Η Αγία Ματρώνα γεννήθηκε και έζησε στη Χίο. Υπάρχει μία διχογνωμία ως προς τον ακριβή χρόνο που έζησε. Αναφέρεται ως έτος της κοιμήσεώς της το 1462. Υπάρχει όμως και η άποψη ότι έζησε περίπου έναν αιώνα νωρίτερα. Η άποψη αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι ως υμνογράφος της Ακολουθίας της φέρεται ο (εκ Χίου καταγόμενος) Μητροπολίτης Ρόδου Νείλος, λαϊκός ακόμα τότε, με το όνομα Νικήτας, ο οποίος έζησε περί τα μέσα του 14ου αιώνα. Στην περίπτωση αυτή, η πιο πιθανή υπόθεση είναι ότι έγινε λανθασμένη μεταγραφή του έτους.
Στον πρώτο βίο της Αγίας Ματρώνας, όπως πληροφορούμεθα από το Νέο Μαρτυρολόγιο του Αγίου Νικοδήμου, έκανε κάποιες διορθώσεις ο Άγιος Νικηφόρος ο Χίος, με την προτροπή και την παρακίνηση του αρχηγέτη της Φιλοκαλικής Αναγεννήσεως Αγίου Μακαρίου του Νοταρά. Ως γνωστόν, ο Άγιος Μακάριος έζησε για αρκετό χρονικό διάστημα στη Χίο, όπου και εκοιμήθη οσιακά το 1805.
Πάντως, είτε έζησε στα μέσα του 14ου είτε στα μέσα του 15ου αιώνα η Αγία Ματρώνα, η Χίος βρισκόταν υπό την κυριαρχία των Γενοβέζων.
Το όνομά της ως λαϊκής ήταν Μαρία και ήταν η μικρότερη από τις επτά θυγατέρες ενός ευσεβούς ανδρογύνου (Λέων και Άννα ήταν τα ονόματα των γονέων της) από την κωμόπολη της Βολισσού. Οι αδελφές της παντρεύτηκαν όλες, η Μαρία όμως επιθυμούσε να ακολουθήσει τον μοναχικό βίο και πραγματοποίησε την επιθυμία της μετά την προς Θεόν εκδημία των γονέων της.
Μοίρασε στους ενδεείς την κινητή περιουσία που κληρονόμησε από τους γονείς της (ήταν αρκετά εύποροι και άνθρωποι ελεήμονες και ευμετάδοτοι) και τα κτήματά της τα άφησε στις αδελφές της να τα καλλιεργούν. Εκείνη μετέβη στη Χίο και μετά από αναζήτηση είδε ότι αναπαυόταν η ψυχή της σε ένα μικρό μοναστηράκι όπου μόναζαν μια χήρα με τις δυό κόρες της.
Οι τρεις γυναίκες δέχθηκαν την Μαρία στην συνοδεία τους και βλέποντας την άριστη επίδοσή της στους ασκητικούς αγώνες και την μεγάλη της αρετή και ταπείνωση, την έκειραν μοναχή, με το όνομα Ματρώνα. Σύντομα η φήμη της διαδόθηκε στην πόλη και τα γύρω χωριά και πολλές κοπέλες επισκέπτονταν το μονύδριο, αρκετές εκ των οποίων ακολούθησαν τον μοναχικό βίο.
Χάρη στη Ματρώνα η μικρή συνοδεία έγινε πολυπληθής και το μοναστήρι χρειαζόταν κάποια έργα επέκτασης, τα οποία ενέκρινε η ηγουμένη και υλοποιήθηκαν με έξοδα της Ματρώνας, η οποία εκποίησε τα πατρικά της κτήματα.
Όταν αναχώρησε η ηγουμένη από τον επίγειο βίο, οι άλλες μοναχές ομόφωνα εξέλεξαν ηγουμένη τους τη Ματρώνα, παρά τη θέλησή της. Και επειδή στα γυναικεία μοναστήρια συνήθιζαν να προσφωνούν την Ηγουμένη «Κυρά», κυρία δηλαδή, στη Χίο επικράτησε μέχρι τις μέρες μας να αποκαλούν την Αγία Ματρώνα «Αγιά Κυρά».
Πρέπει να σημειωθεί ότι η Αγία Ματρώνα έφτασε σε πολύ μεγάλο πνευματικό ύψος και έλαβε από τον Θεό το χάρισμα της θαυματουργίας, και ενόσω βρισκόταν στην ζωή αυτή, αλλά και μετά την οσιακή κοίμησή της. Αρκεί να αναφερθεί το γεγονός ότι, ενώ βρισκόταν ακόμα εν ζωή, ανέστησε νεκρό.
Η θαυματουργική Χάρη της Αγίας έγινε εμφανής και μετά την κοίμησή της. Πλήθος θαυμάτων αναφέρονται στον βίο της, από τα πρώτα χρόνια της εκδημίας της μέχρι τις μέρες μας και ο υπογράφων το άρθρο υπήρξε και αυτήκοος μάρτυρας κάποιου εξ αυτών.
Ωστόσο θα κάνουμε αναφορά σε ένα συγκεκριμένο θαύμα που επιτέλεσε η Αγία σε κάποιον αλλόθρησκο και αλλογενή, χάρη στις προσευχές και την πίστη μιας χριστιανής δούλης του.
Επρόκειτο για κάποιον Τούρκο αγά, ο οποίος ζούσε στην περιοχή της Μαγνησίας της Μικράς Ασίας. Από την περιγραφή της πάθησής του στον βίο της Αγίας Ματρώνας, είναι εμφανές ότι ο άνθρωπος αυτός πρέπει να υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο και έμεινε παράλυτος από την αριστερή του πλευρά: «Ἀσθενήσας», διηγείται ο βιογράφος, «ἔμεινε καθ’ ὅλο τὸ ἀριστερὸν μέρος τοῦ σώματος ξηρός». Ο Τούρκος αγάς ήταν αρκετά πλούσιος και δαπάνησε μεγάλο χρηματικό ποσό στους γιατρούς, για να ξαναβρεί την υγεία του. Όλες όμως οι προσπάθειες των γιατρών παρέμειναν άκαρπες.
Η ευλάβεια της Μαρίας για την Οσία και η διακονία στον ναό της έως το τέλος της ζωής της από ευγνωμοσύνη
Ο αγάς είχε μια χριστιανή δούλη, που τη έλεγαν Μαρία. Βλέποντάς τον εκείνη να καταδαπανά ανώφελα την περιουσία του στους γιατρούς και να μη βρίσκει την παραμικρή καλυτέρευση στην υγεία του, του είπε κάποια μέρα:
«Κύριέ μου, εγώ γνωρίζω έναν γιατρό, που, αν θελήσεις να τον επισκεφτείς, μην έχεις την παραμικρή αμφιβολία ότι θα σε κάνει εντελώς καλά».
Καθώς βρισκόταν σε μεγάλη ανάγκη και δυσκολία ο Τούρκος, έδωσε σημασία στα λόγια της χριστιανής σκλάβας και την ρώτησε να μάθει για τον περίφημο αυτό γιατρό.
«Είναι στη Χίο», του απάντησε η Μαρία. «Είναι μια γυναίκα, Αγία των Χριστιανών, που μπορεί να σε γιατρέψει χωρίς φάρμακα και γιατροσόφια. Αν θέλεις λοιπόν, πάμε εκεί για να σε γιατρέψει».
Ο αφέντης της Μαρίας πείσθηκε στα λόγια της. Ξεκίνησε λοιπόν μαζί της και με μια μικρή συνοδεία για να μεταβεί στη Χίο. Υποβασταζόμενος από τους δούλους του έφτασε στον ναό της Αγίας και ζήτησε να δει τη γιάτρισσα, νομίζοντας ότι θα συναντούσε κάποια γυναίκα ζωντανή.
Η Μαρία τον καθησύχασε λέγοντάς του να ξεκουραστεί λίγο και σύντομα θα ερχόταν η γυναίκα και θα τον θεράπευε οπωσδήποτε.
Στο σημείο αυτό της διηγήσεως ο Άγιος Νικηφόρος ο Χίος δεν μπορεί να κρύψει τον θαυμασμό του στην ακλόνητη πίστη της χριστιανής δούλης του Αγαρηνού αξιωματούχου. Σχολιάζει λοιπόν: «Πράγματι, αδελφοί μου, είναι δίκαιο να πούμε και για τη γυναίκα αυτή τα ευαγγελικά λόγια: “Ὦ γῦναι, μεγάλη σου ἡ πίστις”.
Διότι στ’ αλήθεια, ήταν μεγάλη και αδίστακτη η πίστη της στον Θεό και η ευλάβειά της προς την Αγία. Δεν δίστασε, δεν φοβήθηκε, δεν συλλογίστηκε εντός της ΄΄καλά, εγώ παρακινώ τον αφέντη μου να κάνει ένα τόσο μακρινό ταξίδι στην κατάσταση που βρίσκεται, ένα μακρύ ταξείδι σε στεριά και θάλασσα. Κι αν ίσως η Αγία τον αποστραφεί, ως ἀλλόπιστο. κι ακούσω κι εγώ όπως η Χαναναία “οὐκ ἔστι καλὸν λαβεῖν τὸν ἄρτον τῶν τέκνων καὶ βαλεῖν τοῖς κυναρίοις”; Αν δεν τον θεραπεύσει; Ποια είναι η θέση μου ύστερα; Όχι, τίποτα από αυτά δεν σκέφτηκε, ούτε φοβήθηκε, Συγχρόνως όμως, ούτε και η προσευχή έλειψε από τον νου της, ούτε τα δάκρυα από τα μάτια της».
Ο αφέντης της Μαρίας, ελπίζοντας πλέον ότι θα θεραπευτεί, ησύχασε κι αποκοιμήθηκε. Και βλέπει στον ύπνο του την Αγία Ματρώνα να του λέει: «Σε γιατρεύω, χάρη στα δάκρυα, την πίστη και της προσευχές της δούλης σου της Μαρίας, που είναι και συνονόματή μου (όπως αναφέρθηκε στην αρχή, το κοσμικό όνομα της Οσίας ήταν Μαρία). Στο όνομα του Κυρίου μου, λοιπόν, σήκω και περπάτησε και πήγαινε στο σπίτι σου υγιής».
Ο Αγαρηνός τινάχτηκε από τον ύπνο και, όπως η αιμορροούσα του Ευαγγελίου, «ἔγνω τῷ σώματι ὅτι ἴαται ἀπὸ τῆς μάστιγος». Σηκώθηκε πλήρως υγιής.
Η Αγία, όπως παρατηρεί ο ιερός συναξαριστής, ελευθέρωσε τον Αγαρηνό από τη σωματική του ασθένεια και τη Μαρία από την δουλεία, οικονομώντας συγχρόνως τα προς σωτηρίαν της. Πράγματι, ο ευγνώμων εκείνος Τούρκος αξιωματούχος, αφιέρωσε πολλά πολύτιμα σκεύη στον ναό της Αγίας, ενώ την δούλη του τη Μαρία την απελευθέρωσε και της εξασφάλισε τα αναγκαία για να ζήσει. Εκείνη πάλι, ευγνώμων προς την Αγία Ματρώνα, παρέμεινε στη Χίο, στον ναό της Αγίας, τον οποίον και διακόνησε ως το τέλος της επίγειας ζωής της.
Το θαύμα έγινε γνωστό στα μέρη εκείνα της Μικράς Ασίας, στη Μαγνησία, και οι Χριστιανοί στη γιορτή της προσέρχονταν στη Χίο για να τιμήσουν τη γιορτή της Αγίας στις 20 Οκτωβρίου. Τον ίδιο εκείνο ναό, αρκετά χρόνια αργότερα, οι ευσεβείς Χιώτες, βλέποντας ότι ήταν πολύ μικρός για να χωρέσει το πλήθος των προσκυνητών που κατέφθανε για να προσκυνήσει την θαυματουργό Οσία, αποφάσισαν να τον επεκτείνουν, περιλαμβάνοντας εντός των νέων του διαστάσεων και το σημείο που βρισκόταν ο τάφος της Αγίας.
Η Αγία Κάρρα της εξέπεμπε άρρητη ευωδία
Ανασκάπτοντας τον τάφο, κατά θείαν οικονομία, όπως επισημαίνει ο Άγιος Νικηφόρος, βρέθηκε η σεβασμία της κάρα, που εξέπεμπε άρρητη ευωδία. Η Αγία κάρα, έδειξε αμέσως όλα τα σημεία της Θείας Χάριτος που είχε λάβει η Αγία:
Την ίδια εκείνη ώρα, ένας παράλυτος πιστός, μόλις του την προσέφεραν για να την ασπαστεί, σηκώθηκε και περπάτησε, ενώ μια κωφάλαλη γυναίκα μίλησε. Και όλα αυτά μπροστά στα έκπληκτα μάτια πλήθους κόσμου. Μάρτυρας υπήρξε ακόμη και ο τότε Γενοβέζος διοικητής του νησιού, ο οποίος, αν και ετερόδοξος, παρέδωσε έγγραφη μαρτυρία ότι επρόκειτο για την κάρα της Αγίας.
Πράγματι, όπως αναφέρει ο βιογράφος της, ο Θεός, «ὅν ἐδόξασε μὲ τοὺς ασκητικούς της ἀγῶνας καὶ μὲ τὰς ἀρετάς της, τὴν ἐδόξασε μετὰ θάνατον μὲ τὴν Θείαν Του Χάριν καὶ ἀνέδειξεν εἰς τοὺς ἀνθρώπους τὰ θεῖα της λείψανα καὶ τὸν ἱερόν της Ναόν, πηγὴν θαυμάτων ἀένναον, καὶ ἰατρεῖον ἄμισθον παντὸς πάθους καὶ πάσης ἀσθενείας».
Γιάννης Ζαννής
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”
