Τη σχέση των Ελλήνων με τη θρησκεία καθώς το πόσο “ανοιχτοί” είναι να μιλούν για τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις δημοσίως, εξετάζει μεταξύ άλλων νέα έρευνα της διαΝΕΟσις που έλαβε χώρα από 15 μέχρι 30 Ιανουαρίου.
Η έρευνα με τίτλο “τι πιστεύουν οι Έλληνες”, ήδη από την αρχή της, το 2015, περιλαμβάνει ερωτήσεις για τη θρησκεία και για τη σχέση με τον Θεό.
Στο πιο πρόσφατο κύμα, σε συμφωνία και με προηγούμενες μετρήσεις, περίπου 8 στους 10 δηλώνουν ότι πιστεύουν στον Θεό. Είναι, επίσης, ενδιαφέρον ότι 2 στους 10 δηλώνουν ανοιχτά και απερίφραστα ότι δεν πιστεύουν.
Παράλληλα, το 18,9% δηλώνει ότι δεν πιστεύει στον Θεό, μία από τις υψηλότερες τιμές συγκριτικά με τα προηγούμενα κύματα της έρευνας (μαζί με το 2016).
Επίσης, συνεχίζει να μεγαλώνει η απόστασή τους από τη θρησκεία. Σε μία κλίμακα εγγύτητας 1-10 η μέση τιμή είναι 6,1, έναντι 6,25 στο κύμα του 2022. Ειδικότερα, το 27% δηλώνουν ότι βρίσκονται μακριά από τη θρησκεία (στις θέσεις 1-4 της κλίμακας), με ανοδική τάση από το 17,8% του κύματος του 2018.
Αντίστροφα, το 50,7% δηλώνει κοντά στη θρησκεία (θέσεις 7-10), σημειώνοντας πτώση από το 58,2% του κύματος του 2018.
Παράγοντες όπως το φύλο, το εκπαιδευτικό επίπεδο, η οικονομική θέση και η πολιτική αυτοτοποθέτηση φαίνεται να παίζουν εδώ σημαντικό ρόλο. Η θρησκευτική πίστη είναι ενισχυμένη στις γυναίκες, ενώ ενισχύεται όσο χαμηλώνει το μορφωτικό επίπεδο αλλά και στα χαμηλότερα εισοδήματα, καθώς και όσο κινούμαστε δεξιότερα στο φάσμα πολιτικής αυτοτοποθέτησης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ευρήματα της έρευνας και σε ό,τι αφορά στους θεσμούς στους οποίους έχουν εμπιστοσύνη σήμερα οι Έλληνες.
Τον μεγαλύτερο βαθμό εμπιστοσύνης φαίνεται να τον συγκεντρώνει η οικογένεια (μ.ό. 4,3 στα 5) και τον χαμηλότερο (1,9) τον μοιράζονται οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, τα πολιτικά κόμματα, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα οποία φαίνεται ότι συγκεντρώνουν λιγότερη εμπιστοσύνη ακόμη και από τα social media (2,3).
Η Εκκλησία βρίσκεται στην πέμπτη θέση με ποσοστό 2,7 στα 5.
H έρευνα της διαΝΕΟσις “Τι πιστεύουν οι Έλληνες”, η οποία πραγματοποιείται από το 2015, αποτελεί ένα ενδιαφέρον ανάγνωσμα και ένα χρήσιμο εργαλείο.
Αντίθετα με άλλες έρευνες κοινής γνώμης, δεν μένει στην επιφάνεια της επικαιρότητας, αλλά ανιχνεύει τις βαθύτερες αξίες του ελληνικού πληθυσμού. Αποτελείται από πολλές ερωτήσεις, κατά κανόνα περισσότερες από 70, και, με αυτό τον τρόπο, πάντοτε αναδεικνύει ενδιαφέρουσες συσχετίσεις μεταξύ απόψεων και ομάδων του πληθυσμού.
Μπορεί, έτσι, να είναι χρήσιμη με πολλούς τρόπους: είτε για την ερμηνεία κάποιων συμπεριφορών των Ελλήνων, είτε για τον σχεδιασμό καλύτερων και πιο στοχευμένων μέτρων πολιτικής είτε απλώς ως μια λεπτομερής αποτύπωση των τάσεων στην ελληνική κοινωνία.
Από το 2015, μέσα στην κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, και μέχρι σήμερα, μετά από μια πανδημία και σε ένα εύθραυστο γεωπολιτικό πλαίσιο, οι Έλληνες έχουν αλλάξει άποψη σε αρκετά θέματα, αλλά, επίσης, έχουν παραμείνει σταθεροί σε κάποια άλλα. Ο πλούτος των δεδομένων και, συνεπώς, η αξία της έρευνας ενισχύεται, όσο προστίθενται νέα κύματα.