Παγκόσμια διάκριση απέσπασε πριν από λίγες ημέρες το Μουσείο Βυζαντινής Τέχνης και Πολιτισμού της Μακρινίτσας για τη χρονιά 2020-2021, καθώς συγκαταλέγεται στο κορυφαίο 10% των αξιοθέατων παγκοσμίως με βάση την επισκεψιμότητα, τις υψηλές βαθμολογίες αλλά και κριτικές των επισκεπτών του.
Το βραβείο αυτό απονέμεται από το Traveller’s Choice, το οποίο με αυτή την ενέργεια τιμά τα αξιοθέατα που προσφέρουν με συνέπεια μοναδικές εμπειρίες σε ταξιδιώτες σε όλο τον κόσμο.
Η διάκριση αυτή -σε παγκόσμιο πια επίπεδο- συμβάλλει όπως είναι αναμενόμενο στην προβολή του Βυζαντινού Μουσείου της Μακρινίτσας και το καταξιώνει ως ένα δημοφιλή προορισμό σε όσους επισκέπτονται το γραφικό χωριό του Πηλίου.
Συγχρόνως, έρχεται να επιβραβεύσει την έως τώρα λειτουργία του, όπως και την υψηλού επιπέδου προσφορά του στους επισκέπτες του.
«Το Μουσείο Βυζαντινής Τέχνης και Πολιτισμού της Μακρινίτσας ιδρύθηκε το Σεπτέμβριο του 2018.
Είναι το πρώτο Εκκλησιαστικό Μουσείο που λειτουργεί στα όρια της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος από της ιδρύσεώς του και στεγάζεται σε ένα επιβλητικό πηλιορείτικο αρχοντικό στην κεντρική πλατεία της Μακρινίτσας» τονίζει μιλώντας στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» ο αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός Κιαμέτης, διευθυντής του Μουσείου Βυζαντινής Τέχνης και Πολιτισμού Μακρινίτσας, ο οποίος συνεχίζει την αναφορά του στα όσα έχουν σχέση με την φυσιογνωμία και την ταυτότητα του μουσείου.
«Πρόκειται για έναν σύγχρονο, καλαίσθητο, ζεστό και επιβλητικό μουσειακό χώρο ο οποίος φιλοξενεί εκατοντάδες εκκλησιαστικά κειμήλια από τους ιερούς ναούς και τα παρεκκλήσια της ξακουστής Μακρινίτσας.
Οι λόγοι που μας οδήγησαν στην απόφαση να δημιουργηθεί το Μουσείο αυτό ήταν κυρίως και προπάντων η προβολή του εκκλησιαστικού πολιτιστικού αποθέματος της Μακρινίτσας, η συντήρηση των κειμηλίων και η προβολή τους, έτσι ώστε να προσφέρεται η δυνατότητα στους χιλιάδες επισκέπτες αυτού του δημοφιλούς τουριστικού προορισμού να γνωρίσουν την εκκλησιαστική ιστορία της Μακρινίτσας, να θαυμάσουν από κοντά τον εκκλησιαστικό πολιτιστικό πλούτο της περιοχής και να μαθητεύσουν στις ιερές τέχνες αλλά και στην ιστορία και την παράδοση της πίστης μας» συμπληρώνει ο π. Δαμασκηνός.
450 εκθέματα
Πολλά και σημαντικά τα εκθέματα που φιλοξενούνται στις αίθουσές του. Με αρκετά από αυτά να διαθέτουν την δική τους ξεχωριστή αξία. «Το Βυζαντινό Μουσείο της Μακρινίτσας φιλοξενεί 450 περίπου εκθέματα.
Διαθέτει μια μεγάλη συλλογή από ιερές εικόνες από τον 17ο έως τον 19ο αιώνα, ξυλόγλυπτα βημόθυρα και τμήματα τέμπλων, ιερά σκεύη και ιερατικά άμφια, λάβαρα και επιταφίους, λειτουργικά βιβλία και προσκυνητάρια από την Ιερουσαλήμ.
Ανάμεσα σε αυτά, κορυφαία θέση κατέχει το Μαρμαρόγλυπτο της Παναγίας της Οξείας Επισκέψεως του 13ου αιώνα, το οποίο προέρχεται από την ομώνυμη Βυζαντινή Μονή της Μακρινίτσας.
Πρόκειται για ένα κειμήλιο σπάνιας καλλιτεχνικής αξίας σε παγκόσμιο επίπεδο, το οποίο πιστοποιεί την βυζαντινή καταγωγή του τόπου αυτού και την ιστορική σύνδεσή του με την περίφημη Μονή της Παναγίας της Μακρινιτίσσης, η οποία ήκμαζε στη Βυζαντινή Περίοδο» σημειώνει ο π. Δαμασκηνός.
Προσκυνητάρια
Τα βλέμματα των επισκεπτών προσελκύουν και πολλά άλλα κειμήλια, τα οποία κοσμούν τις προθήκες του μουσείου και είναι φορτωμένα με ανεξίτηλες ιστορικές μνήμες, όπως φροντίζει να μας υπογραμμίσει συνεχίζοντας την ξενάγησή του ο π. Δαμασκηνός.
«Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν στον κόσμο τα 3 ιεροσολυμίτικα προσκυνητάρια, τα οποία προέρχονται από τον 18ο αιώνα, και είναι δωρεές κατοίκων της Μακρινίτσας οι οποίοι επισκέφθηκαν τους Αγίους Τόπους.
Αξιοπρόσεχτοι είναι και οι φιλοτεχνημένοι στη Ρωσία και στη Ρουμανία τρεις επιτάφιοι, οι οποίοι μαρτυρούν τις εμπορικές δραστηριότητες των κατοίκων της Μακρινίτσας αλλά και τον πλούτο που εκείνοι απέκτησαν-ιδίως κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας.
Το Μουσείο διαθέτει επίσης και μια μεγάλη συλλογή 100 λειτουργικών βιβλίων -προερχόμενα όλα από εκδοτικούς οίκους της Βενετίας τα οποία κυκλοφόρησαν τον 18ο αιώνα- καθώς και εκατοντάδες ιερές εικόνες, οι οποίες είναι έργα επιφανών ζωγράφων της περιοχής» καταλήγει ο π. Δαμασκηνός.
Έργα του Θεόφιλου
Συνεχίζοντας την απαρίθμηση των σημαντικότερων εκθεμάτων ο π. Δαμασκηνός επισημαίνει: «Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στη συλλογή των κειμηλίων κατέχουν οι ιερές εικόνες, έργα του γνωστού λαϊκού ζωγράφου Θεοφίλου (1870-1934) ο οποίος έζησε στην περιοχή μας και άφησε το καλλιτεχνικό του αποτύπωμα στον τόπο μας».
Και προσθέτει: Αξιόλογη είναι και η συλλογή των ιερών σκευών, στην οποία συμπεριλαμβάνονται δισκοπότηρα και ευαγγέλια, και τα οποία είναι πραγματικά αριστουργήματα αλλά και αντιπροσωπευτικά δείγματα επιφανών αργυροχρυσοχόων της περιοχής μας».
Τα πέντε εκπαιδευτικά προγράμματα και οι μελλοντικοί στόχοι
Η πανδημία του κορονοϊού, όπως ήταν φυσικό, επηρέασε και τη λειτουργία του Μουσείου Βυζαντινής Τέχνης και Πολιτισμού.
Παρέμεινε και αυτό κλειστό για μεγάλο χρονικό διάστημα αναστέλλοντας την λειτουργία, τις δράσεις και τα εκπαιδευτικά του προγράμματα. Από τον Μάιο όμως του 2021 το μουσείο άνοιξε και πάλι τις πύλες του στους επισκέπτες τηρώντας αυστηρά όλα τα υγειονομικά πρωτόκολλα.
Την θερινή περίοδο η επισκεψιμότητα του Μουσείου ανήλθε και πάλι σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα. Ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2018 -όταν το μουσείο δέχθηκε τους πρώτους επισκέπτες- έως και σήμερα έχουν περάσει το κατώφλι του και έχουν περιηγηθεί τους χώρους του 17.000 άτομα.
Από την πρώτη ημέρα της λειτουργίας του οι άνθρωποι, οι οποίοι καθημερινά μοχθούν για την πρόοδό του, έθεσαν ως στόχο την εκπόνηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων απευθυνόμενοι στην εκπαιδευτική κοινότητα, έτσι ώστε οι μαθητές να γνωρίσουν όσο καλύτερα γίνεται την εκκλησιαστική μας κληρονομιά: «Το μουσείο μας ήδη διαθέτει πέντε εκπαιδευτικά προγράμματα: Αφορούν την αγιογραφία, την ξυλογλυπτική, τους Αγίους Τόπους, το ψωμί και την ελιά.
Όλα διαθέτουν μουσειοσυσκευές, χειροτεχνίες, διαδραστικά παιχνίδια και απευθύνονται σε μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης» τονίζει ο π. Δαμασκηνός και συνεχίζει: «Πριν από την πανδημία δεκάδες ήταν τα σχολεία τόσο από τη Μαγνησία όσο και από διάφορες περιοχές της πατρίδας μας που επέλεξαν το μουσείο μας και συμμετείχαν σε ένα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα καθώς και στο πρόγραμμα της ξενάγησης στους χώρους του Μουσείου, αλλά και στα εκκλησιαστικά κτήρια της Μακρινίτσας».
Εκθέσεις
Φιλοδοξία των υπευθύνων του μουσείου είναι να καθιερωθούν ειδικές περίοδοι μέσα στο έτος, στις οποίες θα υπάρχει η δυνατότητα να φιλοξενούνται περιοδικές εκθέσεις, είτε με έργα προερχόμενα από τα υπόλοιπα Βυζαντινά Μουσεία είτε με έργα που ανήκουν σε ιδιωτικές συλλογές.
Στις επιδιώξεις αυτές εμπεριέχεται και η επιθυμία να μπορεί το μουσείο να προχωρά στην κατάρτιση προγραμμάτων πολιτιστικών εκδηλώσεων σε ετήσια βάση όπως είναι οι συναυλίες, οι διαλέξεις, αλλά και η διοργάνωση συνεδρίων.
Εκδοτική δραστηριότητα
«Η συντήρηση του μουσείου αποτελεί πρωταρχικό μας στόχο μαζί με τη συστηματική προβολή του, ιδιαίτερα μέσα και από τις δυνατότητες που παρέχει το διαδίκτυο» υπογραμμίζει ο π. Δαμασκηνός και προσθέτει: «Επόμενος στόχος μας είναι η εκδοτική δραστηριότητα η οποία επιθυμούμε να ξεκινήσει έχοντας ως πρώτο εγχείρημά μας την έκδοση οδηγού και φωτογραφικού άλμπουμ του μουσείου.
Στη συνέχεια η ανανέωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων αλλά και η διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων θα αποτελέσουν το επόμενο βήμα του προγραμματισμού μας.
Πρέπει ακόμη να σας αναφέρω ότι έχουμε εκπονήσει ειδική μελέτη για την μετατροπή του αυλείου χώρου του μουσείου σε ένα φιλόξενο υπαίθριο εντευκτήριο, ο οποίος θα μπορεί να προσφέρει την αναψυχή και την ξεκούραση στους επισκέπτες του».