σημάδια ελπίδας στις βαλίτσες μας επιστρέφοντας από τη Γλασκώβη. Υπάρχουν όμως και μεγάλα βαρίδια, βήματα που δεν έγιναν”.
Εκτός από τους εκπροσώπους των Κυβερνήσεων, στις καθημερινές εργασίες της Συνδιάσκεψης, συμμετείχαν και αξιωματούχοι Διεθνών Οργανισμών, επιστήμονες, ακαδημαϊκοί, ΜΚΟς, εκπρόσωποι ιδιωτικής απασχόλησης και εκπρόσωποι Θρησκειών και Εκκλησιών.
Η πρώτη σημαντική επιστημονική διεθνής αναφορά στους κινδύνους που δημιουργούνται στο Πλανήτη μας και στην υγεία της ανθρώπινης ζωής και όλων των ζωντανών οργανισμών, ζώων, πτηνών και φυτών και τροφίμων από την ανεξέλεγκτη αύξηση της μόλυνσης της ατμόσφαιρας από την εποχή της Βιομηχανικής εποχής, που ξεκίνησε το 1750, έγινε το 1972 από είκοσι κορυφαίους ειδικούς επιστήμονες στην Στοκχόλμη με πρωτοβουλία του ΟΗΕ που μετά τη μεγαλύτερη τραγωδία που έζησε η Ανθρωπότητα μετά τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους προχώρησε στην δημιουργία του Διεθνούς αυτού Οργανισμού (1948) για τη προστασία της Ειρήνης και της Ασφάλειας των Λαών.
Για τον ίδιο σκοπό, το ίδιο έτος δημιουργήθηκε και το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών για τη συνεργασία των Χριστιανών για την ειρηνική συνύπαρξη των Λαών.
Από το 1972 χρειάστηκαν είκοσι ολόκληρα έτη για να προχωρήσει η Διεθνής Κοινότητα με την Παγκόσμια Συνδιάσκεψη Κορυφής του ΟΗΕ το 1992 στο Ρίο Ντετζανέιρο με θέμα «Να σώσουμε τη Γη» για να ληφθεί η απόφαση της δημιουργίας της Ειδικής Γραμματείας του ΟΗΕ για τη Κλιματική Αλλαγή.
Στη συνέχεια χρειάσθηκαν 16 ολόκληρα έτη για να προχωρήσουν οι Κυβερνήσεις σε εφαρμογή της πρώτης Διεθνούς συμφωνίας για τη Κλιματική Αλλαγή, του γνωστού Πρωτοκόλλου του Κιότο το 2008 (Από το 1992 χρειάστηκαν δύο έτη για να γίνει η πρώτη συνάντηση της COP1, που τελικά μετά από τρείς ετήσιες συνεδρίες κατέληξε στο Πρωτόκολλο του Κιότο το 1997, πέρασαν άλλα οκτώ έτη για να επικυρωθεί από τις χώρες του Πλανήτη μας με πολλές δυσκολίες και δισταγμούς το 2005, και τελικά αποφάσισαν να αρχίσουν την εφαρμογή του για τέσσερα έτη από το 2008 μέχρι το 2012. Κι όταν ήρθε η ώρα της εφαρμογής του με το πρόσχημα της οικονομικής ανάπτυξης οι χώρες που ευθύνονται σε μεγαλύτερο βαθμό για τα προβλήματα της μόλυνσης όπως η Κίνα, οι ΗΠΑ, η Ινδία, η Ρωσία, η Βραζιλία και Νότιος Αφρική κι άλλες 150 χώρες που τις ακολούθησαν αρνήθηκαν να προχωρήσουν στην εφαρμογή του για το περιορισμό των μολυσματικών ρύπων.
Ανάμεσα σ’ αυτές που αποφάσισαν να το εφαρμόσουν ήταν οι χώρες μέλη της ΕΕ, η Αυστραλία, ο Καναδάς και η Νέα Ζηλανδία. Μπροστά στα ακραία κλιματικά φαινόμενα ο επιστημονικός κόσμος και οι μη Κυβερνητικοί οργανισμοί αλλά και το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο επί Πατριαρχίας του μακαριστού Δημητρίου (1989), που συνέχισε σε μεγαλύτερο βαθμό ο Πράσινος Οικουμενικός μας Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, η Διεθνής Κοινότητα άρχισε με την COP17 το έτος 2011 στο Ντέρπαν στην Νότιο Αφρική να σκέφτεται την επιτακτική αναγκαιότητα μιας νέας παγκόσμιας συμφωνίας για την αντιμετώπιση της κρίσης της Κλιματικής αλλαγής που άρχισε πλέον να γίνεται ορατή απειλή σε όλους τους τομείς της Ανθρώπινης ζωής αλλά και για την επιβίωση του Πλανήτη μας. Έτσι η Διεθνής Κοινότητα έφθασε στην ιστορική Παγκόσμια Συμφωνία του Παρισιού το 2015 (COP21).
Οι κυκλώνες, οι πλημμύρες, οι ξηρασίες, οι μεγάλες φωτιές, το λιώσιμο των παγετώνων και το ανέβασμα των θαλάσσιων υδάτων και των μεγάλων ποταμών, το τσουνάμι του 2013 που οδήγησε στο θάνατο σε λίγες ώρες 250, 000 ανθρώπους κάθε ηλικίας κι η αύξηση των μολυσματικών ασθενειών και των μορφών καρκίνου, αλλά και οι ασθενικές φωνές των ειδικών επιστημόνων κι οι μαζικές δημόσιες διαμαρτυρίες, ανάγκασαν τους εκπροσώπους των Κυβερνήσεων να σταματήσουν να δίνουν προτεραιότητα στα ανήθικα οικονομικά συμφέροντα μεγάλων εταιρειών που ηθικοποίησαν την χρηματοδότηση της εκλογής των Πολιτικών αρχηγών και προχώρησαν για πρώτη φορά στην Ιστορία της Ανθρωπότητας στη γνωστή Παγκόσμια Συμφωνία του Παρισιού για να προστατευθεί τόσο η γενιά μας όσο κι οι μελλούμενες και η επιβίωση του Πλανήτη μας από τους ορατούς κινδύνους της Κλιματικής αλλαγής. Από το 2015,την υπογραφή της Παγκόσμιας Συμφωνίας του Παρισιού, πέρασαν ήδη έξι χρόνια κι ακόμη στις ετήσιες Συνδιασκέψεις του ΟΗΕ για τη Κλιματική Αλλαγή συζητούνται οι τρόποι της λειτουργίας της. Η επόμενη Συνδιάσκεψη Κορυφής θα γίνει στην Αίγυπτο (COP27), Θεού Θέλοντος, να ολοκληρωθούν οι συζητήσεις και οι διαπραγματεύσεις για τις τελικές αποφάσεις για την εφαρμογή της Παγκόσμιας Συμφωνίας του Παρισιού. Oι προτάσεις που έγιναν μέχρι τώρα από τα Κράτη Μέλη του ΟΗΕ για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της Κλιματικής Αλλαγής δεν μας δίνουν πολλές ελπίδες για το μέλλον.
Στην Ντόχα, στο Ντουπάϊ το 2012 (COP18), όταν τη Προεδρία της ΕΕ είχε η Κύπρος με αρμόδιο τον τότε Υπουργό κ. Σοφοκλή Αλετράρη και τον νυν Διευθυντή του Τμήματος Περιβάλλοντος κ. Κώστα Χατζηπαναγιώτου και με ειδικό συντονιστή το σημερινό επιστημονικό εμπειρογνώμονα του τμήματος Κλιματικής Αλλαγής της Κυβερνήσεως της Κύπρου Δρα. Θεόδουλο Μεσημέρη, αποφασίσθηκε το Πρωτόκολλο του Κιότο να έχει ισχύ για δεύτερη φορά, αρχίζοντας από το 2013 μέχρι το 2020 για να καλυφθεί το κενό των έξι ετών, μέχρι την εφαρμογή της Παγκόσμιας Συμφωνίας του Παρισιού. Ήδη 37 χώρες μαζί με τις χώρες Μέλη της ΕΕ προχώρησαν σε πολιτικές αποφάσεις για να μειώσουν τους ρύπους τους στα επίπεδα του 1990.
Ορθοδοξία και Οικολογική κρίση
Τα τελευταία πενήντα έτη οι Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες με τη συμμετοχή τους στις Πανορθόδοξες Διασκέψεις και Διορθόδοξες συναντήσεις που προετοίμασαν τις αποφάσεις της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου στην Κρήτη (2016), προσέγγισαν το θέμα της Οικολογικής κρίσης με σαφέστατο τρόπο όχι μόνο για τα αίτια που τη προκαλούν αλλά και για τη στήριξη των θυμάτων της κρίσεως αυτής και την εργασία όλων μας για κοινωνική δικαιοσύνη, για την εξάλειψη της φτώχειας και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που όταν καταπατούνται δημιουργούν ανθρώπινες τραγωδίες με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, με εμπόλεμες συρράξεις, φαινόμενα τρομοκρατίας και θέματα έλλειψης ασφάλειας και ειρηνικής συνύπαρξης των Λαών.
Συγκεκριμένα οι Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες διά των εκπροσώπων τους κατέληξαν στην ακόλουθη διαπίστωση για το θέμα της Οικολογικής κρίσης και των προβλημάτων της Κλιματικής Αλλαγής, η οποία και υιοθετήθηκε με τις γνωστές αποφάσεις της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Κρήτης.
«Η οικολογική κρίσις, η οποία συνδέεται προς τας κλιματολογικάς αλλαγάς και την υπερθέρμανσιν του πλανήτου, καθιστά επιτακτικόν το χρέος της Εκκλησίας όπως συμβάλη, διά των εις την διάθεσιν αυτής πνευματικών μέσων, εις την προστασίαν της δημιουργίας του Θεού εκ των συνεπειών της ανθρωπίνης απληστίας. Η απληστία διά την ικανοποίησιν των υλικών αναγκών οδηγεί εις την πνευματικήν πτώχευσιν του ανθρώπου και εις την καταστροφήν του περιβάλλοντος. Δεν πρέπει να λησμονήται ότι ο φυσικός πλούτος της γης δεν είναι περιουσία του ανθρώπου, αλλά του Δημιουργού : «Του Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής, η οικουμένη και πάντες οι κατοικούντες εν αυτή» (Ψαλμ. 23,1). Ούτως, η Ορθόδοξος Εκκλησία τονίζει την προστασίαν της δημιουργίας του Θεού διά της καλλιεργείας της ευθύνης του ανθρώπου έναντι του θεοσδότου περιβάλλοντος και διά της προβολής των αρετών της ολιγαρκείας και της εγκρατείας. Οφείλομεν να ενθυμώμεθα ότι όχι μόνον αι σημεριναί, αλλά και αι μελλοντικαί γενεαί έχουν δικαίωμα επί των φυσικών αγαθών, τα οποία μας εχάρισεν ο Δημιουργός».
Οι ευθύνες μας για το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Με πρόταση του Οικουμενικού Πατριαρχείου μας η 1η Σεπτεμβρίου καθιερώθηκε από όλες τις Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες ως η ημέρα που καλούμε τους απανταχού τρακόσια εκατομμύρια Ορθόδοξους πιστούς του πλανήτη μας, αλλά και τα υπόλοιπο πληθυσμό της Γής, να προσευχηθούμε στον Ύψιστο Δημιουργό μας να μας βοηθήσει να συνειδητοποιήσουμε τις ηθικές μας ευθύνες διά την προστασία του Πλανήτη μας, να προστατεύσουμε το Περιβάλλον μας και τη ζωή μας, το μέλλον των παιδιών μας, την επιβίωσή μας.
Όπως ήδη τονίσαμε, ένα από τα απειλητικότερα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση λόγω των καυσαερίων των εργοστασίων, των αυτοκινήτων και κάθε μηχανικού μέσου τα οποία αποτελούν σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες, τα αίτια της όξινης βροχής και πολλών ίσως άλλων επιβλαβών συνεπειών που δεν είναι ακόμη ορατές. Ολέθριες μπορούν επίσης να αποβούν μακροχρόνια οι συνέπειες της ‘τρύπας του όζοντος’ (νέα καρκινογόνα νοσήματα κι άλλα βλαβερά φαινόμενα που δημιουργεί η καταστροφή της φυσικής προστασίας των ακτίνων του ήλιου).
Τα δύο παραπάνω προβλήματα οδηγούν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, στη σταδιακή αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του Πλανήτη μας και σε ξαφνικές ακραίες κλιματολογικές αλλαγές με ολέθριες καταστροφές.
Αν συνεχίσουμε να αυξάνουμε τους διάφορους ρύπους μόλυνσης, ο πλανήτης μας θα εξελιχθεί σε ένα Θερμοκήπιο χωρίς εξαερισμό, όπου η συνεχόμενη θέρμανση του θα οδηγήσει σε μαρασμό, δηλαδή στο θάνατο.
Ήδη οι ανεξέλεγκτοι ρύποι της εποχής μας έχουν οδηγήσει σε μεγάλο βαθμό στη ρύπανση των υδάτων. Η απόθεση των αποβλήτων σε θάλασσες και ποτάμια ήταν η μεγάλη μας αμαρτία την ώρα που νομίζαμε ότι φθάσαμε στον Ουρανό με την Βιομηχανική Επανάσταση.
Μόνο με μη ρυπογόνες πηγές ενέργειας μπορούμε να ανταπεξέλθουμε από το πρόβλημα της καταστροφής, όπως είναι το νερό, ο αέρας, ο ήλιος. Οι πηγές ενέργειας που είναι ρυπογόνες πρέπει να καταργηθούν. Η αναδάσωση κι η προστασία των δασών και των Ωκεανών συμβάλλουν στην φυσική απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα από τη μεγάλη ποσότητα ρύπων και ταυτόχρονα εκπέμπουν οξυγόνο. Δυστυχώς με την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας οι καταστροφικές φωτιές των δασών αυξάνονται κι η διάθεση για αναδάσωση δεν είναι η αναμενόμενη. Γι’ αυτό πρωτοβουλίες για την αναδάσωση όλων των τελευταίων καμένων περιοχών πρέπει να στηριχθούν απ’ όλους μας και να καταστεί προσωπική ευθύνη όλων μας. Το ίδιο δυστυχώς συμβαίνει και με τη συνεχή μόλυνση των ωκεανών μας, λόγω της απουσίας ακόμη ισχυρού διεθνούς δεσμευτικού νομικού πλαισίου για τη προστασία τους.
Η ιστορική πλέον απόφαση της Ορθοδόξου Εκκλησίας στις εργασίες της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου στην Κρήτη, το 2016, για τη προστασία του Περιβάλλοντος, μπορεί να καταστεί περισσότερο σημαντική όταν αρχίσει και η συνεργασία σε όλα τα επίπεδα της ζωής των Ορθοδόξων Εκκλησιών για πρωτοβουλίες και προγράμματα να προστατευθεί η Ανθρωπότητα και ο Πλανήτης μας από τις υφιστάμενες οικολογικές καταστροφές και τους κινδύνους της αυτοκαταστροφής από τις ορατές απειλές της κρίσης των προβλημάτων της κλιματολογικής αλλαγής, όπως η Ανθρωπότητα με πολύ αγωνία αναμένει αν θα υλοποιηθεί η ιστορική συμφωνία για τη Κλιματολογική Αλλαγή που επιτεύχθηκε στο Παρίσι το 2015 (COP21) με τη συμμετοχή 196 Κρατών. Οι καθημερινές οικολογικές διαμαρτυρίες, πορείες και διαδηλώσεις και αγωνίες των παιδιών και της νεολαίας μας δίνουν κάποιες ελπίδες για δυναμικές αποφάσεις με την υιοθέτηση σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, οικολογικών νομοθεσιών για την εφαρμογή της Παγκόσμιας Συμφωνίας του Παρισιού.
Η δημιουργία Διορθόδοξης Επιτροπής για το συντονισμό μιας κοινής Οικολογικής Δράσης είναι πλέον ποιμαντική αναγκαιότητα για το καλό της Ανθρωπότητας και τη προστασία του Πλανήτη μας. Η πλούσια κα πρωτοποριακή ποιμαντική εμπειρία και προσφορά του Πράσινου Οικουμενικού Παναγιωτάτου Πατριάρχου μας κ. Βαρθολομαίου σε θέματα Οικολογίας είναι ακόμη ένας επιπλέον λόγος για τα πνευματικά οφέλη που μπορεί να προσφέρει η Ορθοδοξία στα οικολογικά αδιέξοδα του σύγχρονου ταραγμένου κόσμου μας.
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΩΚΕΑΝΟΙ
Τα θαλάσσια ύδατα καλύπτουν το 97% της επιφάνειας του Πλανήτη μας. Οι μη θαλάσσιες περιοχές της γης καλύπτουν μόνο το 3% της επιφάνειας της γης. Το 76% της επιφάνειας της χερσαίας γης καλύπτονται από νερά.
Το 50% – 85% το οξυγόνο της γης το δίνουν οι ωκεανοί.
Οι ωκεανοί απορροφούν το 25% του διοξειδίου του άνθρακα που παράγουμε καθημερινά σε όλο το πλανήτη.
Ο μισός πληθυσμός της Γής εξαρτάται από τους ωκεανούς για το φαγητό του και την επαγγελματική του ενασχόληση για εισόδημα να στηρίξει την οικογένεια του.
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ – Αντιμετώπιση των προβλημάτων της Κλιματικής Αλλαγής
Η Εκκλησία μας ήταν πάντοτε οικολογική, με την έννοια ότι η θεολογία περί της Δημιουργίας του Θεού είναι σαφής: ότι η όλη δημιουργία του σύμπαντος κόσμου είναι δώρο Θεού για όλα τα πλάσματά του. Σε καμία περίπτωση ο άνθρωπος δεν πρέπει να δημιουργήσει οποιανδήποτε μορφή αντίθεσης ή αντιπαράθεσης με το Περιβάλλον, με τον ευρύτερο δηλαδή χώρο της φύσεως μέσα στην οποία ζει. Δεν πρέπει δηλαδή να πέσουμε ξανά θύματα των νεότερων χρόνων της Παγκόσμιας Ιστορίας της Ανθρωπότητας, όπου με το βάναυσο τρόπο της αποικιοκρατίας, δυστυχώς πολλοί άνθρωποι μέσα από την απάνθρωπη αλαζονεία των αυτοκρατοριών τους, της απαράδεκτης αποικιοκρατίας και της ξέφρενης κι ανεξέλικτης βιομηχανικής επαναστάσεως και την ταυτόχρονη άδικη εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον συνάνθρωπό του, είδαν την φύση ως τον επικίνδυνο αντίπαλο κι εχθρό τους, που έπρεπε να την πολιορκήσουν, να την υποθάλψουν, να την πολεμήσουν, να τη λεηλατήσουν, να την κατακτήσουν και να τη βιάσουν βάναυσα, μετατρέποντάς την με το ολοκαύτωμα των δύο Παγκοσμίων Πολέμων σε ένα απέραντο νεκροταφείο, που ακόμη μαυροφορεμένα θρηνούμε με πόνο ψυχής για το αύριο. Δυστυχώς οι περισσότεροι εκ των αποικιοκρατών, αν όχι όλοι, ήσαν χριστιανοί. Βίασαν και την Φύση και τα ανθρώπινα δικαιώματα, με την υιοθέτηση μάλιστα του απαράδεκτου θεσμού της δουλείας και του απαρχάϊτ, των φυλετικών διακρίσεων και της εκμετάλλευσης των αδύνατων και ανυπεράσπιστων Λαών. “Χριστιανοί”, που ποτέ τους δεν ακολούθησαν τον Χριστό, λεηλάτησαν τα πάντα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που ακόμη οι χώρες που υποφέρουν από το πρόβλημα της φτώχειας, εμπόλεμων συγκρούσεων, προσφύγων και μεταναστών, είναι αυτές που πέρασαν κάτω από το βάναυσο ζυγό της αποικιοκρατίας (Λατινική Αμερική, Αφρική, Ασία και Μέση Ανατολή). Στην πραγματικότητα η αποικιοκρατία ήταν και η μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή του Πλανήτη μας.
Η ανθρώπινη ευθύνη για τη σύγχρονη μόλυνση (www.IPCC.ch the Intergovernmental Panel on Climate change was formed in 1988 by the UNEP and the WMO, to access the state of scientific knowledge about the human role in climate change)
Ήδη οι ανεξέλεγκτοι ρύποι της εποχής μας έχουν οδηγήσει σε μεγάλο βαθμό στη ρύπανση των υδάτων και της ατμόσφαιρας. Η απόθεση των αποβλήτων σε θάλασσες και ποτάμια ήταν η μεγάλη μας αμαρτία την ώρα που νομίζαμε ότι φθάσαμε στον Ουρανό με τη Βιομηχανική Επανάσταση.
Οι άνθρωποι έχουν την κύρια ευθύνη για τη μόλυνση και των υδάτων και της ατμόσφαιρας
Από τη καύση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, στις μεταφορές, στη βιομηχανία και στα νοικοκυριά, στις βιομηχανικές διεργασίες και χρήση διαλυτών, για παράδειγμα σε βιομηχανίες χημικών και ορυκτών, στη γεωργία και στη διαχείριση αποβλήτων,
Η ενεργειακή κρίση του πετρελαίου οδήγησε πολλές χώρες στην εύκολη επιβλαβή λύση με τη χρήση πυρηνικών αντιδραστήρων για την παραγωγή δωρεάν ρεύματος (η ραδιενέργεια και τα πυρηνικά απόβλητα γίνονται σταδιακά ωρολογιακές βόμβες μαζικής καταστροφής που κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο για πυρηνικό ατύχημα). Τα δύο πυρηνικά περιστατικά στο Τσέρνομπιλ, στην Ουκρανία και στην Ιαπωνία είναι προειδοποίηση τι μπορεί να μας συμβεί στο μέλλον.
Μόνο με εναλλασσόμενες, αβλαβείς πηγές ενέργειας μπορούμε να αντεπεξέλθουμε στο πρόβλημα της καταστροφής, όπως είναι το νερό, ο αέρας, ο ήλιος. Κάθε πηγή ενέργειας που είναι ρυπογόνος σταδιακά πρέπει να απαγορευθεί με ειδική νομική oικολογική ρύθμιση.
Όπως ήδη τονίσαμε, η αναδάσωση κι η προστασία των δασών συμβάλλουν στη φυσική απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα από τη μεγάλη ποσότητα ρύπων ώστε να εκπέμπουν οξυγόνο. Δυστυχώς με την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας οι καταστροφικές φωτιές των δασών αυξάνονται κι η διάθεση για αναδάσωση δεν είναι η αναμενόμενη. Το ίδιο ισχύει με την ενίσχυση του Διεθνούς Δικαίου για την προστασία των Ωκεανών. Η ενεργοποίηση των πολιτών είναι απαραίτητη για να πείσουμε τις Κυβερνήσεις μας για νομικά πλαίσια που διασφαλίζουν την προοπτική του σεβασμού προς τη φύση, να προστατέψουμε τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες, την ενοποίηση της οικονομικής και περιβαλλοντολογικής πολιτικής, την ουσιαστική μείωση των ρύπων και τη διεθνή αλληλεγγύη για να ζήσουμε σε έναν Πλανήτη με ειρηνικές σχέσεις τόσο ανάμεσα στους ανθρώπους, όσο κι ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση.
Αναφορά στο Προφήτη Ιωήλ και οικολογική Μετάνοια από τις οικολογικές μας αμαρτίες
Μέσα στη παγκόσμια κρίση που ζούμε με Πανδημίες και οικολογικές καταστροφές του Πλανήτη μας, ο προφητικός λόγος του γνωστού Προφήτη Ιωήλ για Μετάνοια και μάλιστα οικολογική, είναι επίκαιρος και για την κοινωνία της εποχής μας.
(Κεφ. 2,12«Και τώρα ακόμα», λέει ο Κύριος, «μπορείτε να επιστρέψετε σ’ εμένα μ’ όλη σας την καρδιά. Νηστέψτε, κλάψτε και θρηνήστε. 13Ξεσκίστε την καρδιά σας κι όχι τα ρούχα σας!» Ναι, στον Κύριο, το Θεό σας επιστρέψτε! Ξέρετε πως είναι γεμάτος καλοσύνη κι έλεος, υπομονετικός, αξιόπιστος και πρόθυμος να συγχωρήσει. 14Ποιος ξέρει; Ίσως σας λυπηθεί κι αλλάξει γνώμη και ξαναευλογήσει τα χωράφια και τ’ αμπέλια σας.)
Η οικολογική μας μετάνοια από τις οικολογικές μας αμαρτίες, ως ένας νέος τρόπος ζωής, να ζούμε χωρίς να μολύνουμε το Πλανήτη μας και να αδικούμε τον συνάνθρωπο μας με τις κοινωνικές μας αδικίες , είναι μονόδρομος για τη προστασία της Ανθρωπότητας και την επιβίωση του Πλανήτη μας , ως δώρο Θεού για όλες τις γενεές, και μάλιστα γι’ αυτές που ακόμη δεν έχουν γεννηθεί, που αν συνεχίζουμε να ζούμε με τον τρόπο που ζούμε, πάμε να τους κληρονομήσουμε μια ζωντανή κόλαση και στη Γη.
Στο βιβλίο της Γένεσης που περιγράφεται η Δημιουργία του κόσμου και ο κατακλυσμός του Νώε, τονίζεται με σαφήνεια ότι τα αίτια της καταστροφής του Πλανήτη μας προέρχονται από τη διαφθορά των ανθρώπων, δηλαδή από τις κάθε είδους αδικίες που διαπράττουμε προς τους συνανθρώπους μας (Γένεση 6,10-13).
Η επιστημονική Κοινότητα του Ο.Η.Ε. για τα προβλήματα της Κλιματικής Αλλαγής τονίζει τον ανθρώπινο παράγοντα ως τον κύριο υπεύθυνο για την μόλυνση της ατμόσφαιρας και τις οικολογικές καταστροφές που απειλούν την επιβίωση της Ανθρωπότητας και τη καταστροφή του Πλανήτη μας. Ο μόνος τρόπος να αλλάξουν τα πράγματα για να προστατευθεί η Ανθρωπότητα και η ελπίδα για το μέλλον του Πλανήτη μας είναι να μετανοήσουμε από τις οικολογικές μας αμαρτίες και να αρχίσουμε να ζούμε ένα νέο τρόπο ζωής με ένα νέο τρόπο σκέψεως, όπως τους Αποστόλους του Ιησού Χριστού. Να προστατεύουμε τους συνανθρώπους μας και την όλη Δημιουργία του Θεού ως δώρο για όλες τις γενεές.
Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος μας καλεί «να ποιήσουμε καρπό άξιο της μετανοίας», (Ματθαίου 3,8) ,με την καλοδιάθετη απόφαση μας να μοιραζόμαστε αυτά που έχουμε με αυτούς που δεν έχουν τίποτα («εκείνος που έχει δύο χιτώνες να δώσει εις εκείνο που δεν έχει και εκείνος που έχει τρόφιμα να κάνει το ίδιο» (Λουκά 2,11).
Η σημασία της Μετάνοιας που τονίζει ο Προφήτης Ιωήλ με τόση σαφήνεια για να αλλάξουν τα πράγματα στο κόσμο και στη ζωή μας για το καλύτερο, τονίζεται συνέχεια στην Καινή Διαθήκη, αλλά οι άνθρωποι και μάλιστα οι Χριστιανοί δεν φαίνεται να ακολουθούμε την οδό αυτή. Ο Ιησούς Χριστός ξεκινά το δημόσιο κήρυγμα του συνδέοντας τη «Μετάνοια» με τη Βασιλεία των Ουρανών («από τότε ήρξατο ο Ιησούς κηρύσσειν και λέγειν, μετανοείτε ήγγικε γαρ η Βασιλεία των ουρανών», Ματθ. 4,17).
Το κήρυγμα της Μετανοίας, ως νέος τρόπος ζωής και νέος τρόπος σκέψεως, είναι και το πρώτο πράγμα που τόνιζε κι ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, που με τη Πρόνοια του Θεού προετοίμασε την οδό του Ιησού Χριστού.
Το κήρυγμα της Μετανοίας το τονίζει κι ο Απόστολος Πέτρος την Ημέρα της Πεντηκοστής, που θεωρείται η Γενέθλιος Ημέρα της Εκκλησίας («μετανοήσατε» Πράξεις 2,38).
Ο Προφήτης Ιωήλ μάλιστα προφητεύει ακόμη κι αυτή την ευλογημένη ημέρα.
Η ζωή της πρώτης χριστιανικής κοινότητας που άρχισε να ζει εν μετανοία αποτελεί το ζωντανό παράδειγμα και για την σύγχρονη κοινωνία για να προστατευθούν τα θύματα των προβλημάτων της κλιματικής αλλαγής από τις οικολογικές μας αμαρτίες («κανείς δεν έλεγε ότι κάτι από τα υπάρχοντα του είναι δικό του, αλλά ήσαν εις αυτούς κοινά…. και δεν υπήρχε κανένας φτωχός μεταξύ τους» Πράξεις Αποστόλων 4,32 – 34). Το κήρυγμα της Μετανοίας τονίζεται ξανά την ημέρα της Αναλήψεως του Ιησού εις τους ουρανούς («κηρυχθήναι επί τω ονόματι Αυτού μετάνοιαν» Λουκά 24,47).
ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΣΩΤΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ- Αναφορά στην παραβολή του άσωτου υιού
Η γνωστή παραβολή του άσωτου υιού (Λουκά 15,11-32) γίνεται αφορμή, μεταξύ άλλων, με το παράδειγμα της μετάνοιας του άσωτου υιού από τις αμαρτίες της ασωτίας του, να αναφερθούμε και στις οικολογικές ασωτίες των ανθρώπων που φέρουν ευθύνη για τις οικολογικές καταστροφές που απειλούν επικίνδυνα την επιβίωση της Ανθρωπότητας και του Πλανήτη μας.
Όπως ήδη τονίσαμε παραπάνω, η Διεθνής Διακυβερνητική Επιστημονική Επιτροπή για θέματα της Κλιματικής Αλλαγής του Ο.Η.Ε. τονίζει στην τελευταία της Έκθεση ότι τη μεγαλύτερη ευθύνη για τις οικολογικές καταστροφές τις έχει επιφέρει ο άνθρωπος με τις αυξημένες ρυπογόνες πηγές ενέργειας παραγωγής που υιοθέτησε τα τελευταία 200 χρόνια από την αρχή της λεγόμενης Βιομηχανικής επανάστασης μέχρι σήμερα και των συναφών δραστηριοτήτων του στο χώρο της παραγωγής, της Γεωργίας, της βιομηχανίας, των μέσων μεταφοράς και η συνεχής αύξηση της ανεξέλεγκτης μόλυνσης των επίγειων και θαλάσσιων υδάτων (χρησιμοποιούμε τους ποταμούς και τους ωκεανούς ως χώρους να ρίχνουμε όλα τα δηλητηριώδη παράγωγα μας, ρισκάροντας μακροπρόθεσμα την δημόσια υγεία όλων μας, επιπλέον με την απληστία μας για μεγαλύτερη παραγωγή τροφίμων και μεγαλύτερο κέρδος μολύνουμε τη γη και τα ζώα και τα πτηνά με χημικά και φάρμακα, μολύνουμε δηλαδή επικίνδυνα τη διατροφή, ακόμη και των αθώων παιδιών μας).
Οι οικολογικές καταστροφές που ζούμε επί των ημερών μας είναι αποτέλεσμα της οικολογικής μας ασωτίας, των οικολογικών μας αμαρτιών. Η οικολογική μας μετάνοια αποτελεί πλέον αναγκαία προϋπόθεση για να σταματήσουμε τη πορεία μας προς την αυτοκαταστροφή του Πλανήτη μας και της Ανθρωπότητας. Η μετάνοια του άσωτου υιού, είχε δύο βασικά στάδια, πρώτον, η συνειδητοποίηση ότι η ασωτία ως τρόπος ζωής οδηγεί στην καταστροφή, δεύτερο, αποφάσισε να αλλάξει τον τρόπο της ζωής του για το κοινό καλό και να επιστρέψει στο πατέρα του.
Επομένως χρειάζεται εκ μέρους όλων μας να παραδεχθούμε τις ευθύνες μας για τις οικολογικές καταστροφές που έχουμε επιφέρει στο Πλανήτη μας η γενιά μας και οι άμεσα προηγούμενες, είτε με τη συμμετοχή μας, είτε με την ανοχή μας (άλλωστε η ανοχή είναι πάντοτε μια μορφή συμμετοχής). Πρέπει να συμπεριφερθούμε όπως ο άσωτος υιός που «ήλθεν εις εαυτόν».
Το επόμενο βήμα είναι να ξεκινήσουμε ως «καινοί άνθρωποι» ένα νέο τρόπο ζωής, με ένα νέο τρόπο σκέψεως για να προστατέψουμε και την Ανθρωπότητα και το Πλανήτη μας όπως ο άσωτος υιός «αναστάς πορεύσομαι προς το Πατέρα μου».
Στο πρώτο βιβλίο της Αγίας Γραφής (Γένεση 6,10 13) στην ιστορία του κατακλυσμού του Νώε τονίζεται με σαφήνεια ότι τα αίτια της καταστροφής του Πλανήτη μας προέρχονται από τη διαφθορά των ανθρώπων. Στο βιβλίο του Λευιτικού (12,28 και 18, 24-27) τονίζεται ότι οι αμαρτίες των ανθρώπων έχουν καταστροφικές επιπτώσεις πάνω στη Φύση. Η απουσία σεβασμού και προστασίας του Περιβάλλοντος και της Γης και οι αμαρτίες των ανθρώπων μολύνουν τη Γη και οδηγούν στην καταστροφή και της γης και των ανθρώπων (αναφέρεται μάλιστα στην Αγία Γραφή ότι αυτός είναι και ο λόγος του κατακλυσμού και της δημιουργίας της Κιβωτού του Νώε, Γεν. 6, 10 – 13).
Όσο υπάρχει εκ μέρους του ανθρώπου οικολογική αμετανοησία για τις οικολογικές μας ασωτίες τίποτα δεν μπορεί να μας σώσει από την απειλή της οικολογικής καταστροφής. Στο βιβλίο της Γένεσης κεφ. 4,9, ο Θεός για να δώσει στον δολοφόνο Κάιν τη δυνατότητα να μετανοήσει που σκότωσε βάναυσα και άδικα τον αδελφό του Άβελ, τον ρωτάει «που είναι Κάιν ο αδελφός σου». Ο Κάιν, όχι μόνο ψεύδεται ενώπιο του Θεού ότι δεν γνωρίζει, αλλά κι ως χαρακτηριστικό του αμετανόητου φονιά λέει στο Θεό «μήπως εγώ είμαι φύλακας του αδελφού μου». Σήμερα καλούμε τον σύγχρονο άνθρωπο να αλλάξει τη ζωή του και τον τρόπο που σκέφτεται για να προστατευθεί η Ανθρωπότητα για να σωθεί ο Πλανήτης μας και η Ανθρωπότητα από τη μόλυνση και τις οικολογικές καταστροφές.
Οι άνθρωποι που ζουν στην κατάσταση της Οικολογικής αμετανοησίας όπως ο Κάιν απαντούν «μήπως εγώ είμαι φύλακας του Πλανήτη και της Ανθρωπότητας». Και όμως είμαστε. Στο βιβλίο του Προφήτη Ιεζεκιήλ οι αμετανόητοι καλούνται «αποστάτες» (κεφ.2,3 και κεφ. 12). Στο βιβλίο του Προφήτη Ωσηέ τονίζεται ότι η μετάνοια οδηγεί στην αγάπη, δικαιοσύνη και ελπίδα («κάντε πράξη την αγάπη και τη δικαιοσύνη και να ελπίζετε στο Θεό σας πάντοτε» κεφ. 12, 7).
Στο πρόσωπο του άσωτου νεώτερου γιού αναγνωρίζουμε τον άνθρωπο εκείνο που με την αμαρτία απομακρύνεται από την επικοινωνία του με τον Θεό. Η παρουσία του Θεού ενοχλεί και πιέζει τον άσωτο άνθρωπο. Νομίζει ότι ο Θεός του κάνει τη ζωή μονότονη και κουραστική. Γι’ αυτό και προσπαθεί να βγάλει από την σκέψη του τον Θεό εξορίζοντας τον από την καρδιά του. Ο άσωτος άνθρωπος δεν θέλει να εξαρτάται από κανένα.. Έχει μια δική του αντίληψη για την ελευθερία. Νομίζει ότι ελευθερία σημαίνει ασυδοσία και κάθε είδους οικολογική καταστροφή, να κάνει δηλαδή ο,τιδήποτε θέλει. Δεν καταλαβαίνει ότι το νόημα της ελευθερίας είναι να κάνεις σωστές επιλογές με κριτήριο το κοινό καλόν που ωφελεί όλη την κοινωνία, και τη τοπική και τη παγκόσμια. Ο άσωτος άνθρωπος λησμονεί ότι η πραγματική ελευθερία συνδέεται με το δεσμό της αγάπης και της κοινωνικής δικαιοσύνης και ευθύνης για τον άλλο.
Προστατεύοντας το Πλανήτη μας προστατεύουμε τον άνθρωπο, και φυσικά και τον εαυτό μας και τα παιδιά μας.
Η μετάνοια είναι η μόνη λύση για την αντιμετώπιση του οικολογικού προβλήματος για να αντιμετωπίσουμε το μεγάλο αυτό πρόβλημα που το δημιουργήσαμε οι ίδιοι με τα λάθη μας. Οικολογική μετάνοια σημαίνει ένας νέος τρόπος σκέψεως και ένας νέος τρόπος ζωής, που έχουν σχέση με την προσωπική ευθύνη, την πραγματική αγάπη και τη κοινωνική δικαιοσύνη. Προστατεύοντας με κάθε τρόπο τον Πλανήτη μας ως δώρο του Θεού για όλους τους ανθρώπους και για τις επόμενες γενιές που δεν έχουν ακόμη γεννηθεί, προστατεύουμε και τους εαυτούς μας, αλλά και τη δημόσια υγεία του Λαού.
ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Τα μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Παγκόσμια Κοινωνία υπερβαίνουν τα τρακόσια εκατομμύρια, γι’ αυτό κι ο ρόλος τους στη προστασία του Περιβάλλοντος είναι σημαντικός και πολύτιμος.
1. Η Ορθόδοξη Εκκλησία πρέπει να συνεργάζεται με όλες τις υγιείς πρωτοβουλίες που σκοπεύουν και αγωνίζονται με την επίλυση του οικολογικού προβλήματος
2. Η Ορθόδοξη Εκκλησία ακολουθώντας την απόφαση των Ορθοδόξων Προκαθημένων της Σύναξης Κορυφής του 1992 μετά από πρόταση του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου καθιέρωσε την πρώτη Σεπτεμβρίου ως ημέρα αφιερωμένη στο Περιβάλλον με ειδικές ευχές και ικεσίες για όλη τη Δημιουργία ως ημέρα για την προστασία όλης της δημιουργίας του Θεού.
3. Η Ορθόδοξη Εκκλησία οφείλει να αναλάβει τη σύνταξη προγραμμάτων για χριστιανική περιβαλλοντολογική εκπαίδευση. Αυτά τα προγράμματα θα πρέπει να περιλαμβάνουν όλες τις πτυχές της θεολογικής εκπαιδεύσεως, το σχεδιασμό σειράς μαθημάτων, τη δημιουργία υλικού για τα Κατηχητικά Σχολεία και την προετοιμασία κατάλληλου υλικού για χρήση από καθηγητές των Θρησκευτικών στα δημόσια Σχολεία. Αυτό το υλικό θα μπορούσε, επίσης, να χρησιμοποιηθεί στις χώρες, όπου η Εκκλησία έχει υπό την εποπτεία της Σχολεία Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης. Ιδιαίτερα συνιστάται, όπως η 1η Σεπτεμβρίου θεωρηθεί ως κατάλληλη ευκαιρία για έμφαση τόσο στη διδασκαλία όσο και στο κήρυγμα, ικανοποιώντας έτσι την ανάγκη να προστατεύσουμε τη δημιουργία του Θεού.
Εκεί που η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει υπό την εποπτεία της Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαιδεύσεως, θα πρέπει να ενθαρρύνει την έρευνα σε τομείς που προάγουν το περιβάλλον – όπως λ.χ. οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας.
4. Η κάθε Τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία οφείλει να ασχοληθεί με έργα ή τοπικές πρωτοβουλίες, οι οποίες οδηγούν στην επανεκτίμηση της αξίας όλης της Δημιουργίας. Κάθε Μητρόπολη και κάθε ενορία πρέπει να αναλάβει την εκπόνηση σχεδίων και την εκτέλεση έργων πάνω σε τοπικό, δηλαδή ενοριακό και ευρύτερο Μητροπολιτικό επίπεδο στις Μητροπολιτικές και Επισκοπικές επαρχίες. Να εντοπίσει ευκαιρίες για παραγωγή και χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας (ηλιακή, αιολική και χρήση βιομάζας) ως άμεσο και πρακτικό τρόπο.
5. Κάθε Μητρόπολη και Επισκοπή και κάθε ενορία θα πρέπει να εξετάσει τη χρήση της γης, των κτιρίων και των επενδύσεων που ελέγχει ή επηρεάζει για να βεβαιωθεί ότι αυτά χρησιμοποιούνται ή λειτουργούν με τρόπο που δεν θα προκαλέσουν ζημιά στο περιβάλλον, αλλ’ αντίθετα θα το βελτιώσουν.
6. Σύμφωνα με την χριστιανική υπόδειξη για σωστή διαχείριση των πόρων, θα πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για ικανοποιητική χρήση της ενέργειας. Αυτό ενδεχομένως να απαιτήσει μείωση της φορολογίας πάνω στο κόστος των μονωτικών υλικών και κατάργηση των επιχορηγήσεων για την παραγωγή και χρήση μη ανανεώσιμων πηγών ενεργείας, οι οποίες είναι ιδιαίτερα ζημιογόνες για το περιβάλλον. Είναι επίσης ενδεχόμενο να απαιτήσει την αύξηση των φόρων, ώστε να περιοριστεί η χρήση πηγών ενέργειας, όπως το κάρβουνο και το πετρέλαιο.
7. Στην προσπάθεια μορφώσεως οικολογικής συνειδήσεως – με την ορθή βέβαια έννοια – μεταξύ των πιστών μπορούν να συμβάλουν, πέραν του κηρύγματος και της κατηχήσεως ή οποιασδήποτε άλλης μορφής εκκλησιαστικού λόγου, και άλλα πρακτικά μέτρα, όπως π.χ. εκδόσεις αναφερόμενες στο οικολογικό πρόβλημα και την Ορθόδοξη θέση και απάντηση σ’ αυτό, εποπτικό υλικό που θα διανεμηθεί παντού (σε σχολεία, κατηχητικά, ενοριακές συνάξεις, σπίτια κ.τ.λ.), έκδοση σχετικών εγκυκλίων σημειωμάτων από τη Διοικούσα Εκκλησία, διοργάνωση ειδικών σεμιναρίων και κατηχητικών συνάξεων για το εν λόγω θέμα, εκπαίδευση στελεχών που θ’ αναλάβουν τη σχετική προσπάθεια, χρήση των μέσων μαζικής ενημερώσεως για την προβολή των θέσεων της Εκκλησίας κ.τ.λ.
Όπως ήδη τονίσθηκε, κάθε προσπάθεια για να έχει ουσιαστικά αποτελέσματα πρέπει να γίνεται με επίκεντρο την ενορία. Με πρωτοβουλία των επί μέρους ενοριών ή των ιερών Μητροπόλεων μπορεί ν’ αρχίσει σταδιακά η συλλογή ειδών προς ανακύκλωση (χαρτιού, γυάλινων αντικειμένων, αλουμινίου κ.τ.λ.) και η παραδειγματική χρήση ανακυκλωμένων, ανακυκλώσιμων και φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων. Η ενορία μπορεί επίσης να πρωτοστατήσει τόσο στις αναδασώσεις, στις δενδροφυτεύσεις μέσα στις πόλεις, στην καθαριότητα συγκεκριμένων χώρων και σε άλλες δραστηριότητες, που θα μπορούσαν να συμβάλουν δραστικά στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, όσο και στις αντιδράσεις για τις οποιασδήποτε μορφής οικολογικές καταστροφές ή για τις ενέργειες εκείνες, οι οποίες συμβάλλουν κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο στη μόλυνση και στην καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.
8. Έκδοση μικρών βιβλίων με τα ακόλουθα θέματα:
-Όξινη βροχή
-Τρύπα του Όζοντος
-Μόλυνση του αέρα
-Φυσικές πηγές
-Εξαφάνιση των ειδών
-Φαινόμενο του θερμοκηπίου
-Ρυπογόνες πηγές ενέργειας
-Εξοικονόμιση ενέργειας
-Ανανεώσιμες αβλαβείς πηγές ενέργειας, ήλιος, νερό και αέρας
9. Σύσταση και οργάνωσή Διορθόδοξης Συντονιστικής Επιτροπής με κύριο έργο την ίδρυση Κέντρων Περιβαλλοντικής Αφύπνισης σε όλες τις τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, Μητροπόλεις και Επισκοπές και ενορίες σε όλες τις χώρες που ζούν Ορθόδοξοι πληθυσμοί.
Αρμοδιότητες της Συντονιστικής Επιτροπής
α) Οργάνωση σεμιναρίων. β) Οργάνωση τακτικών συναντήσεων. γ) Μετάφραση διαφόρων δημοσιευμάτων. δ) Έκδοση ενημερωτικού εντύπου. ε) Συνεργασία με τοπικές περιβαλλοντικές Οργανώσεις. στ) Καθιέρωση επαφών και ανάπτυξη σχέσεων με κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς Οργανισμούς. ζ) Πληροφοριακή διασύνδεση.
Σύνθεση της Επιτροπής
α) Ένας υπεύθυνος (ή περισσότεροι) σε θέματα περιβάλλοντος από κάθε τοπική Εκκλησία. β) Ορθόδοξοι κληρικοί και λαϊκοί με περιβαλλοντική κατάρτιση. γ) Τουλάχιστον ένας θεολόγος και ένας περιβαλλοντολόγος (ή ένας που συνδυάζει και τις δύο ιδιότητες). δ) Ένας υπεύθυνος νεολαίας. ε) Μέλη της Επιτροπής είναι άντρες και γυναίκες.
Βασικοί σκοποί της Διορθόδοξης Συντονιστικής Επιτροπής για θέματα Περιβάλλοντος μπορούν να είναι οι ακόλουθοι:
Α. Καταγραφή της υφιστάμενης δραστηριότητας για θέματα Περιβάλλοντος των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Β. Στήριξη και ενίσχυση των υφιστάμενων δραστηριοτήτων για θέματα Περιβάλλοντος των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών και συνεργασία μεταξύ τους για τον ίδιο σκοπό.
Γ. Καθιέρωση Ορθόδοξου Συνεδρίου για τα θέματα του Περιβάλλοντος.
Δ.Τμήμα συνεργασίας της Ορθόδοξης Γραμματείας Περιβάλλοντος με το UNEP (Τμήμα Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον) και με άλλους Κρατικούς, Διεθνείς και Ιδιωτικούς Οργανισμούς που ασχολούνται με τη προστασία του Περιβάλλοντος.
Ε.Έκδοση Ορθόδοξου εντύπου για θέματα Περιβάλλοντος κι έκδοση Ορθοδόξων εκπαιδευτικών εγχειριδίων για θέματα Περιβάλλοντος.
Στ. Οργάνωση και δημιουργία Κέντρου πληροφοριών για θέματα Περιβάλλοντος και δημιουργία Ειδικής Βιβλιοθήκης με περιεχόμενο θέματα του Περιβάλλοντος.
(Σημείωση: Οι παραπάνω θέσεις στηρίζονται σε πορίσματα Διορθόδοξων Σεμιναρίων διά το Περιβάλλον- Βλέπε περισσότερα στο βιβλίο του Σεραφείμ Κυκκώτη, «ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΣΜΟ», εκδόσεις Παναγόπουλος, Αθήνα 2005, σελ.254 – 264.)
Δράσεις στο χώρο της ενορίας
Η κάθε ενορία οφείλει να ασχοληθεί με έργα ή τοπικές πρωτοβουλίες, οι οποίες οδηγούν στην επανεκτίμηση της αξίας όλης της Δημιουργία. Πρέπει να αναλάβουμε την εκπόνηση σχεδίων και την εκτέλεση έργων, που μπορούν να υιοθετήσουν στη καθημερινή τους ζωή όλοι οι ενορίτες, τη καθημερινή συμμετοχή δηλαδή της κάθε οικογένειας.
– η κάθε ενορία να οργανώσει προγράμματα για ανακύκλωση χαρτιού, γυαλιού, μετάλλων και χημικών αποβλήτων, τα οποία μπορούν να γίνουν λίπασμα.
– Να εξοικονομήσει ενέργεια μέσα στα εκκλησιαστικά κτήρια με κατάλληλη μόνωση και έλεγχο του φωτισμού τους, το ίδιο και στα σπίτια μας.
– Να ενθαρρύνει εξοικονόμηση νερού.
– Να εντοπίσουμε ευκαιρίες για παραγωγή και χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας (ηλιακή, αιολική και χρήση βιομάζας), ως άμεσο και πρακτικό τρόπο.
– κάθε ενορία θα πρέπει να εξετάσει τη χρήση της γης, των κτηρίων και των επενδύσεων που ελέγχει ή επηρεάζει για να βεβαιωθεί ότι αυτά χρησιμοποιούνται ή λειτουργούν με τρόπο που δεν θα προκαλέσουν ζημιά στο περιβάλλον, αλλ’ αντίθετα θα το βελτιώσουν.
Σύμφωνα με την χριστιανική υπόδειξη για σωστή διαχείριση των πόρων, θα πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για ικανοποιητική χρήση της ενέργειας. Η ενορία μπορεί επίσης να πρωτοστατήσει τόσο στις αναδασώσεις, στις δενδροφυτεύσεις μέσα στις πόλεις, στην καθαριότητα συγκεκριμένων χώρων και σε άλλες δραστηριότητες, που θα μπορούσαν να συμβάλουν δραστικά στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, όσο και στις αντιδράσεις για τις οποιασδήποτε μορφής οικολογικές καταστροφές ή για τις ενέργειες εκείνες οι οποίες συμβάλλουν κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο στη μόλυνση και στην καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.
Εκδοση μικρών βιβλίων και οικολογικές δράσεις σε κάθε ενορία με τη συνεργασία τοπικών φορέων (Κυβερνητικών Οργανισμών, Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ΜΚΟς):
-Όξινη βροχή (με τη καταστροφή των δασών και τη μη αναδάσωση και τη μόλυνση των ωκεανών δεν μπορούν να απορροφήσουν το αυξανόμενο από τους ανθρώπους στα μέσα παραγωγής μας και μεταφοράς μας το διοξείδιο του άνθρακα, αυτό που περισσεύει πέφτει με τις βροχές μολύνοντας επίγεια νερά και γεωργικές καλλιέργειες)
-Τρύπα του Όζοντος (όταν οι ακτίνες του ήλιου έρχονται κατευθείαν σε μας δημιουργούνται νέες μορφές καρκίνου και υψηλές θερμοκρασίες).
-Μόλυνση του αέρα
-Φυσικές πηγές
-Εξαφάνιση των ειδών
-Φαινόμενο του θερμοκηπίου
-Ρυπογόνες πηγές ενέργειας
-Εξοικονόμηση ενέργειας
-Ανανεώσιμες αβλαβείς πηγές ενέργειας, ήλιος, νερό και αέρας
– στην προστασία των υδάτινων πόρων
– στην αναδάσωση
– στην προαγωγή ποικίλων μορφών περιβαλλοντικής εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες από νηπιαγωγείο μέχρι Πανεπιστήμιο και φυσικά στα κατηχητικά μας σχολεία.
– στην προαγωγή εναλλακτικών καυσίμων
– στην προαγωγή της προσπάθειας συμμετοχής των προσφύγων και μεταναστών σε τοπικά περιβαλλοντολογικά προγράμματα
– στον έλεγχο συγκομιδής καυσόξυλων.
Μόνο με οικολογική μετάνοια μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την οικολογική κρίση. Να αλλάξουμε δηλαδή τον τρόπο που σκεπτόμαστε και ενεργούμε καθημερινά, να αλλάξουμε τον τρόπο της ζωής μας με σεβασμό στο Περιβάλλον και στη προστασία της Ανθρώπινης ζωής ως δώρο Θεού.
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΜΑΣ
Επί τη ευκαιρία ενός ενδιαφέροντος άρθου στην εφημερίδα ΣΗΜΕΡΙΝΗ “Επιταχύνεται η άνοδος της στάθμης των θαλασσών”, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι αν δεν πάρουμε μέτρα τώρα να περιορίσουμε τη μόλυνση της ατμόσφαιρας θα ανεβαίνει συνέχεια η θερμοκρασία με αποτέλεσμα να ανεβαίνουν συνέχεια και τα νερά της θάλασσας και των ποταμών και οι παραθάλλιες περιοχές και ιδιαίτερα στα νησιά και από εκεί που περνούν ποταμοί σιγά σιγά θα καλύπτονται οι γύρω περιοχές από νερό.
Επίσης αν δεν περιορίσουμε τη μόλυνση της ατμόσφαιρας θα αυξάνονται συνέχεια διάφορες μορφές καρκίνου και θα αυξάνεται επίσης ο αριθμός τω νεκρών όσων έχουν αναπνευστικά προβλήματα ή καρδιακές παθήσεις και διαβήτη με πρώτα θύματα τα νήπια και φυσικά τα εκατομμύρια των ανθρώπων που δεν έχουν τη δυνατότητα να έχουν ιατρική περίθαλψη. Βασικά κύρια πηγή μόλυνσης είναι το πετρέλαιο, η βενζίνα και τα παράγωγα τους ως επίσης και το κάρβουνο. Μέχρι τώρα βγάλαμε από τη γη το ένα τρίτο και η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου, πάμε για αυτοκαταστροφή της ανθρωπότητας και του Πλανήτη μας αν συνεχίσουμε με τους σημερινούς ρυθμούς.
Ο Θεός μας έδωσε ως δώρον το νερό, τον αέρα και τον ήλιο που δεν κοστίζουν τίποτα. Αν όλες οι χώρες με νομοθεσία αρχίσουν να επενδύουν και να χρησιμοποιούν μη ρυπογόνες πηγές ενέργειας (πράσινη ανάπτυξη) από τον αέρα, (αιολική), το νερό (είναι πάνω από τα δύο τρία της γης) και τον Ηλιο (ηλιακή ενέργεια), όχι μόνο θα προστατεύσουμε την Ανθρωπότητα και τις μέλλουσες γενιές δηλαδή τα εγγόνια μας και τα δισέγγονα μας, αλλά θα σταματήσουμε την πορεία αυτοκαταστροφής του Πλανήτη μας που θα συμβεί αν δεν σταματήσουμε να ζούμε με το τρόπο που ζούμε σήμερα με τη χρήση ρυπογόνων πηγών ενέργειας.
Ταυτόχρονα με τη πράσινη ανάπτυξη θα λύσουμε και το πρόβλημα της ανεργείας δίνοντας εργασία σε όλο το εργατικό δυναμικό σε κάθε χώρα και έτσι λύουμε και το πρόβλημα της οικονομικής κρίσης που μαστίζει το κόσμο σήμερα. Ο εχθρός μας είναι τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα αυτών που ελέγχουν τα πετρέλαια (περισσότερο εταιρίες παρά χώρες) που χρηματοδοτούν διαφημίσεις, πολιτικούς κι άλλα οικονομικά συμφέροντα που ωφελούνται άτομα κι αδικούμαστε όμως όλοι. Μοιάζουμε με εκείνους τους απερίσκεπτους επιβάτες που βρίσκονται σε ένα λεωφορείο χωρίς φρένα που κατεβαίνει επικίνδυνα από το Τρόοδος και εμείς τσακωνώμαστε ποιά θέση θα πάρουμε.
Οι ελπίδες της Ανθρωπότητας το 2015 ήταν στραμμένες στο Παρίσι όπου είχαμε την Συνδιάσκεψη Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για τη Κλιματική Αλλαγή (COP21), τη μεγαλύτερη μέχρι τώρα στην Ιστορία της Ανθρωπότητας με τη μεγαλύτερη συμμετοχή Αρχηγών Κρατών, τα Κράτη- Μέλη του Ο.Η.Ε. κατέληξαν σε μια δεσμευτική δυναμική συμφωνία για να σωθεί η Ανθρωπότητα και το μέλλον του Πλανήτη μας.
Θα τα καταφέρουμε; Οι ρεαλιστές και οι επιστήμονες είναι απαισιόδοξοι γιατί βλέπουν ότι η Διεθνής Κοινότητα είναι διαιρημένη και ο καθένας κοιτάζει σε επίπεδο κρατών και μεγάλων εταιρειών τα οικονομικά και στρατιωτικά τους συμφέροντα. Οι πολιτικοί, οι περισσότεροι από αυτούς ζουν στην σύγχυση πως να επιβιώσουν πολιτικά, συγχύζοντας τη πολιτική με το σημερινό φαινόμενο να νομίζουν ότι μετά την εκλογή τους πολιτική είναι να εξηγήσεις στους ψηφοφόρους σου γιατί δεν κάνεις αυτά που τους υποσχέθηκες.
Η ελπίδα μας είναι να ξυπνήσει ο κάθε υπεύθυνος πολίτης σε κάθε χώρα και με οργανωμένα σύνολα να απαιτεί από αυτούς που εκλέγει να σοβαρευθούν και να συμπεριφέρονται όπως οι υπεύθυνοι γονείς να κάνουν το παν να προστατεύσουν τα παιδιά τους. Εδώ είναι και ο πνευματικός και ηθικός ρόλος των Θρησκειών και της Εκκλησίας, να προχωρήσει εις την υπεύθυνη ενημέρωση και διαφώτιση για τη διαμόρφωση μιας υπεύθυνης στάσης εκ μέρους όλων των ανθρώπων για τη μεταμόρφωση του κόσμου μας σε μια νέα οικολογική πορεία ζωής για να ζήσουμε και εμείς καλύτερα και οι μελλούμενες γενεές.
Στην νέα συμφωνία του Παρισιού, μετά την αποτυχία μας να προχωρήσουμε στην πλήρη εφαρμογή του Πρωτοκόλλου του Κιότο, πρέπει να αποφύγουμε τα προηγούμενα λάθη.
Στο νέα συμφωνία του Παρισιού για τη Κλιματική Αλλαγή, πρέπει:
1. να βρεθεί νομική δεσμευτική φόρμουλα για την συμμετοχή όλων των χωρών σε σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της Κλιματικής αλλαγής (στο προηγούμενο χώρες που είναι υπεύθυνες για περισσότερο από 50% της παγκόσμιας μόλυνσης δεν το εφάρμοσαν ποτέ τους όπως η Κίνα, η Ρωσία, ΗΠΑ, Ινδία, Βραζιλία και Ν.Αφρική).
2. Νομική δέσμευση για εφαρμογή μέσα σε συγκεκριμένα χρονικά όρια (στο προηγούμενο μιλούσαν συνέχεια για μέτρα που σχεδόν ποτέ τους δεν εφαρμόστηκαν όπως η δημιουργία του πράσινου ταμείου στο Ντέρπαν στην COP17).
3. Χρηματοδότηση πρωτοβουλιών για πράσινη ανάπτυξη σε κάθε χώρα με το περιορισμό στρατιωτικών και αμυντικών δαπανών κατά 10% (σήμερα για την επιβίωση τους οι περισσότεροι πολιτικοί επικαλούνται την παγκόσμια οικονομική κρίση και την πανδημία του κορωνοϊου και αδιαφορούν δραματικά, περιορίζοντας ακόμη και τα υφιστάμενα κονδύλια για το Περιβάλλον και για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της Κλιματικής Αλλαγής.