ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: 19:05
του Κώστα Ονισένκο
Συνάντηση με τους Έλληνες ομογενείς που ζουν στην Ουκρανία είχε σήμερα ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Η συνάντηση διεξήχθη στους χώρους της Εκκλησιαστικής Σχολής της Ουκρανικής Εκκλησίας, στο μοναστήρι του Αγίου Μιχαήλ με τους χρυσούς τρούλους.
Στη συνάντηση συμμετείχε όλη η αντιπροσωπεία από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, που έφτασε στην Ουκρανία για τους εορτασμούς των 30 ετών ανεξαρτησίας της χώρας.
Στην συνάντηση επίσης συμμετείχαν ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιος, ο Έξαρχος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ουκρανία Επίσκοπος Κομάνων Μιχαήλ, ο Αλέξανδρος Μπουδούρης, α΄ σύμβουλος της πρεσβείας της Ελλάδας στην Ουκρανία κ.ά.
Κατά την ομιλία του ο Παναγιώτατος αναφέρθηκε στην μακρά παρουσία των Ελλήνων στην Ουκρανία ενώ επεσήμανε τον ιδιαίτερο ρόλο της Μαριούπολης, πόλης στις όχθες της Αζοφικής θάλασσας όπου κατέφυγαν και εγκαταστάθηκαν οι Έλληνες της Κριμαίας.
Αναφερόμενος στους Έλληνες της Ουκρανίας και σε Έλληνες της διασποράς που ζουν σε άλλες χώρες, ο Βαρθολομαίος τόνισε τη λέξη Ρωμιοσύνη, ως χαρακτηριστική για αυτούς.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης άκουσε με προσοχή τα λεγόμενα των μελών των ελληνικών συλλόγων της Ουκρανίας, κάνοντας διευκρινιστικές ερωτήσεις ενώ επέμενε περισσότερο σε θέματα εκπαίδευσης και εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας.
Σε κάποια στιγμή τον λόγο πήρε η επικεφαλής του συλλόγου Ελλήνων καλλιτεχνών Ουκρανίας «Γαλάτεια» Γαλίνα Τσουμάκ. Η ίδια αφού ευχαρίστησε τον Παναγιώτατο για τον Τόμο Αυτοκεφαλίας, είπε ότι η σημασία του Τόμου ξεπερνάει κατά πολύ τα όρια των εκκλησιαστικών ζητημάτων της Ουκρανίας.
Ακόμα η ίδια εμφανίστηκε σίγουρη ότι αυτή η ιστορική πράξη θα εμπνεύσει τους Έλληνες καλλιτέχνες της Ουκρανίας για τα επόμενα έργα τους.
Με πολύ θερμά λόγια μίλησε στους Έλληνες και ο Προκαθήμενος της Ουκρανικής Εκκλησίας Μητροπολίτης Επιφάνιος. Ο ίδιος, μεταξύ άλλων, παρουσίασε στους Έλληνες τον Επίσκοπο Ολβίας Επιφάνιο (Δημητρίου) ο οποίος θα έχει επαφή με την ελληνική κοινότητα της Ουκρανίας. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ανταλλαγές δώρων.
Παρατίθεται η ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου:
Μακαριώτατε Μητροπολίτα Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κύριε Επιφάνιε,
Ιερώτατοι και Θεοφιλέστατοι αδελφοί,
Ευλογημένοι Έλληνες της Ουκρανίας,
τέκνα πεφιλημένα και περιπόθητα της ημών Μετριότητος,
Μετά πολλής χαράς αλλά και συγκινήσεως απευθυνόμεθα προς τους εν Κιέβω Έλληνας, οι οποίοι ενσαρκώνουν και συνεχίζουν μίαν μακράν και λαμπράν ιστορίαν παρουσίας, καλής μαρτυρίας, προσφοράς εις την ευρυτέραν κοινωνίαν, αλλά και πιστότητος εις την παράδοσιν της Ελληνικής γλώσσης και εις τας ζωτικάς οικουμενικάς αξίας, τας οποίας εδώρισεν εις τον πολιτισμόν το αρχαίον ελληνικόν πνεύμα και αποτελούν «κτήμα ες αεί» διά την ανθρωπότητα.
Εις την εκκλησιαστικήν γλώσσαν και την θεολογίαν ο όρος Ελληνισμός παραπέμπει εις τον λεγόμενον «εκχριστιανισμένον Ελληνισμόν», προιόν της συναντήσεως και συζεύξεως Χριστιανισμού και ελληνικού πολιτισμού, το οποίον ορθώς απεκλήθη «θαύμα» εις τον χώρον του πνεύματος. Διά της συζεύξεως ταύτης ενεπλουτίσθησαν αμφότερα τα μεγέθη και ανεδείχθη η αξία των ως θεμελίου ενός νέου οικουμενικού πολιτισμού.
Παρέλκει, ασφαλώς, η παρατήρησις ότι ο «βαπτισμένος Ελληνισμός» νοείται ως πολιτισμικόν ιδεώδες, ως πρότασις νοήματος ζωής και ελευθερίας, πέραν και έξω πάσης εννοίας εθνοφυλετισμού. Δεν είναι τυχαίον ότι, επί τη βάσει αυτού του ιδεώδους, η Ορθόδοξος ιεραποστολή εσεβάσθη την πολιτισμικήν ταυτότητα και την γλώσσαν των εκχριστιανισθέντων λαών, έχουσα πάντοτε ως μοναδικόν σκοπόν την μετάδοσιν της αληθείας της εν Χριστώ ανακαινίσεως του κόσμου και του ανθρώπου, η οποία ελειτούργει και ως πηγή εμπνεύσεως διά την ανάπτυξιν και ανύψωσιν του ιδιαιτέρου πολιτισμού των εν λόγω κοινωνιών.
Θαυμάζομεν, τέκνα εν Κυρίω αγαπητά, την μακραίωνα γόνιμον παρουσίαν του Ελληνισμού ενταύθα, και την αγαστήν συνύπαρξιν μετά του γηγενούς λαού. Εις την Χερσόνησον της Κριμαίας, την Ταυρικήν των Αρχαίων Ελλήνων και την Περάτειαν των Βυζαντινών, τα πρώτα ίχνη παρουσίας του ελληνικού στοιχείου ανευρίσκονται ήδη τον 7ον π. Χ. αιώνα. Πόλεις ως η Ολβία, το Ποντικάπαιον, το Νυμφαίον, η Θεοδοσία, η Χερσόνησος, η Φαναγορία, είναι μερικαί μόνον αποδείξεις της ακτινοβολίας και της σπουδαιότητος του Ελληνισμού ενταύθα. Διά την παρουσίαν και σημασίαν του Βυζαντινού Ελληνισμού δεν έχομεν χρείαν λόγων, καθώς ο εν Κιέβω Ναός της του Θεού Σοφίας, κατ᾽ αντιτυπίαν του αρχετύπου εν Κωνσταντινουπόλει, ίσταται διαχρονικώς άφωνος αλλά και λαλίστατος μάρτυς.
Εις τους επακολουθήσαντας αιώνας, ο εν Ουκρανία Ελληνισμός θα διέλθη διά «πυρός και ύδατος» (Ψαλμ. ξε΄, 12), θα γνωρίση αλλεπαλλήλους δυνάστας, θα εκτοπισθή εκ των αρχαίων εστιών του, θα ακμάση και θα συρρικνωθή. Έλληνες θα καταστούν επιφανή και εξέχοντα μέλη των περιφήμων «Αδελφοτήτων». Έλληνες θα ανιδρύσουν, μετά την μετοίκησίν των εκ της Κριμαικής χερσονήσου, τας ακμαζούσας Κοινότητας εν Κιέβω, εν Οδησσώ και αλλαχού και, βεβαίως, μίαν ολόκληρον πόλιν, την συνώνυμον της υπεράγνου Θεοτόκου Μαρίας, την εξάκουστον Μαριούπολιν, εις τα παράλια μέρη της θαλάσσης του Αζόφ. Και δεν είναι το όνομα μόνον της Μαριουπόλεως, αυτό το οποίον φανερώνει την ευσέβειαν και προσήλωσιν των Ελλήνων της Ουκρανίας εις την Εκκλησίαν και τας τιμαλφείς παραδόσεις του Γένους, αλλά και το πλήθος των Ναών της εκείσε ομογενείας, πέριξ των οποίων θα δημιουργηθή σπουδαία πνευματική και πολιτιστική κίνησις.
Αλλ᾽ όμως, τέκνα πεφιλημένα, Ελληνισμός δεν είναι μόνον παρελθόν. Ελληνισμός σημαίνει παρόν και, κυρίως, μέλλον. Σήμερον δεν υφίστανται οι κρατικοί περιορισμοί και αι δυσκολίαι του παρελθόντος, και αι Ελληνικαί Κοινότητες, παρά τα πραγματικά και χρόνια προβλήματα, εξακολουθούν να ζούν και να δημιουργούν, μετά πάσης προσηλώσεως εις τα πάτρια και τα παραδεδομένα. Το Κρατικόν Πανεπιστήμιον Ανθρωπιστικών Σπουδών της Μαριουπόλεως αποτελεί σημαντικώτατον ερευνη-τικόν κέντρον σπουδής και μελέτης της Ελληνικής γλώσσης. Πολυάριθμοι Ελληνικοί σύλλογοι λειτουργούν εις την επικράτειαν της Ουκρανίας. Και εν ενί λόγω, ο εν Ουκρανία Ελληνισμός δεν είναι μουσειακόν έκθεμα αλλά ζωντανή παρουσία, θάλλουσα πραγματικότης.
Και επειδή, ακριβώς, ως προείπομεν, ο Ελληνισμός είναι απολύτως διάφορος εθνοφυλετικών και λοιπών κριτηρίων, διά τούτο και εσείς αποτελείτε ποίμνιον της υπό τον Μακαριώτατον Μητροπολίτην Κιέβου κύριον Επιφάνιον Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ουκρανίας, ως οι Ουκρανοί και οι Ουκρανόφωνοι της Κωνσταντινουπόλεως αποτελούν αντιστοίχως ποίμνιον της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας. Η εκκλησιολογία μας είναι δομημένη επί γεωγραφικών και ενοριακών κριτηρίων και ποτέ επί τη βάσει καταγωγής η γλώσσης η πολιτισμού. Πάντες οι Ορθόδοξοι, οι παροικούντες εις τα όρια μιάς Επαρχίας, μιάς Τοπικής Εκκλησίας, αποτελούν ποίμνιον αυτής και μόνον, και ουχί των χωρών καταγωγής η προελεύσεώς των. Πάσα άλλη θεώρησις ή, καλλίτερον, τυχόν παραθεώρησις ταύτης της θεμελιώδους και κεφαλαιώδους διά την Εκκλησίαν αρχής, οδηγεί εις περιττάς περιπλοκάς και, κυρίως, εις αλλοίωσιν της Ορθοδόξου εκκλησιολογίας.
Έχοντες, κατά ταύτα, πλησίον ημών τον Κανονικόν προστάτην και ποιμενάρχην πάντων των εν Κιέβω Ορθοδόξων και Προκαθήμενον της Αγιωτάτης Αδελφής Εκκλησίας Ουκρανίας Μακαριώτατον κύριον Επιφάνιον, χαιρόμεθα και δοξολογούμεν το όνομα του Κυρίου ότι διαποιμαίνει το εμπιστευθέν Αυτώ ποίμνιον άνευ διακρίσεων, αλλά μετά σοβαρότητος, αγάπης, συνέσεως και στοργής προς πάντας. Πλησίον αυτού, και υπό τας οδηγίας των καλών κληρικών και συνεργατών του, δύνασθε ελευθέρως να αναπτύσσητε τας παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα της καταγωγής σας.
Πάντοτε, τεκνία πεφιλημένα, ημείς, οι ελεηθέντες από Θεού να είμεθα κληρονόμοι και φορείς της οικουμενικότητος του ελληνικού ιδεώδους, ως ουσιώδους στοιχείου της Ορθοδόξου ημών ταυτότητος, έχομεν την μεγάλην ευθύνην να διακονώμεν παντί σθένει τας αξίας και τα αναλλοίωτα εις τον χρόνον ιδανικά του Γένους, ήτοι την προς αλλήλους αγάπην, την ειρήνην, την αλληλεγγύην, την φιλοξενίαν και την ανοικτοσύνην προς το διαφορετικόν. Καλείσθε και υμείς, εν τω πλαισίω της συγχρόνου πολυπολιτισμικότητος και εντός πολλών εκκλησιαστικών και θρησκευτικών περιβαλλόντων, να διατηρήσητε ανόθευτον την παρακαταθήκην των προγόνων μας, το ήθος και τον πολιτισμόν της Ρωμιοσύνης. Και, ως προσφυέστατα συνήθιζε να λέγη εις εκ των στενών συνεργατών ημών, ο αείμνηστος φωτογράφος και δημοσιογράφος Νικόλαος Μαγγίνας: «Ρωμηός είναι ο Έλληνας 24 καρατίων».
Την Ορθόδοξον πίστιν και την Ελληνικήν γλώσσαν μας να καλλιεργήτε, τέκνα εν Κυρίω, με όλον σας το είναι, μετά κόπων και προσπαθειών, μετά ιερού ζήλου και αδόλου αγάπης. Η Ελληνική, εκτός από αξονική γλώσσα του πολιτισμού, είναι και «μητρική γλώσσα της Χριστιανοσύνης». Δι᾽ αυτής επετεύχθη το «θαύμα» της Πατερικής θεολογίας, η οποία, ως έχει λεχθή, αποτελεί σταθμόν όχι μόνον εις την ιστορίαν της Εκκλησίας, αλλά και εις την πορείαν του παγκοσμίου πολιτισμού. Να μη λησμονήτε ποτέ τα λόγια του μεγάλου ποιητού Οδυσσέα Ελύτη ότι η γλώσσα μας δεν είναι μόνον μέσον επικοινωνίας, αλλά «φορέας ηθικών αξιών».
Το λοιπόν, φίλτατα τέκνα, πορεύεσθε εν ειρήνη! Να είσθε άπαντες βέβαιοι, ότι, εν τη Βασιλίδι των Πόλεων, προσευχόμεθα υπέρ υμών και υπέρ πάσης ψυχής Χριστιανών Ορθοδόξων, υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου και ευσταθείας των αγίων του Θεού Εκκλησιών. Μεταφέρατε εις τους οίκους και εις τους οικείους σας την ευλογίαν και την στοργήν της Μητρός Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως και ο Θεός της αγάπης είη υμίν εν τω βίω βοηθός!
