Πριν αρχίσει η κατανυκτική περίοδος του Τριωδίου, η Εκκλησία προβάλλει ένα συγκλονιστικό παράδειγμα μετανοίας, τον Ζακχαίο.
Ο Ζακχαίος ήταν προϊστάμενος του κεντρικού τελωνείου στην Ιεριχώ, θέση που του εξασφάλιζε όχι μόνο κοινωνική αναγνώριση αλλά και πολλές ευκαιρίες για πλουτισμό με αθέμιτα μέσα. Και πράγματι, με τις συνεχείς απάτες και εκβιασμούς ο αρχιτελώνης αυτός είχε κατορθώσει να γίνει πολύ πλούσιος.
Ωστόσο δεν ήταν ικανοποιημένος. Κάτι άλλο αναζητούσε. Γι’ αυτό και όταν άκουσε ότι επρόκειτο να περάσει από την πόλη τους ο Κύριος, βγήκε να Τον δεί. Αλλά τι κόσμος ήταν αυτός που είχε συγκεντρωθεί! Πλήθος ανθρώπων περίμεναν τον Χριστό και Τον περικύκλωναν όπου περνούσε. Κι ο Ζακχαίος, που ήταν κοντόσωμος, ήταν αδύνατον μέσα από αυτά τα πλήθη να κατορθώσει να δει τον Ιησού έστω και από μακριά. Τι να κάνει;…
Τότε σκέφθηκε κάτι τολμηρό: Να ανεβεί σ’ ένα δέντρο που ήταν στο δρόμο απ’ όπου θα περνούσε ο Κύριος. Βέβαια ο κόσμος ασφαλώς θα τον σχολίαζε για την κίνησή του αυτή. Δεν τον ενδιέφερε όμως. Εκείνο που τον απασχολούσε ήταν να δει τον Χριστό. Και ήταν βέβαιος από εκεί θα Τον έβλεπε καλά. Έτρεξε λοιπόν αμέσως, ανέβηκε σαν μικρό παιδί πάνω σε μια συκομουριά και περίμενε.
Κάποια στιγμή ο Κύριος έφτασε στο σημείο εκείνο. Σταμάτησε, σήκωσε τα μάτια Του και είδε τον Ζακχαίο πάνω στο δέντρο· χωρίς να τον γνωρίζει από πριν, τον φώναξε με το όνομά του και του είπε: Ζακχαίε, κατέβα γρήγορα! «Σήμερον γαρ εν τω οίκω σου δεί με μείναι». Σήμερα πρέπει να μείνω στο σπίτι σου.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Κύριος κάλεσε τον Ζακχαίο με το όνομά του. Είναι δείγμα ότι τον ξεχώρισε από τα πλήθη και τον κάλεσε προσωπικά σε συνάντηση μαζί Του προετοιμάζοντας έτσι τη σωτηρία του.
Αυτή την κλήση του Θεού και την προσωπική κοινωνία ζούμε μέσα στην Εκκλησία. Είναι πράγματι θαυμαστό και συγκινητικό να σκέπτεται ο καθένας μας ότι ο Κύριος μας γνωρίζει και μας καλεί με το όνομά μας. Είναι το όνομα με το οποίο η Εκκλησία μας κάλεσε όταν βαπτιστήκαμε και μυρωθήκαμε και μας μνημονεύει στις ιερές Ακολουθίες και ιδιαιτέρως στη θεία Λειτουργία. Και το πιο συγκλονιστικό: το όνομά μας αυτό θα μείνει ανεξάλειπτο στο βιβλίο της ζωής και, αν μείνουμε πιστοί στην κλήση του Θεού, θα το ομολογήσει ο Κύριος Ιησούς μπροστά στον Πατέρα Του και τους αγίους αγγέλους. Ασύγκριτη τιμή και δόξα στην οποία ο Κύριος καλεί όλους μας! Το ποιος τελικά θα δεχθεί και θα αξιοποιήσει την κλήση αυτή, εξαρτάται από τον καθένα μας. Πάντως κανείς δεν αποκλείεται, ακόμα και ο πλέον αμαρτωλός. Αυτό αποδείχθηκε και στην περίπτωση του Ζακχαίου.
Άδικες κρίσεις
Συγκλονισμένος από την πρόταση που του έκανε ο Κύριος, ο Ζακχαίος κατέβηκε γρήγορα, πήγε στο σπίτι του και γεμάτος χαρά υποδέχθηκε τον Χριστό.
Όλος ο κόσμος όμως, όταν είδε ότι ο Ιησούς προτίμησε το σπιτι του Ζακχαίου, Τον σχολίαζε αρνητικά λέγοντας ότι «παρά αμαρτωλώ ανδρί εισήλθε καταλύσαι». Τον κατηγορούσαν δηλαδή, επειδή επέλεξε να μείνει και να αναπαυθεί στο σπίτι ενός αμαρτωλού ανθρώπου.
Στο μεταξύ ο Ζακχαίος στάθηκε μπροστά στον Κύριο και Του είπε: Ιδού, Κύριε, τα μισά από τα υπάρχοντά μου τα δίνω ελεημοσύνη στους φτωχούς, κι αν τυχόν ως τελώνης μεταχειρίστηκα συκοφαντίες, ψεύτικες καταγγελίες και αναφορές για να αδικήσω κάποιον σε κάτι, του το γυρίζω πίσω τετραπλάσιο.
Τότε ο Χριστός στράφηκε προς αυτόν και, δίνοντας απάντηση στα άδικα σχόλια του κόσμου, είπε: «Σήμερον σωτηρία τω οίκω τούτω εγένετο»· σήμερα με την επίσκεψή μου στο σπίτι αυτό ήλθε η σωτηρία τόσο στον οικοδεσπότη όσο και στους δικούς του. Και έπρεπε να σωθεί και ο αρχιτελώνης αυτος, διότι κι αυτός είναι απόγονος του Αβραάμ. Και σ’ αυτόν λοιπόν έδωσε ο Θεός την υπόσχεση της σωτηρίας. Άλλωστε ο «υιός του ανθρώπου» ήλθε από τον ουρανό στη γη για ν’ αναζητήσει και να σώσει όλη την ανθρωποτητα, που σαν χαμένο πρόβατο κινδύνευε να πεθάνει μέσα στην αμαρτία.
Πόσο λάθος κάνουμε οι άνθρωποι στις κρίσεις μας! Όλοι έσπευσαν να κατακρίνουν τον Κύριο που εισήλθε στο σπίτι του αρχιτελώνη, χωρίς να υποψιάζονται την κοσμογονία που γινόταν την ίδια ώρα μέσα στην ψυχή του Ζακχαίου. Και αμέσως διαψεύσθηκαν. Πρώτα από τον ίδιο τον Ζακχαίο, ο οποίος ομολόγησε δημοσίως τις αδικίες που είχε διαπράξει και υποσχέθηκε την επανόρθωσή τους· κι έπειτα από τον Σωτήρα Χριστό, ο Οποίος φανέρωσε το θαύμα της σωτηρίας όχι απλώς ενός ανθρώπου αλλά μιάς ολόκληρης οικογένειας που γνώρισε την αγάπη του Θεού.
Ας μη βιαζόμαστε λοιπόν στις κρίσεις μας. Και, το σπουδαιότερο, ας μην κατακρίνουμε κανένα, διότι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ούτε τα βάθη της ψυχης του ούτε τη μελλοντική του εξέλιξη. Αυτα τα γνωρίζει μόνο ο παντογνώστης Κυριος, ο Οποίος θέλει τη σωτηρία όλων των ανθρώπων και δεν παύει να δίνει ευκαιρίες στον καθένα για μετάνοια. Και ο Ζακχαίος μετανόησε πραγματικά και τον εορτάζουμε ως Άγιο στις 20 Απριλίου.
Πηγή: Μητρόπολη Ζάμπιας