Το Σάββατον, 27ην Αυγούστου 2022, Παραμονήν της εορτής της Κοιμήσεως, έλαβε χώραν μετά από αγρυπνίαν εις την οποίαν προεξήρξεν ο Τελετάρχης Αρχιμανδρίτης π. Βαρθολομαίος η τελετή των Εγκωμίων της Θεοτόκου, μοναδική της Εκκλησίας Ιεροσολύμων, εις Γεθσημανήν εις τον Ναόν της Κοιμήσεως, εν τω Θεομητορικόν Μνήμα.
Διά την τελετήν ταύτην μετέβη εκ του Πατριαρχείου η Αγιοταφιτική Αδελφότης εν συνοδεία διά της Οδού του Μαρτυρίου πεζή, και μετά μικράν ανάπαυσιν εις το ηγουμενείον, ήρξατο από της Αυλής του Ναού η υποδοχή μετά λαμπάδων και θυμιάματος και ψαλμωδίας «Εν τη γεννήσει την παρθενίαν εφύλαξας…».
Η τελετή των Εγκωμίων ετελέσθη εις το κέντρον του Ιερού Ναού έναντι του Θεομητορικού Μνήματος, προεξάρχοντος της Α.Θ.Μ του Πατρός ημών και Πατριάρχου Ιεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου, συνιερουργούντων Αυτώ Αγιοταφιτών Αρχιερέων και Ιερομονάχων παρουσία του Γενικού Προξένου της Ελλάδος εις τα Ιεροσόλυμα κ. Ευαγγέλου Βλιώρα και συμφώνως προς το Τυπικόν αυτής, το οποίον ορίζει αυτήν εις τρεις στάσεις:
Α. «Η Αγνή εν τάφω κατετέθης, βαβαί…»
Β. «Άξιόν εστιν μεγαλύνειν σε την Θεοτόκον…»
Γ. «Αι γενεαί πάσαι ύμνον τη ταφή σου προσάγουσι, Παρθένε…»
μετά θυμιάματος εις το εσωτερικόν του Τάφου και πέριξ του Ναού εσωτερικώς και των παρεκκλησίων αυτού.
Άμα τη συμπληρώσει της Γ’ στάσεως και μετά τα Ευλογητάρια εκήρυξε τον λόγον ο Γέρων Αρχιγραμματεύς Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντίνης κ. Αρίσταρχος, έχοντα ως έπεται:
«Μακαριώτατε Πάτερ και Δέσποτα,
Σεβασμία των Ιεραρχών χορεία,
Εκλαμπρότατε κ. Γενικέ Πρόξενε της Ελλάδος,
Σεβαστοί Πατέρες,
Χριστεπώνυμο πλήρωμα,
Συνηγμένοι σήμερα, Παραμονή της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου γύρω από το σεπτό μνημείό της, αναμιμνησκόμαστε όχι μόνο όσα συνδέονται με την Κοίμησή της αλλά και όλα όσα απαρχής συνδέονται με το άχραντο πρόσωπό της. Αναμνημονεύομε όλα όσα παρέλαβε από εκείνη και από τους αγίους αποστόλους η Εκκλησία και διδάσκει σε εμάς διά των αγίων Θεοφόρων Πατέρων της. Χαράσσομε εκ νέου στη μνήμη μας ότι η Θεοτόκος ήταν δώρο του Θεού προς τους άτεκνους και θεοσεβείς γονείς της Ιωακείμ και Άννα και προς την ανθρωπότητα όλη.
Ότι ήτο καρπός της φυσικής συζυγικής συναφείας των και ότι η σύλληψή της δεν ήταν άσπιλος, δεν ήταν δηλαδή απηλλαγμένη του Προπατορικού αμαρτήματος και των συνεπειών του, που είναι ο θάνατος. Η Θεοτόκος έφερε ως κληρονομία από τον Προπάτορα μόνο το Προπατορικό αμάρτημα και δεν είχε καμμία προσωπική αμαρτία ούτε και διάθεση και κλίση γι’ αυτή. Για την υπερβάλλουσα και υπερέχουσα αυτή του βίου καθαρότητα, αγνότητα και αγιότητα ο Θεός την επέλεξε, την προόρισε να γίνει δοχείο της χάριτός Του. Ευδοκία και προνοία του Θεού τριετίζουσα ούσα εφυλάχθη στα Άγια των Αγίων του Ναού του Σολομώντος και παρεδόθη έπειτα από τους ιερείς στο σώφρονα και δίκαιο Ιωσήφ για φύλαξη της παρθενίας της.
«Όταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου», ο Θεός την κάλεσε να γίνει συνεργός Του στο έργο της αναπλάσεως, αναγεννήσεως, ανακαινίσεως και σωτηρίας του ανθρώπου. Την προσεφώνησε διά στόματος του Αρχαγγέλου Γαβριήλ στη Ναζαρέτ με την προσφώνηση που ουδείς θνητός ήκουσε ποτέ, «χαίρε κεχαριτωμένη» και της είπε ότι «συλλήψη εν γαστρί και τέξη Υιόν», ότι δηλαδή θα γίνει μητέρα του συνανάρχου μονογενούς Υιού και Λόγου Του. Στο ερώτημά της «πως έσται τούτο, επεί άνδρα ου γιγνώσκω», έλαβε την απάντηση ότι: «Πνεύμα Άγιον επιλεύσεται επί σε και δύναμις Υψίστου επισκιάσει σε». Όταν με εμπιστοσύνη, ελεύθερη και αδιάκριτη υπακοή εκείνη απήντησε «ιδού η δούλη Κυρίου γένοιτό μοι κατά το ρήμά Σου», τότε εδάνεισε τη σάρκα της στο Θεό, «συν τη ασωμάτω φωνή» ο ασώματος εσωματώθη, ο άσαρκος εσαρκώθη, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, Ιησούς Χριστός ο Θεός ημών, ενηνθρώπησε, Θεός ων έγινε και άνθρωπος, Θεάνθρωπος, «εν μια τη υποστάσει και δύο ταίς φύσεσι, θελήσεσι και ενεργείαις».
Πως συνέβη τούτο; «Ου φέρει το μυστήριον έρευναν». Πάντως τη Θεία δυνάμει και ενεργεία. «Ως οίδεν, ως ηθέλησε και ως ηυδόκησεν». Συνέβη, όπως είπεν ο Άρχάγγελος στην Παρθένο, «Πνεύμα Άγιον επελεύσεται επί σε… και το γεννώμενον άγιον κληθήσεται Υιός Θεού». Όπως βεβαιώνει ο Ευαγγελιστής της αγάπης.
«Ο Λόγος σαρξ εγένετο». Όπως εξ αποκαλύψεως μας παραδίδει ο Απόστολος των εθνών, ότι «ο Θεός εξαπέστειλε τον Υιόν Αυτού γενόμενον εκ γυναικός, εξ ης το κατά σάρκα ο Χριστός». Όπως ψάλλει η Εκκλησία σε όλους τους αριστουργηματικούς ύμνους των θεοφόρων ποιητών αγίων Πατέρων της και κυρίως στο δοξαστήριο για την Παρθένο ύμνο της λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου, «επί σοι χαίρει κεχαριτωμένη πάσα η κτίσις, αγγέλων το σύστημα και ανθρώπων το γένος… την γαρ σην μήτραν Θρόνον εποίησε και την σην γαστέρα πλατυτέραν ουρανών απειργάσατο, εξ ης Θεός εσαρκώθη και παιδίον γέγονεν ο προ αιώνων υπάρχων Θεός ημών».
Στη βαστάσασα και κυοφορήσασα το υπερφυές μυστήριο τούτο, παρθενία και μητρότητα δεν αντιτίθενται αλλήλαις, αλλά συναντώνται και συζεύγνυνται. Καθώς ψάλλει ο άγιος Κοσμάς ο μελωδός, στο πρόσωπο της αχράντου Παρθένου « νενίκηνται της φύσεως οι όροι, νικώνται οι όροι της φύσεως, παρθενεύει γαρ τόκος», γίνεται γέννησις εκ Παρθένου». Παρομοίως οι όροι τη φύσεως νικώνται και κατά την έξοδό της εκ του κόσμου τούτου, γιατί «τη ζωή προμνηστεύεται θάνατος», ο θάνατος μνηστεύεται, αρραβωνίζεται τη ζωή», γίνεται «διαβατήριον» για την αιώνια ζωή.
«Η μετά τόκον Παρθένος, είναι και μετά θάνατον ζώσα». «Διά του θανάτου προς την ζωήν μεταβέβηκεν,η την ζωήν τεκούσα την ενυπόστατον». Μετά τον ενταφιασμό της «Γεθσημανή τω χωρίω» από τους «Θεαρχίω νεύματι συναθροισθέντας αποστόλους επί τη αθανάτω αυτής Κοιμήσει», ο Υιός της, όπως ψάλλει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, «απονέμων αυτή τα υπέρ φύσιν, όπως εν τω τίκτειν εφύλαξεν αυτήν Παρθένον, ούτως και εν τω τάφω το σώμα διετήρησεν αδιάφθορον και συνεδόξασε θεία μεταστάσει».
Την αλήθεια αυτή εκφράζει και το Κοντάκιο της εορτής της Κοιμήσεως, «Την εν πρεσβείαις ακοίμητον Θεοτόκον και προστασίαις αμετάθετον ελπίδα τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησε, ως γαρ ζωής μητέρα προς την ζωήν μετέστησεν ο μήτραν οικήσας αειπάρθενον». Ο τάφος εφιλοξένησε αλλά δεν εκράτησε το Θεοδόχο σκήνωμα της Θεοτόκου.
Αγιάστηκε όμως από αυτό και αγιάζεται από την καθ’ ημέραν Θεία Λειτουργία , η οποία προσφέρεται επ’ αυτού. Στον τάφο τούτο, τον οποίο ως τιμαλφές προσκυνηματικό κειμήλιο διαφυλάσσει διά μέσου των αιώνων το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και η Αγιοταφιτική Αδελφότης, μας προτρέπει να σπεύσωμε ο κατ’ εξοχήν υμνητής Πατήρ της Υπεραγίας Θεοτόκου Ιωάννης ο Δαμασκηνός, «Δεύτε οι πιστοί τω τάφω προσέλθωμεν της Θεομήτορος και περιπτυξώμεθα καρδίας χείλη όμματα μέτωπα, ειλικρινώς προσάπτοντες και αρυσώμεθα ιαμάτων άφθονα χαρίσματα».
Παρόμοια και εμείς στην αυριανή «εύσημον κλητήν ημέραν της μεταστάσεως», όπως την ονομάζει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, και στη σημερινή κατανυκτική εξόδιο τελετή αυτή, της οποίας προΐσταται ο Προκαθήμενος της Σιωνίτιδος Εκκλησίας Μακαριώτατος Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος, ας γονατίσωμε ευλαβικά προ του κενού Θεομητορικού μνημείου και ας προσευχηθούμε στη μεταστάσα στους ουρανούς προ της κοινής Αναστάσεως και καθημένη εκ δεξιών του Σωτήρος και έχουσα παρρησία προς Αυτόν να πρεσβεύει υπέρ αφέσεως των αμαρτιών μας, υπέρ καθάρσεως των ψυχών μας από των προσωπικών παθών μας, υπέρ ιάσεως των αθενειών μας, υπέρ θεραπείας των πληγών του σώματος της Εκκλησίας και των πληγών των Ορθοδόξων κρατών, υπέρ αγαθής καταστάσεως του σύμπαντος κόσμου, υπέρ ειρηνεύσεως της Μέσης Ανατολής, υπέρ παύσεως των αδίκως ανά τον κόσμο διεξαγομένων απηνών καταστροφικών θανατηφόρων πολέμων, υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των κεκοιμημένων θυμάτων αυτών, υπέρ προστασίας και ανακουφίσεως των εν ζωή θυμάτων αυτών, πληγωμένων, αστέγων, εκτοπισμένων και προσφύγων και υπέρ μετατροπής της γης και πάλιν σε παράδεισο, στον οποίο θα είναι εμφανείς οι καρποί της προσευχής, «ελθέτω η βασιλεία Σου, γεννηθήτω το θέλημά Σου».
Ηκολούθησαν οι Αίνοι, η Δοξολογία και η περιφορά του Επιταφίου άνω ες την είσοδον του Ναού, η δέησις και η τοποθέτησις αυτού προ του Θεομητρικού Μνήματος, προ της εικόνος της Πλατυτέρας Ιεροσολυμιτίσσης, άχρι της Αποδόσεως εορτής της Κοιμήσεως, την 23ην Αυγούστου.
Μετά την τελετήν ο ηγούμενος Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ελενουπόλεως κ. Ιωακείμ παρέθεσε νηστήσιμον κέρασμα αναψυχής εκ σταφυλών και άλλων οπωρών εις το ηγουμενείον.
