Η εορτή του Οσίου Παταπίου στη Βυζαντινή Βέροια

Στις 8 Δεκεμβρίου η Αγίας μας Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του Οσίου Παταπίου και ως εκ τούτου πανηγυρίζει το βυζαντινό Παρεκκλήσιο του Οσίου Παταπίου (15ου αιώνος) στη Βέροια.

Εξαιτίας των ειδικών περιοριστικών μέτρων της πανδημίας του Covid-19, oι Ιερές Ακολουθίες της Πανηγύρεως τελέστηκαν στον Ιερό Ναό των Αγίων Αναργύρων Βεροίας.

Ανήμερα της εορτής το πρωί τελέστηκε ο Όρθρος και η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία ιερουργούντος του Μητροπολίτου Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονος.

Ο Μητροπολίτης στην ομιλία του ανέφερε μεταξύ άλλων: «Θείας κλήσεως ιχνη­λα­τήσας εκ νεότητος τας επιδόσεις δι᾽ ασκή­σεως τω κόσμω εξέλαμ­ψας».

Με αυτούς τους στι­χους εγκωμιά­ζει ο ιερός υμνο­γράφος τον εορ­τα­ζο­με­νο σήμερα όσιο Πα­τα­πιο.

Γόνος της πατρίδος των μεγάλων ασκητών, της Αιγύπτου, γεννήθη­κε ο όσιος από χριστια­νούς γονείς, που διέ­θε­ταν όχι μόνο υλικό αλ­λα και πνευματικό πλού­το. Μέσα στο οικο­γενειακό του περιβάλ­λον δι­δα­­χθηκε την πίστη και την α­γάπη στον Χριστό,­ και για χάρη αυτής της α­γα­πης ο όσιος αποφά­σι­σε, νεα­­ρος ακόμη, να εγ­καταλείψει τις ανέ­σεις και τις ευκολίες που του παρείχε η οι­κο­γένεια και η περιου­σία που διέθετε και να απο­συρθεί στην έρημο για να ζήσει «μόνος μόνω Θεώ».

Η ασκητική ζωή του και η αγάπη με την ο­ποία αντιμετώπιζε ο ο­σιος Πατάπιος όλους ο­σους περνούσαν από το κελί του, προσφέ­ρ­οντάς τους όχι μόνο φι­λο­ξε­νία αλλά και ψυχι­κη και πνευματική ανά­παυση, τον έκαναν πο­λυ γρήγορα γνωστό. Η φη­­­μη του, μάλιστα, εξα­­­­πλώθηκε τόσο πολύ, ώστε οι επισκέπτες δεν έλειπαν ποτέ από το κε­λι του, γεγο­νος που του στερούσε όμως την η­συ­­­χία για χάρη της ο­ποί­ας είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει τον κο­σμο, προκειμένου να αφο­σιω­­θεί απερί­σπα­­­στος στη μελέτη του Θε­ου και στην προ­σευ­χη.

Έτσι ο όσιος αναγκά­στη­κε να φύγει από την Αίγυπτο και να πάει στην Κωνσταντι­νού­πο­λη, όπου θα μπο­ρούσε, όπως πίστευε, να μείνει α­­γνωστος μετα­ξυ α­γνω­­­στων, απο­κλει­στι­κα αφοσιωμένος στα μο­­­να­χικά του καθή­κο­ντα.

Και στη μεγαλούπολη όμως της Κωνσταντι­νου­­πόλεως δεν άργησε να διαδοθεί η φήμη της αρετής και της αγιό­τη­τος του οσίου Πατα­πι­ου, ο οποίος με τη χάρη του Θεού θαυ­ματουρ­γούσε θεραπεύοντας πλη­­­­θος ασθενειών. Έτσι, πολύ συν­το­μα αρ­χισαν να συρ­ρέουν στο ησυ­χα­στη­ριο που είχε ιδρύσει, κο­ν­τα στον ναό της Πα­να­γίας των Βλα­χερνών, πλη­θη ευσεβών χρι­­στια­νων που ανα­ζη­τούσαν την ίαση των ασθενειών που τους τα­λαιπω­ρού­σαν, ίαση που προσέφε­ρε ο όσιος και όσο βρι­σκόταν εν ζωή, αλλά και μετά την οσι­α­­κη κοίμησή του.

Αυτή η χάρη των θαυ­μάτων, που συνε­χι­ζο­νται μέχρι σήμερα, ει­ναι, προι­ον της θείας χάριτος η οποία ενοίκησε στην ψυ­­χη του οσίου. Ενοί­κησε στην ψυχή του, επειδή αυτή ήταν κεκα­θαρμένη από την άσκη­ση και εξα­γνι­σμε­νη από τη νηστεία και την προ­σευχή, και προ­σε­­φε­ρε στον Θεό οίκο άγιο και κα­­τοι­κη­τήριο ιερό, ώστε να ποιήσει εν αυ­τω μονήν.

Έτσι, παρότι ο όσιος Πατάπιος όχι μόνο δεν διε­κδικούσε την προ­βο­λη και τη δόξα των αν­θρώπων, δια­κρι­θηκε και έλαμψε και τιμή­θη­κε όχι μόνο στην εποχή αλλά και με­χρι σήμερα, χωρίς η τιμή και η δόξα που απο­λαμβάνει και από τον Θεό και από τους πι­στους και την Εκ­κλη­σία να αλλοιω­θεί κατά το πα­ρα­­­μικρό από το πέρασμα του χρόνου, που αλλοιώνει τα πα­ντα.

Πως όμως συνέβη αυ­το; Το ερώ­τημά μας το απαντά με το απολυ­τι­κιό του ο ιερός υμνο­γρα­­φος. «Δι᾽ ασκήσεως τω κόσμω εξέλαμψας». Με την άσκηση έλαμ­ψες στον κο­σμο, γρα­φει αναφερόμενος στον ο­σιο Πατάπιο. Δεν ε­λαμ­ψε με τον πλούτο, δεν έλαμψε με τα αξιώ­μα­τα, δεν έλαμψε με την εξου­σία την οποία είχε και διαχειριζόταν, δεν έλαμψε με την εξω­τε­ρι­κη ομορφιά η οποία «ως άνθος μαραίνεται», δεν έλαμψε με τίποτε από όσα χρη­σιμοποιούν οι άνθρωποι στις ημέ­ρες μας για να λάμψουν και να ξε­χωρίσουν και να διακριθούν.

Έλαμψε με κάτι που υποτιμάται και συχνά συκοφαντείται.

Έλαμψε με κάτι το οποίο οι πε­ρισ­­­σότεροι άνθρωποι απο­φεύ­γου­με, γιατί το θε­ω­ρούμε δύσκολο και κο­πιώδες και επώδυνο.

Έλαμψε με αυτό το ο­ποίο οι αν­θρωποι το αι­σθανόμαστε ίσως και ως κα­­τι υπερβολικό, ως κα­τι που δεν μας αφο­ρα, ως κάτι που κατα­στρε­φει, όπως νομίζου­με, την ει­κο­να του εαυ­του μας και μας βλα­πτει. Και αυ­το είναι η άσκηση. Είναι τα πνευ­μα­τικά αγω­νίσματα που συμ­βάλλουν στην πρόοδο της ψυχής μας. Είναι η μελέτη, η προ­σευχή, η εγκράτεια, η νη­στεία, η μελέτη του λόγου του Θεού, ο αγώ­νας για την απαλλαγή από τα πάθη μας και την κατάκτηση των α­ρε­των. Όλα αυτά ελ­κυ­ουν τη χάρη του Θεού στην ψυχή του αν­θρω­που, και αντί­θε­τα από ο,τι πιστεύ­ουν οι περισ­σο­τεροι, είναι αυτά που κάνουν τον άνθρω­πο να λα­μπει, και μάλιστα με μια λάμψη που δεν ξεθωριάζει με το πέρα­σμα του χρόνου, αλλά παρα­με­­νει και διαρκεί. Γιατί αυτή η λάμψη δεν είναι λάμψη εκ του κο­σμου, αλλά είναι λάμψη εκ του Θεού, λάμψη που πα­ραμένει και συν­ο­δεύει τον αν­θρω­πο, όπως το έκανε και στην περί­πτωση του οσίου Πα­ταπίου.

Από εμάς, λοιπόν, εξαρτάται· αν θέλουμε να λαμ­που­με και εμείς όχι προσωρινά και περιστα­σια­κα αλλά αιώνια, τότε ας προσ­πα­­θήσουμε να ακολου­θη­σουμε το παράδειγμα του οσίου Παταπίου. Δεν θα φύγουμε σε κελιά και σε μοναστήρια, αλλά ο καθένας μας εκεί που είναι μπορεί να ασκηθεί, και στην προσευχή και στην εγκράτεια και στη μελέτη του λόγου του Θεού. Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να ακολουθήσουμε το παράδειγμα του οσίου Παταπίου, ιδιαιτέρως την περίοδο αυτή που προετοιμα­ζο­­­μεθα για τη μεγάλη εορτή των Χριστουγέννων. Ας α­γω­νιζόμεθα και ας επικαλούμεθα και τη χάρη και τη βοήθεια του οσίου Πατα­πίου, του οποίου έχου­με σήμερα την ευλογία να προσκυ­νούμε τις εμβάδες του. Τι είναι οι εμβάδες; Είναι οι παντόφλες που βάζουν στο άγιο λείψανο του οσίου και μετά τις δίδουν ευλογία. Δύο εμβάδες έχουμε του αγίου Παταπίου, μάλιστα η μία έχει και μικρό τμήμα του αγίου λειψάνου. Έτσι έχουμε αυτή την ευλογία και θα μείνουν αυτές οι εμβάδες στον ναό που είναι ένας από τους μοναδικούς ναούς στην Ελλάδα που είναι αφιερωμένος στον όσιο Πατάπιο.

Έτσι, λοιπόν, ας τον παρακα­λούμε να πρεσβεύει για μας στον Θεό και ως θαυματουργός να μας προ­στατεύει και να μας θερα­πεύει από τη φοβε­ρη πανδη­μία του κο­ρω­νοιού που μας πλητ­τει.

Βλέπετε κάθε ημέρα χάνουμε αδελφούς μας, είτε διότι δεν θέλησαν να πιστεύσουν ότι είναι πραγματικός και θανατηφόρος αυτός ο ιός και δυστυχώς δεν τηρούν ίσως τα μέτρα που πρέπει να τηρήσουν, είτε ίσως διότι δεν κάνουν και το εμβόλιο, αυτό είναι θέμα βέβαια δικό τους, αλλά βλέπουμε ότι οδηγούνται δυστυχώς στον θάνατο. Είναι αμαρτία να μην προφυλάσσουμε τον εαυτό μας από αυτό το κακό. Είμεθα υποχρεωμένοι να τον προφυλάσσουμε.

Εάν ρωτήσετε αυτούς οι οποίοι επλήγησαν από τον ιο, ταλαιπωρήθησαν στα νοσοκομεία, διασωληνώθησαν, θα δείτε τι μαρτύριο πέρασαν. Άλλους τους έσωσε ο Θεός, άλλοι δεν άντεξαν και έχασαν αυτή τη ζωή, αλλά φοβάμαι να μην χάσουμε και την άλλη, διότι είμεθα υποχρεωμένοι να προφυλάσσουμε τον εαυτό μας. Ο Θεός μας έδωσε νού, μας έδωσε όλες τις δυνατότητες να προφυλάξουμε τον εαυτό μας από κάθε κακό. Τώρα είναι ένα κακό, θα περάσει αύριο ίσως. Γιατί να μην προφυλάξουμε τον εαυτό μας και βρεθούμε στη δύσκολη αυτή κατάσταση; Γι᾽ αυτό «στώμεν καλώς, στώμεν μετά φόβου», για να έχουμε και τη χάρη και την ευλογία του οσίου Παταπίου.