Ο π. Ερμόλαος Ιατρού μιλά από τη μακρινή Μονρόβια της Λιβερίας, όπου δεν υπάρχει καν ορθόδοξος ναός. Εκεί τον όρισε φέτος το Παταριαρχείο Αλεξανδρείας να μεταφέρει το «Έρχου και ίδε» στους ιθαγενείς, μετά από πολλά χρόνια ιεραποστολής στο Μαλάουι και την Τανζανία
Για πρώτη φορά στη νεότερη ιστορία της Ορθόδοξης εξωτερικής Ιεραποστολής, ένας Ελληνας ιερέας και δάσκαλος, με την πρεσβυτέρα του βάδισαν σε αχαρτογράφητα μονοπάτια στην άγνωστη Αφρική της επαρχίας και των αχυροκαλύβων.
Σε αυτό το μετερίζι γέννησαν και τα τέσσερα παιδιά τους και τα μεγάλωσαν επί 15 χρόνια σε μια πρωτόγνωρη οικογενειακή ατμόσφαιρα: Μέσα από τον κίνδυνο της επιβίωσης σε μια ξένη γη, όλη η οικογένεια μαθήτευσε στη θυσία προς τον αδελφό.
Όταν μετέφερα τις σκέψεις μου αυτές στον δάσκαλο και έγγαμο ιερέα της Ιεραποστολής π. Ερμόλαο Ιατρού, μου απάντησε με απλότητα πως: «Αυτά τα κανονίζει ο Θεός και χωρίς την επέμβασή του, δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε ούτε βήμα». Δεν μπορούσα παρά να συμφωνήσω, αλλά οφείλουμε όλοι να καταλάβουμε πως εκείνος και η πρεσβυτέρα ανέλαβαν προσωπικά την ευθύνη και αποδέχτηκαν να γίνουν αιχμάλωτοι της αγάπης του «ξένου» αδελφού.
Τη συνέντευξή του παραχωρεί ο πατήρ Ερμόλαος στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» από την μακρινή Μονρόβια της Λιβερίας, όπου δεν υπάρχει καν Ορθόδοξος ναός. Οι ιθαγενείς θα αναγνωρίσουν αυτόν τον καιρό, για πρώτη φορά στο πρόσωπο του π. Ερμολάου, τον πρώτο Ορθόδοξο ιερέα.
Μετά από θητεία 15 ετών στο Μαλάουι, και την Τανζανία, φέτος το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας τον όρισε να μεταφέρει το «Έρχου και ίδε» στους ιθαγενείς της Λιβερίας. Πρόκειται για μια ακόμη χώρα στην ήπειρο της Αφρικής, που οι κάτοικοί της έχουν τη χειρότερη άποψη για τους λευκούς. Οι προπαππούδες τους είχαν συρθεί αλυσοδεμένοι σκλάβοι στην Αμερική και γέννησαν τα παιδιά τους εκεί.
Όσα μπόρεσαν να επιστρέψουν στην Λιβερία, τιμούσαν τους σκλαβωμένους προγόνους τους, μια φορά το χρόνο, πηγαίνοντας στη θάλασσα και κουβαλώντας έναν κουβά θαλασσινό νερό που το πήγαιναν σπίτι τους για να πίνουν κάθε πρωί λίγο, ώστε να μην ξεχνούν τα αλμυρά δάκρυα των προγόνων τους, που έκλαιγαν όταν τους μετέφεραν με τα δουλεμπορικά σαπιοκάραβα στη Δύση.
Σε αυτή τη χώρα η Ορθοδοξία καλείται να κλείσει παλιές πληγές, με την έμπρακτη αγάπη. Ο πατήρ Ερμόλαος μας μιλά για τον σκληρό τόπο: «Την Λιβερία μπορούμε να τη δούμε στον χάρτη κοντά στον Ισημερινό. Η πρωτεύουσα του κράτους είναι η Μονρόβια, απ’ όπου σας μιλάω, με 600.000 κατοίκους περίπου. Η Λιβερία σήμερα μετρά πέντε εκατομμύρια. Το 85% των κατοίκων είναι χριστιανοί που ανήκουν σε πολλές αιρέσεις. Το 12% είναι μουσουλμάνοι. Η Ορθοδοξία είναι άγνωστη εδώ και εύχομαι ο Θεός να τα φέρει έτσι ώστε να γνωρίσουν και σε αυτή την χώρα την Αληθινή Πίστη».
Ο π. Eρμόλαος θα επεκταθεί και στην άθλια οικονομική κατάσταση των φτωχών ιθαγενών: «Για να δείτε το μέγεθος της φτώχειας τους, σας λέω πως είναι η δεύτερη χώρα στον κόσμο, σε ποσοστό ανεργίας. Το 85% εδώ είναι άνεργοι. Και το 80%, ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Οι άνθρωποι ζουν σε ανέχεια. Η καθημερινή τους τροφή είναι σχεδόν πάντα το ρύζι και θα είναι μεγάλη ανακούφιση αν έχουν χρήματα να το αγοράσουν. Το μεροκάματο, είναι περίπου 3 με 5 ευρώ. Η ανεργία μαστίζει ιδιαίτερα τα χωριά, όπου οι άνθρωποι δεν βρίσκουν να εργαστούν και οι κατοικίες τους είναι σε λασποκαλύβες. Υποφέρουν πολύ από την πείνα και τις κακουχίες».
Η φωνή του πατρός Ερμόλαου, γίνεται νοσταλγική όταν αναφέρεται στην θάλασσα της Λιβερίας που του θυμίζει την Μεσόγειο που βρέχει την Ελλάδα: «Η χώρα έχει φυσικό σύνορο τη θάλασσα κι αυτό για εμάς είναι μια παρηγοριά, γιατί όταν τη κοιτάμε, θυμόμαστε την όμορφη πατρίδα μας. Το κλίμα είναι τροπικό με υγρασία 92% κατά την περίοδο των βροχών. Όταν δεν βρέχει, κατεβαίνει στο 24%. Η θερμοκρασία ανεβαίνει κατακόρυφα και φτάνει μέχρι τους 50 βαθμούς Κελσίου όταν σταματά η βροχή. Η επίσημη γλώσσα είναι η αγγλική, ομιλούνται όμως ακόμη 12 διάλεκτοι».
Ατέλειωτες θλιβερές εικόνες συνθέτουν τη νεότερη ιστορία της Λιβερίας και ο πατήρ Ερμόλαος τις περιγράφει: «Μέχρι πριν λίγα χρόνια, οι Λιβέριοι ζούσαν στον διχασμό του εμφυλίου πολέμου. Σκοτώθηκαν πολλοί. Ο πόλεμος διήρκεσε κοντά 14 χρόνια και παρέλυσε τη χώρα. Άρχισε το 1989 και τελείωσε το 2003. Στην περίοδο του πολέμου, κινδύνευε η ζωή όλων, παντού. Οι άνθρωποι στους δρόμους περπατούσαν βιαστικά, φοβισμένοι με το κεφάλι σκυμμένο, γιατί παραμόνευαν ολούθε κρυμμένοι οπλοφόροι που σκότωναν αδιάκριτα. Ο φόβος βασίλευε παντού. Το πιο τραγικό από όλα ήταν ότι στρατολογούσαν πολλά ανήλικα παιδιά. Τα έπαιρναν με τη βία από τους γονείς τους, τα έβαζαν με τη βία να κάνουν τους πρώτους φόνους και έτσι τα καημένα τα παιδάκια δεν μπορούσαν πια να επιστρέψουν στο χωριό τους και παρέμεναν ως στρατιώτες της επανάστασης. Έτσι αυτά τα παιδιά συνήθισαν στους φόνους και στην βία».
«Σ’ όλο αυτό τον πόνο, μόνο η Εκκλησία μπορεί να μαλακώσει τις καρδιές των ανθρώπων, μπορεί να επουλώσει μεγάλα τραύματα, να γιατρεύσει βαθιές πληγές»
Ο πόλεμος τελείωσε, αλλά το κακό που δημιούργησε συγκέντρωσε περισσότερα δεινά και συμφορές. Ο πατήρ Ερμόλαος Ιατρού θα πει με λύπη: «Σήμερα στην Λιβερία η εγκληματικότητα φτάνει στα ύψη. Τα πράγματα είναι επικίνδυνα, ιδιαίτερα για εμάς τους λευκούς. Αυτά τα παιδιά, που είχαν στρατολογήσει και εκπαιδεύσει να φονεύουν, μεγάλωσαν, τριγυρνούν ελεύθερα, όπως και πολλοί άλλοι που ήταν πολεμιστές και αυτό, σίγουρα, αυξάνει την εγκληματικότητα και επικινδυνότητα της χώρας. Αναμφίβολα θέλει προσοχή το κάθε βήμα εδώ. Τώρα δόξα τω Θεώ, βασιλεύει ειρήνη και έχουμε νόμιμη κυβέρνηση με κανονικές εκλογές, αλλά όλα αυτά που προηγήθηκαν δεν σβήνουν εύκολα, ούτε από τις μνήμες, ούτε από την καθημερινότητα».
Ο π. Ερμόλαος ακολουθεί τις συμβουλές του Χριστού, που δεν είπε να είμαστε χορτάτοι και καλοβολεμένοι. Ο Ιδιος τάισε μεγάλο πλήθος με άρτο και ψάρια και μιλούσε για τη μεγάλη παρηγοριά στον κόσμο. Στα χνάρια αυτής της διδασκαλίας, ο ιερέας και δάσκαλος από την Ελλάδα συνεχίζει να μας διηγείται: «Σε όλο αυτό τον πόνο, μόνο η Εκκλησία μπορεί να μαλακώσει τις καρδιές των ανθρώπων, μπορεί να επουλώσει μεγάλα τραύματα, να γιατρεύσει βαθιές πληγές, μπορεί να σβήσει κακές μνήμες, να εξαφανίσει εφιάλτες… μπορεί να χωρέσει, μπορεί να συγχωρέσει, μπορεί να ελευθερώσει, μπορεί να αγιάσει όλους, όλους όσοι πιστεύουν, όσοι μετανοήσουν, όσοι ταπεινά πλησιάσουν, ζητώντας τη βασιλεία των ουρανών και τη σωτηρία της ψυχής».
Οι αιρέσεις στη Λιβερία μετρούν πάνω από 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους, οι Ορθόδοξοι είναι μόνο δύο άνθρωποι. Όμως δεν μετριέται με αριθμούς το ζήτημα της πίστης. Μετριέται με ονόματα. Ο π. Ερμόλαος δεν μνημονεύει αριθμούς, μνημονεύει ονόματα, τον Γεώργιο και τον Γρηγόριο. Ένας μόνο άνθρωπος μπορεί να σώσει τον κόσμο.
Να σημειώσουμε τέλος πως για πρώτη φορά φέτος, μετά από 15 χρόνια στην Αφρική, η πρεσβυτέρα του πατρός Ερμόλαου με τα παιδιά τους βρίσκονται στην Ελλάδα για να προετοιμαστούν για την εισαγωγή τους στο Πανεπιστήμιο. Να ευχηθούμε στα μέλη της οικογένειας, να οδηγεί πάντα ο Θεός τα βήματά τους.
Η βάπτιση ενός πατέρα με τον γιο του στον Ατλαντικό Ωκεανό, έγινε αφορμή για την τέλεση Θ. Λειτουργίας
Όλα τα καλά ξεκινήματα περιέχουν δυσκολίες, που η εμπειρία δείχνει ότι ξεπερνιούνται. Ο π. Ερμόλαος Ιατρού φαίνεται αισιόδοξος: «Τις δύο πρώτες Κυριακές δεν μπορούσαμε καν να τελέσουμε τη Θεία Λειτουργία, γιατί δεν υπήρχε ούτε ένας πιστός. Κι έτσι με πόνο ψυχής είδαμε να μην γίνεται η Θεία Λειτουργία. Εν τω μεταξύ όμως, ο Θεός, μας έστειλε έναν Λιβεριανό, ο οποίος διψούσε να μάθει για την Ορθοδοξία. Είναι μορφωμένος, μιλά αγγλικά, είναι πετυχημένος ηλεκτρολόγος και ανατρέφει μόνος του τον 11χρονο γιο του, από τότε που η γυναίκα του τον εγκατέλειψε, με το νεογέννητό τους. Ξεκινήσαμε την κατήχηση. Είχε πολλές ερωτήσεις, γινόταν συζήτηση και συγχρόνως του παραθέταμε τα δόγματα και τη διδασκαλία της πίστης μας. Παρόλο που δεν συνηθίζεται να βαπτίζουμε κάποιον γρήγορα, λόγω των συνθηκών έπρεπε να γίνει βάπτιση, ώστε να ξεκινήσει συγχρόνως και η Θεία Λειτουργία σε αυτή την χώρα».
Στην Λιβερία δεν υπάρχει ούτε Ναός, ούτε Βαπτιστήριο. Ετσι για το μυστήριο του βαπτίσματος, ο ιερέας κατέφυγε στον Ατλαντικό Ωκεανό: «Ο πατέρας ήθελε πολύ να βαπτιστεί μαζί με το παιδί του. Ψάξαμε για ένα απομονωμένο μέρος στη θάλασσα, να μην υπάρχουν λουόμενοι και ξεκίνησε η βάπτιση. Νιώσαμε σαν να ζούσαμε στα πρωτοχριστιανικά χρόνια. Την ώρα της βαπτίσεως, μπήκαμε μέσα σε πιο βαθιά νερά, ώστε να γίνει κανονικά πλήρης κατάδυση και ανάδυση εις το όνομα της Αγίας Τριάδος.
Τα ονόματα που πήραν οι νεοφώτιστοι, είναι Γεώργιος ο πατέρας και Γρηγόριος ο γιος. Την επόμενη ημέρα, Κυριακή τελέστηκε η Θεία Λειτουργία στο σπίτι. Ένα ταπεινό τραπεζάκι μετατράπηκε σε Αγία Τράπεζα, όταν τοποθετήσαμε πάνω του το Αντιμήνσιο που μας παρέδωσε ο Μητροπολίτης μας για την περίσταση. Είχαμε μόνο τα απαραίτητα, το μικρό Αγιοπότηρο και τα σχετικά Αγια Σκεύη που φέραμε από την Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας υπήρξε ιδιαίτερη συγκίνηση. Ο Γεώργιος προσπαθούσε να κάνει τον ψάλτη, μα τα μόνα που ήξερε να λέει, ήταν το «Κύριε Ελέησον» και το «Αμήν». Διάβασε το «Πιστεύω» και είπαν με τον γιο του το «Πάτερ ημών». Τέλος ήρθε η ώρα να κοινωνήσουν τον Χριστό.
Μετά όλοι χαρούμενοι κεράσαμε τους νεοφώτιστους Γεώργιο και Γρηγόριο που έφυγαν με ειρήνη από το σπίτι που, για λίγο εκείνο το πρωινό, είχε μετατραπεί σε Ναό».
Η προσφορά αυτών των δύο νεοφώτιστων Λιβεριανών είναι πολύ μεγάλη, όπως μας λέει ευγνώμων ο π. Ερμόλαος: «Εξαιτίας τους πια τελείται Θεία Λειτουργία στη Λιβερία. Και από αυτήν τη γωνιά της γης θα ανεβαίνουν από τώρα Ορθόδοξες Θείες Λειτουργίες για να υμνολογούν, ικετεύουν και δοξολογούν τον γλυκύτατο Ιησού μας».
Σοφία Χατζή
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”