Στη συνεχιζόμενη συζήτηση γύρω από τον προσδιορισμό της ημερομηνίας του Πάσχα αναφέρεται ο Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ και Άπω Ανατολής κ. Νεκτάριος ασκώντας ιδιαίτερα κριτική στους πρόσφατους ισχυρισμούς Αμερικανών θεολόγων που αποσυνδέουν το Πάσχα από το εβραϊκό Πάσχα.
Επισημαίνοντας τους κανόνες της Εκκλησίας, ιδίως την 7η Αποστολική και την 1η Σύνοδο της Αντιόχειας, ο Μητροπολίτης υπογραμμίζει την απαγόρευση του εορτασμού του Πάσχα πριν από την εαρινή ισημερία ή την ευθυγράμμιση με το εβραϊκό Πάσχα.
Ο Μητροπολίτης κ. Νεκτάριος εμβαθύνει σε ιστορικές αποχρώσεις, υποδεικνύοντας ότι η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος ανέτρεψε μια αποστολική παράδοση σχετικά με τον χρόνο του Πάσχα, οδηγώντας σε συνεχιζόμενες εντάσεις μεταξύ ανατολικών και δυτικών πρακτικών και προσκαλεί σε έναν ολοκληρωμένο διάλογο για σχετικά ζητήματα όπως οι ορισμοί της ισημερίας και η προσήλωση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Ιουλιανό ημερολόγιο.
Τέλος, ο Μητροπολίτης κ. Νεκτάριος τάσσεται υπέρ της διατήρησης της παράδοσης έως ότου οι συνοδικές αποφάσεις αλλάξουν τις πρακτικές.
Παρατίθεται η ανάρτηση του Μητροπολίτη κ. Νεκταρίου
Τα τελευταία χρόνια λίγο πριν το Πάσχα εμφανίζονται κάποιοι εξ Αμερικής (κυρίως) θεολόγοι (καθόλα σεβαστοί) οι οποίοι γράφουν για τον καθορισμό της ημερομηνίας του εορτασμού του Πάσχα και επιμένουν πως ο εορτασμός του Εβραϊκού Πάσχα δεν έχει καμία σχέση με την «φόρμουλα» της Α᾽ Οικουμενικής Συνόδου.
Το σχετικό θέμα θα το συζητούσα ευχαρίστως σε επιστημονικό επίπεδο με ανταλλαγή επιχειρημάτων και απόψεων αλλά τα πράγματα πήραν άλλη τροπή όταν άρχισαν να εμφανίζονται άρθρα με τίτλους που αναφέρονται σε «μύθους».
Έτσι λοιπόν κάθε φορά που θα εμφανίζονται αυτές οι απόψεις θα γράφω το ίδιο σχόλιο εκφράζοντας διαφορετική άποψη.
Και η άποψή μου έχει ως στηρίγματα κείμενα και την πρακτική της Εκκλησίας.
Υπάρχουν δύο Κανόνες Συνόδων. Ο 7ος Αποστολικός και ο 1ος της εν Αντιοχεία Συνόδου.
Τα κείμενα:
Κανών Ζ’:
Ει τις επίσκοπος η πρεσβύτερος η διάκονος την αγίαν του Πάσχα ημέραν προ της εαρινής ισημερίας μετά Ιουδαίων επιτελέσοι, καθαιρείσθω.
Κανών Α´
Πάντας τους τολμώντας παραλύειν τον όρον της αγίας και μεγάλης συνόδου της εν Νικαία συγκροτηθείσης επί παρουσία της ευσεβείας του θεοφιλεστάτου βασιλέως Κωνσταντίνου, περί της αγίας εορτής του σωτηριώδους Πάσχα, ακοινωνήτους και αποβλήτους είναι της εκκλησίας, ει επιμένοιεν φιλονεικότερον ενιστάμενοι προς τα καλώς δεδογμένα, και ταύτα ειρήσθω περί των λαικών. Ει δε τις των προεστώτων της εκκλησίας, επίσκοπος, η πρεσβύτερος, η διάκονος, μετά τον όρον τούτον τολμήσειεν επί διαστροφή των λαών και ταραχή των εκκλησιών ιδιάζειν, και μετά των Ιουδαίων επιτελείν το Πάσχα· τούτον η αγία σύνοδος εντεύθεν ήδη αλλότριον έκρινε της εκκλησίας, ως ου μόνον εαυτώ αμαρτίας επισωρεύοντα, αλλά πολλοίς διαφθοράς και διαστροφής γινόμενον αίτιον· και ου μόνον τους τοιούτους καθαιρεί της λειτουργίας, αλλά και τους τολμώντας τούτοις κοινωνείν μετά την καθαίρεσιν. Τους δε καθαιρεθέντας αποστερείσθαι και της έξωθεν τιμής, ης ο άγιος Κανών και το του Θεού ιερατείον μετείληφεν.
Και οι δύο Κανόνες επιμένουν, με σαφή αναφορά, το Πάσχα να μην εορτάζεται α) πριν την εαρινή ισημερία και β) μαζί με το Εβραϊκό Πάσχα.
Αν δεν μας ενδιαφέρει καθόλου το Εβραϊκό Πάσχα τότε γιατί υπάρχουν αυτές οι αναφορές; Σαφής αναφορά υπάρχει και στην εγκύκλιο επιστολή του Μεγάλου Κωνσταντίνου προς τους Επισκόπους (Εκκλησιαστική Ιστορία Σωκράτη, Θ᾽ Κεφάλαιο). Γιατί ο Κωνσταντίνος, ο οποίος ήταν παρών στις εργασίες της Α᾽ Οικουμενικής Συνόδου, νιώθει την ανάγκη να τονίσει τον μη συνεορτασμό του Χριστιανικού Πάσχα με το Εβραϊκό Πάσχα;
Απαντώ: Οι Πατέρες της Α᾽ Οικουμενικής Συνόδου ανέτρεψαν μία Αποστολική Παράδοση. Και αναφέρομαι στον τρόπο εορτασμού του Πάσχα των Μικρασιατικών Εκκλησιών, την 14η Νισσάν, η οποία είχε εγκαθιδρυθεί από τους Αποστόλους Ιωάννη και Παύλο. Η μετάβαση στην νέα ενιαία πρακτική δεν ήταν εύκολη. Κοινότητες συνέχιζαν να συνεορτάζουν τα δύο Πάσχα μαζί. Για αυτό και τοπικές Σύνοδοι όπως αυτή της Αντιοχείας επαναλαμβάνουν και στηρίζουν όσα νομοθέτησε η Α᾽ Οικουμενική.
Υποστηρίζονται επίσης απόψεις πως δεν υπάρχει ανάγκη να δεσμευόμαστε από το Εβραϊκό εορτολόγιο και πως οι εποχές άλλαξαν και δεν υπάρχουν οι αντιθέσεις του παρελθόντος.
Αλήθεια είναι όλα αυτά. Όπως αλήθεια είναι πως υπάρχει συνέχεια και σχέση μεταξύ Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, μεταξύ Εβραϊκού λαού και Χριστιανικού λαού, μεταξύ Ιουδαικού και Χριστιανικού τελετουργικού. Ο χώρος εδώ δεν προσφέρεται τώρα για μία εκτενή ανάλυση.
Αν όντως υπάρξει μία σοβαρή συζήτηση περί του συνεορτασμού του Πάσχα μεταξύ Δυτικών και Ανατολικών από το 2025 τότε όλα τα σχετικά ζητήματα δεν πρέπει να τεθούν στο τραπέζι; Θα συζητηθεί το θέμα της ισημερίας; Ποια ισημερία θα δεχθούμε; Την αστρονομική η την εκκλησιαστική (21 Μαρτίου); Θα αφήσουμε στην άκρη το Εβραικό Πάσχα όπως κάνουν τώρα οι Δυτικοί; Και το ποιο βασικό: ποιος θα πείσει τις Ορθόδοξες Εκκλησίες που ακολουθούν το Ιουλιανό Ημερολόγιο να αλλάξουν τρόπο υπολογισμού του Πάσχα;…
Μέχρι να υπάρξει μία νέα Συνοδική απόφαση προσωπικά εμμένω στην παράδοση της Εκκλησίας: Το Χριστιανικό Πάσχα να εορτάζεται μετά το Εβραϊκό Πάσχα.