Από τον ΣΩΤΗΡΗ ΛΕΤΣΙΟ
Σημαντικές εργασίες αποκατάστασης και συντήρησης πρόκειται σύντομα να ξεκινήσουν τόσο στο καθολικό όσο και στα υπόλοιπα κτίρια της Ιεράς Μονής της Παναγίας Γαλακτοτροφούσας, στην Ανθούσα Ασπροποτάμου του Νομού Τρικάλων. Το έργο είναι συνολικού προϋπολογισμού 150.000 ευρώ και χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Ανάμεσα στις εργασίες που πρόκειται να εκτελεσθούν είναι και αυτές που αφορούν στην επισκευή της στέγης, στις καλύψεις των οροφών και των δαπέδων, στην αντικατάσταση των κουφωμάτων, στην τοποθέτηση ελκυστήρων και κιγκλιδωμάτων κ.α.
Το μοναστήρι της Παναγίας Γαλακτοτροφούσας είναι ένα από τα πιο ιστορικά μοναστήρια της Θεσσαλίας, για το οποίο αναφορές βρίσκουμε στις σημειώσεις Ελλήνων και ξένων περιηγητών. Βρίσκεται σε απόσταση τριών χιλιομέτρων από την Ανθούσα και στη συμβολή των παραπόταμων του Αχελώου Χαλικιώτικου και Λεπενιτσιώτικου (Ανθουσιώτικου). Όσοι πιστοί επισκέπτονται το μοναστήρι εντυπωσιάζονται από την πλούσια βλάστηση που το περιβάλλει.
Σημαντικές πληροφορίες για το συγκεκριμένο μοναστήρι αντλούμε από την εργασία της κ. Αφροδίτης Πασαλή, η οποία έχει δημοσιευθεί στην έκδοση «Βυζαντινά Σύμμεικτα» του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Η κ. Πασαλή αναφέρει ότι με χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα Ανδρονίκου Γ΄ Παλαιολόγου, το 1336, αλλά και με σιγίλλιο του Πατριάρχη Αντωνίου Δ΄, το 1393, παραχωρήθηκε στην Επισκοπή Σταγών το μοναστήρι Θεοτόκος, το οποίο βρισκόταν στον Ασπροπόταμο. Στο ίδιο χρυσόβουλο το νοτιότερο τμήμα του ποταμού αναφέρεται ως Αχελώος. Στην περιοχή αυτή βρισκόταν το μοναστήρι Θεοτόκος. Ισως η Μονή της Παναγίας Γαλακτοτροφούσας -συμπεραίνει η κ. Πασαλή- να κατέχει τη θέση του μοναστηριού στο οποίο αναφέρονται τα παραπάνω έγγραφα. Κατά μία άλλη εκδοχή πιθανή θέση του μοναστηριού της Θεοτόκου είναι η θέση της σημερινής Μονής της Παναγίας Γαρδικίου.
ΧΑΝΙ
Η θέση της Μονής της Γαλακτοτροφούσας αποτελούσε σημαντικό πέρασμα των ταξιδιωτών, οι οποίοι μετέβαιναν από τον Ασπροπόταμο και τη Θεσσαλία προς τις Καλαρρύτες και την Ηπειρο. Η μονή χρησίμευε σαν χάνι και εξυπηρετούσε τους ταξιδιώτες της Ηπείρου και της Θεσσαλίας. Εκεί συναντιόνταν κάθε άνοιξη -συνήθως στην εορτή του Αγίου Κωνσταντίνου- οι κτηνοτρόφοι των Τζουμέρκων και του Λάκμου, που έφθαναν με τα κοπάδια τους προκειμένου να διαμείνουν εκεί τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ το Φθινόπωρο -συνήθως του Αγίου Δημητρίου- επέστρεφαν στα χειμαδιά. Τις παλαιότερες εποχές το χωριό επικοινωνούσε με τη μονή μέσω ενός παλιού μονοπατιού και με το τρίτοξο γεφύρι του Μίχου, το οποίο συνέδεε τις όχθες του Λεπενιτσιώτικου, παραπόταμου του Ασπροποτάμου. Το καθολικό της Μονής θεμελιώθηκε στις 30 Μαΐου 1799 και αποπερατώθηκε στις 25 Αυγούστου 1799. Κτίτορας ήταν ο ιερομόναχος Ιάκωβος, που αναφέρεται ως ηγούμενος το 1810 και το 1829.
Το μοναστήρι πήρε την ονομασία του από την εικόνα της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσας, η οποία μαζί με εκείνη του Ιωάννου του Προδρόμου ήταν οι πιο ονομαστές από όλες τις εικόνες που κοσμούσαν το μοναστήρι. Η εικόνα της Παναγίας έφερε αφιέρωση για την οποία η κ. Πασαλή αναφέρει στην ίδια εργασία τα παρακάτω: «Η παρούσα εικών γαλακτοτροφούσα επικαλουμένη, από Βενετίας ηνέχθη εν έτεσιν 1761 παρά του Δημητρίου Τουρτούρη, ήτις εστίν παλαιοτάτη των Γότθων ιστορία και οίτινες εξουσίασαν εν πάλαι την Ιταλίαν και ηρήμωσαν ετέραν πολλάς των ελευθερίων επαρχίας. Αφιερώθη ιδίω παρ’ αυτώ εν τω Ιερώ τούτω τεμένει της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας και εις μνημόσυνον αυτού και των αυτού αυταδέλφων και των εν αυτοίς διαδόχοις αυτών εν τω κατά την πρώτην Σεπτεμβρίου μηνός εκάστου έτους μνήμην αυτοίς επιτελείται ην ο Πανάγνων Τουρτουραίων οίκος κηδεμόνα και προεστώτα έστω και των εφ’ ης έχει και ου μόνον, αλλά και όσοι των ευσεβών χριστιανών μετά πίστεως θερμής προστρέχουσι την προστασίαν αυτής γνώσονται εμφανώς και πάντας αυτούς εκ παντός των ορατών και αοράτων εχθρών συμπτώματος, 1788 Καλαρρύτες».
Η εικόνα της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσας έγινε παρανάλωμα του πυρός το 1943, όταν οι Γερμανοί κατέστρεψαν το μοναστήρι. Από την εκδικητική μανία των Γερμανών δεν γλύτωσε ούτε το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου.
Αναδημοσίευση από Ορθόδοξη Αλήθεια