Την Κυριακή 21 Φεβρουαρίου (Τελώνου και Φαρισαίου) ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων λειτούργησε και κήρυξε το θείο λόγο στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Ναούσης.
Στην ομιλία του ο Σεβασμιώτατος τόνισε:
«Παρηκολούθηκάς μου τη διδασκαλία, τη αγωγή, τη προθέσει, τη πίστει, τη μακροθυμία, τη αγάπη, τη υπομονή, τοις διωγμοίς, τοις παθήμασιν».
Πρώτη Κυριακή του Τριωδίου σημερα, πρώτη Κυριακή της προεισοδίου περιόδου της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, που ειναι γνωστή σε όλους μας με τα ονόματα των δύο πρωταγωνιστών της σημερινής ευαγγελικής παραβολης, της παραβολής του Τελώνου και του Φαρισαίου. Όμως οι πρωταγωνιστές της σημερινής Κυριακης δεν είναι μόνο δύο, δεν είναι ο λαλίστατος Φαρισαίος και ο σιωπηλος Τελώνης. Είναι και ένας ακόμη, αυτός που ομιλεί προς τον μαθητή του, τον επίσκοπο Εφέσου Τιμόθεο, και δεν είναι άλλος από τον πρωτοκορυφαίο απόστολο Παύλο, τον οποίο ακούσαμε να λέγει στον Τιμόθεο: «Παιδί μου, Τιμόθεε, «παρακολούθησες τη διδασκαλία μου, τη συμπεριφορά μου, τις προθέσεις μου, την πίστη μου, τη μακροθυμία μου, την αγάπη μου, την υπομονή μου, τους διωγμούς και τα παθήματά μου».
Έναν απολογισμό της ζωής του, μία απαρίθμηση όσων έκανε και υπέμεινε, κάνει ο μέγας απόστολος. Και ίσως κάποιος ρωτήσει: Γιατί, αλήθεια, τα απαριθμεί; Γιατί αναφέρει στη συνέχεια όλους τους τόπους στους οποίους ταλαιπωρήθηκε, διώχθηκε, φυλακίσθηκε, λιθοβολήθηκε; Αφού όλα αυτά τα γνωρίζει ο Τιμόθεος, ο οποίος παρακολούθησε από μικρό παιδί τη ζωή και την αναστροφή του και τον ακολούθησε ως συνέκδημος και συνεργός του στις αποστολικές του περιοδείες.
Και ίσως κάποιοι ακόμη ρωτήσουν: Σε τι διαφέρει ο απολογισμός του αποστόλου από εκείνον του Φαρισαίου; Και γιατί ο ένας επαινείται και ο άλλος κατακρίνεται; Γιατί ο ένας προβάλλεται ως προτυπο και ο άλλος ως παράδειγμα προς αποφυγή;
Μπορεί, βέβαια, αν κρίνουμε επιφανειακά, να υπάρχει κάποια ομοιότητα ανάμεσα στους δύο απολογισμούς, αλλά αν τους συγκρίνουμε προσεκτικότερα, θα διαπιστωσουμε την αβυσσαλέα διαφορά που τους χωρίζει, όπως χωρίζει και τους δύο ομιλητές και τις προσωπικότητές τους.
Ο απόστολος Παύλος δεν κάνει τον απολογισμό ούτε για να εντυπωσιάσει κάποιον ούτε για να καυχηθεί. Απευθύνεται ως πατέρας στον κατά πνεύμα υιό του και αυτό που επιδιώκει, υπενθυμίζοντάς του όσα έχει περάσει στη διακονία του Ευαγγελίου, είναι να του διδάξει ότι ο δρόμος της πίστεως και πολύ περισσότερο της αφιερώσεως στη διακονία του Ευαγγελίου δεν είναι εύκολος. Είναι «στενή και τεθλιμμένη η οδός», και χρειάζεται αυτός που θα αποφασίσει να την βαδίσει, αφενός να είναι προετοιμασμένος για όσα πρόκειται να συναντήσει και αφετέρου να υπομένει με καρτερία και μακροθυμία και τους πειρασμούς και τους διωγμούς αλλά και τις ανάρμοστες πολλές φορές συμπεριφορές των ανθρώπων, οι οποίες φέρνουν τους διακόνους του Ευαγγελίου σε δύσκολη θέση και κάποιες φορές τους απογοητεύουν. Και ο λόγος για τον οποίο ο απόστολος μπορεί να αντιμετωπίζει όλα αυτά με υπομονή είναι η εμπιστοσύνη στον Θεό.
Ο απόστολος Παύλος δεν καυχάται ότι όλα όσα απαριθμεί είναι δικά του κατορθώματα, αλλά δηλώνει ευθαρσώς ότι «εκ πάντων με ερρύσατο ο Κύριος». Αποδίδει, δηλαδη, την αιτία της σωτηρίας του στον Θεό και τον δοξάζει όχι μόνο για αυτήν, αλλά και για την υπομονή, τη μακροθυμία και την αγάπη που του χάρισε προκειμένου να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες του, διότι ο απόστολος πιστεύει ακράδαντα ότι για όλα είναι αναγκαία η χάρη του Θεού και ότι οι αρετές του ανθρώπου είναι καρπός του Παναγίου Πνεύματος.
Γι᾽ αυτό και όταν καυχάται «εν τοις παθήμασί» του, δεν καυχάται για τον εαυτό του, αλλά για τη χάρη του Θεού που τον αξίωσε να πάθει υπέρ του ονόματός του, για τη χάρη η οποία «εν ασθενεία» και όχι «εν δυνάμει» τελειούται.
Αντίθετα, ο Φαρισαίος κάνει τον απολογισμό των έργων και των αρετών του όχι για να δοξάσει τον Θεό, αλλά για να καυχηθεί ο ίδιος και να προβάλλει τον εαυτό του. Η ευχαριστία του προς τον Θεό δεν είναι ευχαριστία για τη βοήθειά του, αλλά μέσο αυτοδικαιώσεως, το οποίο απαλείφει και τις όποιες ενάρετες πράξεις και συνήθειές του με την κατάκριση και την καταδίκη των άλλων ανθρώπων.
Δύο άνθρωποι, δύο απολογισμοί. Ο ένας προιόν ταπεινώσεως και αυτογνωσίας, ο άλλος εγωισμού και υπερηφανείας. Ο ένας αιτία ειλικρινούς ευχαριστίας προς τον Θεό, ο άλλος υποκριτικής αυτοπροβολής. Ο ένας πρότυπο μιμήσεως, ο άλλος παράδειγμα προς αποφυγήν. Ο ένας ο πρωτοκορυφαίος και μέγας απόστολος Παύλος, ο άλλος ο κατακριθείς Φαρισαίος. Ποιόν θα αποφύγουμε και ποιόν θα ακολουθήσουμε;
Ας αποφύγουμε τον τρόπο του Φαρισαίου και ας μιμηθούμε τον τρόπο του αποστόλου. Ας υπομένουμε τους πειρασμούς και τις δοκιμασίες που επιτρέπει ο Θεός να μας επισκεφθούν. Και ας μην ξεχνούμε να τον ευχαριστούμε για την σωτηρία που μας προσφέρει από τις δοκιμασίες της ζωής μας για να αξιωθούμε διά της υπομονης και της χάριτός του και της αιωνίου σωτηρίας, μαζί με τον πρωτοκορυφαίο απόστολο αλλά και μαζί με τον ταπεινόφρονα και μετανοήσαντα σήμερα Τελώνη, του οποίου την ταπείνωση και τη μετάνοια πρόβαλε το σημερινό ευαγγέλιο.
