Η εορτή του εν ουρανώ φανέντος σημείου του σταυρού στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων

Την Παρασκευή, 7η / 20η Μαΐου 2022, εορτάσθηκε από το Πατριαρχείο η εορτή του εν ουρανώ φανέντος σημείου του Σταυρού.

Κατά την εορτή αυτή η Εκκλησία, ιδία η των Ιεροσολύμων πανηγυρίζει το γεγονός ότι το έτος 351 μ.Χ. εις ώραν τρίτην, ήτοι ενάτη πρωινή, της ημέρας, φάνηκε σταυρός εξ αστέρων λαμπρότερος υπέρ τας ακτίνας του ηλίου από τον Γολγοθά έως το Όρος των Ελαιών, τον οποίον πολλοί από τους κατοίκους των Ιεροσολύμων είδαν με θαυμασμό και εδοξολόγησαν τον Θεό, σύμφωνα με την περιγραφή του Κυρίλλου Αρχιεπισκόπου Ιεροσολύμων του Κατηχητού, προς τον Κωνστάντιο τον βασιλέα, υιό του Αγίου Κωνσταντίνου του Μεγάλου.

Για το γεγονός αυτό τελέσθηκε θεία Λειτουργία επί του Φρικτού Γολγοθά, προεξάρχοντος του Μητροπολίτου Καπιτωλιάδος κ. Ησυχίου, συλλειτουργούντων Αγιοταφιτών Ιερομονάχων Πρεσβυτέρων και Ιερέων άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών και διακόνων, ψάλλοντος του Ιεροδιακόνου π. Συμεών και του κ. Βασιλείου Γκοτσοπούλου και προσευχομένων μοναζουσών και ευλαβών πιστών.

Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας άρχισε από την Αγία Αποκαθήλωση με τη συμμετοχή των Αγιοταφιτών Αρχιερέων και Ιερομονάχων λιτανεία τρεις φορές γύρω από τον Άγιο Τάφο.

Μετά τη λιτανεία ανεγνώσθη προ του Αγίου Κουβουκλίου από τον λειτουργό Αρχιερέα η Ευαγγελική Περικοπή της Κυριακής του Πάσχα και η επιστολή του Αγίου Κυρίλλου που περιγράφει το υπερφυσικό γεγονός αυτό στα ελληνικά, ομοίως και στα αραβικά από τον Αρχιεπίσκοπο Σεβαστείας κ. Θεοδόσιο και ανεπέμφθη δέηση.

Στο τέλος, αφού έκρουσαν οι κώδωνες η Αρχιερατική συνοδεία ανήλθε στα Πατριαρχεία και απέδωσε τα σέβη της στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλο, όπου ο Μητροπολίτης προσεφώνησε Αυτόν ως έπεται:

«Μακαριώτατε, Πάτερ και Δέσποτα,

Πριν από είκοσι αιώνες ο σταυρός ήταν όργανο ατιμωτικής τιμωρίας και φρικτού θανάτου. Οι Ρωμαίοι καταδίκαζαν στην ποινή της σταυρώσεως τους πιο μεγάλους εγκληματίες.

Σήμερα ο σταυρός κυριαρχεί σ’ ολόκληρη τη ζωή των πιστών χριστιανών, σ’ ολόκληρη τη ζωή της Εκκλησίας μας, ως όργανο θυσίας, σωτηρίας, χαράς, αγιασμού και χάριτος. Όπως γράφει ο ιερός Χρυσόστομος, «αυτό το καταραμένο και αποτρόπαιο σύμβολο της χειρότερης τιμωρίας τώρα έχει γίνει ποθητό και αξιαγάπητο». Παντού το βλέπεις. «Στην αγία Τράπεζα, στις χειροτονίες των ιερέων, στη θεία λειτουργία, στα σπίτια. Τόσο περιπόθητο σ’ όλους έγινε το θαυμαστό αυτό δώρο, η ανέκφραστη αυτή χάρη.»

Ο ίδιος ο Κύριος, με υπερφυσικά γεγονότα και θαυμαστές αποκαλύψεις, φανέρωσε σε διάφορες περιστάσεις, με τρόπο κραυγαλέο πως το σημείο του Σταυρού αποτελεί το σύμβολό Του και το αήττητο τρόπαιο των πιστών.

1.Ο γνωστός εκκλησιαστικός ιστορικός Ευσέβιος Καισαρείας (+340), σύγχρονος του αγίου Κωνσταντίνου του Μεγάλου, περιγράφει εναργέστατα και αδιάψευστα το πασίγνωστο περιστατικό της εμφανίσεως του φωτεινού σταυρού στον Μεγάλο Κωνσταντίνο με την επιγραφή «εν τούτω νίκα», και μάλιστα μέρα μεσημέρι, με μάρτυρες όλους τους άνδρες του στρατεύματός του.

2. Εκτός από την παραπάνω υπερφυσική φανέρωση του σημείου του σταυρού, έγινε και μία άλλη, πάλι μπροστά σε αναρίθμητους αυτόπτες μάρτυρες, όταν βασιλιάς ήταν ο Κωνστάντιος, γιος του Αγίου Κωνσταντίνου, και Αρχιεπίσκοπος Ιεροσολύμων ο Άγιος Κύριλλος. Το θαύμα διηγείται ο ίδιος ο Άγιος Κύριλλος στον βασιλιά με μία επιστολή του, στην οποία αναφέρει ότι την ημέρα εκείνη (7 Μαΐου του 346 μ.Χ., την περίοδο της Πεντηκοστής), γύρω στην τρίτη ώρα (9 π.μ.), φάνηκε στον ουρανό το σημείο του Τιμίου Σταυρού, τεράστιο, ολοφώτεινο, εκτεινόμενο από τον άγιο Γολγοθά μέχρι το Όρος των Ελαιών. Δεν το είδαν ένας και δυο, αλλά όλοι οι κάτοικοι των Ιεροσολύμων. Και δεν φάνηκε για μία στιγμή μόνο, αλλά για ώρες πολλές κρεμόταν στο στερέωμα. Και ήταν τόσο λαμπρό, ώστε ξεπερνούσε στη Λάμψη τις ακτίνες του ήλιου, για αυτό και μπορούσαν να το δουν φανερά μέρα-μεσημέρι. Βλέποντας αυτό το θαύμα, ο λαός της πόλεως έτρεξε στο ναό της Αναστάσεως.

Αν η 14η Σεπτεμβρίου αποτελεί την εορτή της Υψώσεως του Τίμιου και Ζωοποιού Σταυρού, εορτή κατά την οποία ανθρώπινα χέρια, Πατριαρχικά και Βασιλικά, ύψωσαν τον Τίμιο Σταυρό, προβάλλοντάς Τον ως το σύμβολο της χριστιανικής πίστης και το «κλείθρον του Παραδείσου», διότι αποτελεί το σημείο της αναφοράς μας σ’ Εκείνον που έχυσε το πανάγιο αίμα Του επάνω Του, η 7η Μαΐου αποτελεί μία άλλη εορτή Υψώσεώς Του, όχι από ανθρώπινα χέρια αυτήν τη φορά, αλλά από τα «χέρια» του ίδιου του Θεού. Διότι Εκείνος θέλησε, όταν η χριστιανική πίστη είχε ήδη γίνει αποδεκτή και είχε επεκταθεί, να φανερώσει τον Σταυρό στον Ουρανό, σαν μία επέκταση, θα λέγαμε, της φανέρωσής Του επί Κωνσταντίνου του Μεγάλου, με το γνωστό «Εν τούτω νίκα». Η υμνολογία της Εκκλησίας μας προβάλλει το γεγονός και το διατρανώνει σε όλες τις παραμέτρους του: «Σήμερα χαίρεται το θεϊκό πλήθος των πιστών. Διότι φάνηκε ο Σταυρός στον Ουρανό σε μεγάλη έκταση. Λάμπει ο αέρας από φως άκτιστο. Φωτίζεται ο αέρας και γίνεται ωραίο το πρόσωπο της γης. Τραγουδά θεία άσματα η Εκκλησία του Χριστού. Δείχνει η Εκκλησία τον σεβασμό της, τιμώντας τον θείο και υπερθαύμαστο Σταυρό που την διαφυλάσσει από τον Ουρανό» (Σήμερον χαίρει πιστών πληθύς η θεία. Φαίνει γαρ ουράνιος Σταυρός εν πέρασι. Λάμπει αιθήρ φως απρόσιτον. Αήρ αυγάζει και γης το πρόσωπον ωραΐζεται. Μέλπει θείοις άσμασιν η Εκκλησία Χριστού. Σέβει τιμώσα τον άνωθεν αυτήν φρουρούντα Σταυρόν τον θείον και υπερθαύμαστον) (Στιχηρόν Εσπερινού).

Το Παλαίφατο Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων, κατακολουθώντας την τάξη και πράξη της Ορθοδόξου Εκκλησίας, τιμά και γεραίρει τας εορτάς, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και η σημερινή εορτή, «του εν ουρανώ φανέντος σημείου του Τίμιου Σταυρού», η οποία, αν και είναι τοπική εορτή έχει επηρεάσει την ανά την υφήλιον Ορθοδοξία.

Ευχηθείτε Μακαριώτατε, όπως η γεραρά ημών αδελφότης συνεχίσει την παράδοσιν ταύτην εις τους αιώνες των αιώνων».

Πηγή: Πατριαρχείο Ιεροσολύμων