Την Κυριακή της Απόκερω (7 Μαρτίου) ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων λειτούργησε και κήρυξε το θείο Λόγο στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου στο Μακροχώρι.
Στην ομιλία του ο Σεβασμιώτατος τόνισε:
«Ούτε εάν μη φάγωμεν υστερούμεθα, ούτε εάν φάγωμεν περισσεύομεν».
Σε ένα θέμα που απασχολούσε τους χριστιανούς των πρώτων αιώνων αναφέρεται στο σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα ο άγιος ένδοξος απόστολος Παύλος. Και το θέμα είναι τα ειδωλόθυτα, τα κρέατα δηλαδή από τις θυσίες των ζώων που προσέφεραν οι άνθρωποι στα είδωλα και τα οποία στη συνέχεια συνήθιζαν να τρώγουν. Η συνήθεια αυτή, την οποία διατηρούσαν προφανως κάποιοι εξ ειδωλολατρων προερχόμενοι χριστιανοί, διχαζε τους χριστιανούς της Κορίνθου και είχε δημιουργήσει μεταξύ τους το πρόβλημα, το οποίο επιδιώκει να λύσει με τις συμβουλές του ο πρωτοκορυφαίος απόστολος.
Τι τους συμβουλεύει, λοιπόν; Τοποθετώντας το ζήτημα στη σωστή του βάση ο απόστολος λέγει ότι για τους χριστιανούς ένας είναι ο Θεός και τα είδωλα δεν είναι θεοί, επομένως και οι θυσίες που προσφερονται στα είδωλα δεν προσφέρονται σε θεούς, γιατί αυτοί που εκπροσωπούν δεν υπάρχουν.
Επειδή όμως κατανοεί ο απόστολος Παύλος ότι κάποιοι σκανδαλιζονται βλέποντας άλλους να τρωνε από τα ειδωλόθυτα, τονίζει ότι ο Θεός δεν μας κρίνει από το φαγητό, ούτε το φαγητό μας δίδει ηθική αξία και μας παρουσιάζει εναρέτους ενώπιον του Θεού, αλλά, προσθέτει, εάν ένα φαγητό γίνεται αφορμή για να σκανδαλισθεί ο αδελφός μας, «ου μη φάγω κρέα εις τον αιώνα, ίνα μη τον αδελφόν μου σκανδαλίσω», ας μην φάγω ποτέ κρέας.
Αυτή την αλήθεια, την οποία με τόσο εύγλωττο και σοφό τρόπο διατυπώνει ο απόστολος Παύλος, υπενθυμίζει και σε μας σήμερα η Εκκλησία, καθώς βαδίζουμε προς τη μεγαλύτερη νηστεία του εκκλησιαστικού έτους, τη νηστεία της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστης.
Και τι μας διδάσκει ο απόστολος, εφόσον εμείς δεν έχουμε ειδωλόθυτα, για τα οποία να διαφωνούμε;
Μας διδάσκει τη σημασία των τροφών στη ζωή μας αλλά και τη σημασία της νηστείας. Τι λέγει; «Ούτε εάν μη φάγωμεν υστερούμεθα, ούτε εάν φάγωμεν περισσεύομεν». Η αποχή από ορισμένες τροφές, η νηστεία δηλαδή, λέγει ο απόστολος, δεν είναι το άπαν της πνευματικής ζωής, γιατί δεν είναι το φαγητό το κριτήριο της εναρέτου ή όχι ζωής.
Η νηστεία είναι ένα μέσο, ένα εργαλείο στον πνευματικό μας αγώνα, το οποίο μας βοηθά να αποκτήσουμε την εγκράτεια, η οποία είναι όντως μεγάλη αρετή και είναι απαραίτητη για να μπορέσουμε να νικήσουμε και να ξερριζώσουμε πολλά πάθη και πολλές αδυναμίες που έχουμε όλοι μας ως άνθρωποι.
Η νηστεία είναι ένα μέσο ασκήσεως πνευματικής, το οποίο έχει ως σκοπό να μας διδάξει ότι δεν πρέπει να εξαρτώμεθα από τα υλικα αγαθά, δεν πρέπει να μεριμνούμε μόνο για την περιποίηση και την καλοπέραση του σώματός μας, κάτι που όχι μόνο μας αποσπά από τη μέριμνα για τα πνευματικά, αλλά και επιπλέον μας κάνει να ξεχνούμε ότι δεν είμεθα μόνο σωμα, δεν είμεθα μόνο χοικοί άνθρωποι, ώστε να ασχολούμεθα μόνο με αυτό το μέρος της υπάρξεώς μας, αλλά ότι έχουμε και ψυχή, για την οποία πρέπει να μεριμνούμε και την οποία πρέπει να φροντίζουμε, ώστε και να διατρέφεται πνευματικά και να καθαρίζεται πνευματικα και να προσεγγίζει κατά το δυνατόν τον Θεό.
Όλα όσα λέγει ο πρωτοκορυφαίος απόστολος δεν υποβιβάζουν ασφαλώς τη σημασία της νηστείας ούτε την ακυρώνουν, απλώς την τοποθετούν στη σωστή της θέση, εκεί που είναι για όλους μας χρήσιμη και ωφέλιμη, ώστε να μην κινδυνεύσουμε να γίνουμε σαν τον Φαρισαίο, ο οποίος εκαυχάτο λέγοντας «νηστεύω δις του Σαββάτου», αλλά τελικά στερήθηκε για την υψηλοφροσύνη του το έλεος του Θεού.
Γι᾽ αυτό και εμείς ας παύσουμε να νομίζουμε ότι νηστεύοντας απλώς κάποιες από τις τροφές ή αλλάζοντας τες με κάποιες άλλες έχουμε επιτύχει τον στόχο μας, έχουμε γίνει ενάρετοι και έχουμε εκπληρώσει το καθήκον μας έναντι του Θεού. Μία τέτοια νηστεία δεν είναι ευάρεστη στον Θεό, διότι ο Θεός δεν ασχολείται με τα υλικά πράγματα και δεν μας κρίνει από αυτά.
Η νηστεία είναι ευάρεστη στον Θεό, όταν την αξιοποιούμε για να απεξαρτητοποιηθούμε από τον συνδεσμό μας με τα υλικά πράγματα, από όσα, δηλαδή, μας εμποδίζουν να αφοσιωθούμε περισσότερο στον Θεό και να αγωνισθούμε περισσότερο για την αρετή.
Η νηστεία είναι ευάρεστη στον Θεό, όταν δεν την προβάλλουμε για να διαφημίζουμε τον εαυτό μας και την υποτιθέμενη αρετή μας, αλλά την χρησιμοποιούμε για να προοδεύσουμε στην εν Χριστώ ζωή, για να καθάρουμε την ψυχή μας από πάθη και αδυναμίες και για να ασκήσουμε την αρετή της αγάπης προς τους αδελφούς μας και κυρίως προς όσους έχουν ανάγκη, καθώς η αγάπη προς αυτούς θα αποτελέσει, όπως ακούσαμε και στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα, το κριτήριο με το οποίο θα μας κρίνει ο Χριστός κατά τη μέλλουσα κρίση.
Ας ακούσουμε, λοιπόν, και εμείς τους λόγους του αποστόλου Παύλου και ας κατανοήσουμε το πραγματικό και σωτήριο νόημα της νηστείας, ώστε να ωφεληθούμε πνευματικά και να βοηθηθούμε στον αγώνα της εν Χριστώ ζωής, για να ευαρεστούμε στον Θεό και να έχουμε τη χάρη και το έλεός του, ιδιαιτέρως την περίοδο αυτή, που σε μία εβδομάδα θα εισέλθουμε στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Ας τηρήσουμε τη νηστεία, αλλά ιδιαιτέρως ας αποφεύγουμε την υψηλοφροσύνη και ας αυξήσουμε τις αρετές μας πολεμώντας τα πάθη μας.
