Ολοκληρώθηκε η πρώτη ημέρα της συνεδρίασης της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, υπό την Προεδρία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, στην αίθουσα του Διορθοδόξου Κέντρου της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Πεντέλης.
Πρόκειται για την πρώτη ιεραρχία μετά από δύο χρόνια, μετά από ξέσπασμα της πανδημίας. Στο επίκεντρο θα βρεθούν ασφαλώς οι εκλογές πέντε νέων Μητροπολιτών.
Στην ομιλία του ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, αναφέρθηκε στην ανάγκη διατήρησης της ενότητας της Εκκλησίας, η οποία διαταράχθηκε κατά την περίοδο αυτή.
“Πρώτος γνωρίζω να κάνω πίσω για το καλό της Εκκλησίας. Αναμένω και από εσάς, τους αδελφούς μου, το ίδιο. Προσωπικές απόψεις και αλλότριες φωνές πρέπει να τις καταδικάσουμε. Μία είναι η Εκκλησία, μία πρέπει να είναι και η φωνή της, εκφραζομένη εν Συνόδω και πάντοτε ως ενοποιητική δύναμη για την σωτηρία όλων ημών”, σημείωσε χαρακτηριστικά.
Αναφέρθηκε ακόμη στην πρόσφατη συνάντησή του με τον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, τον οποίον ευχαρίστησε για τον Νόμο περί Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης, σύμφωνα με τον οποίο μετά από διακόσια χρόνια, την πλειοψηφία των μελών των συμβουλίων των Εκκλησιαστικών Σχολών θα έχει η Εκκλησία.
Κατά την συνάντηση αυτή πρότεινε επίσης στον Πρωθυπουργό ένα έργο αναγκαίο και απαραίτητο, όπως το χαρακτήρισε. Την σύσταση μιάς κοινής Επιτροπής Πολιτείας-Εκκλησίας με σκοπό την μελέτη και την επίλυση των πολλών προβλημάτων που έχουν αναδειχθεί˙ πρόταση την οποία ο Πρωθυπουργός έκανε πρόθυμα αποδεκτή.
Η ανακοίνωση για την πρώτη ημέρα των εργασιών
Προ της Συνεδρίας ετελέσθη Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου Πεντέλης, ιερουργήσαντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου κ. Ιεροθέου.
Περί την 9η πρωινή, στην αίθουσα του Διορθοδόξου Κέντρου, εψάλη η Ακολουθία για την έναρξη των εργασιών Αυτής. Αναγνωσθέντος του Καταλόγου των συμμετεχόντων Ιεραρχών, διαπιστώθηκε απαρτία.
Ακολούθως, συνεκροτήθη η Επιτροπή Τύπου από τους Μητροπολίτες Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιο, Σύρου, Τήνου, Άνδρου, Κέας, Μήλου, Δήλου και Μυκόνου κ. Δωρόθεο και Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κ. Τιμόθεο.
Στη συνέχεια, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ως Πρόεδρος του Σώματος της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας, προσφώνησε τα Μέλη Αυτής, επικαλούμενος τις πρεσβείες των Αγίων Επισκόπων Αθηνών, Διονυσίου του Αρεοπαγίτου και Ιεροθέου, για την αίσια έκβαση και επιτυχή διεξαγωγή της Συνόδου και αναφέροντας αρχικά ότι συνερχόμασθε ύστερα από μακρό διάστημα στην ιστορική Ιερά Μονή Πεντέλης, με σκοπό να συζητήσουμε σύγχρονα και επίκαιρα προβλήματα και να εκφράσουμε την συνοδική φωνή, την ύψιστη αυτή έκφραση εκκλησιολογικού φρονήματος και πράξεως της Εκκλησίας.
Ακολούθως αναφέρθηκε στην πανδημία και στις προϋποθέσεις που δημιουργήθηκαν εξ αιτίας αυτής για να αναδειχθούν πολλά από τα προβλήματα που συνωστίζονται δεκαετίες τώρα μέσα στον τρόπο και στην καθημερινότητα των επιλογών μας, όπως χλιαρή πίστη, εκκοσμίκευση της συνοδικότητας, αλλοίωση του φρονήματος της Εκκλησίας, ανυπακοή και εγωιστική αυτοδιάθεση, ψήγματα προτεσταντισμού και αιρετικών δοξασιών, έλλειψη γνησίου ομολογιακού πνεύματος, συντεχνιακή λογική, ψυχολογική πίεση και ανασφάλεια.
Τονίζοντας ιδιαίτερα την ανάγκη διατήρησης της ενότητας της Εκκλησίας, η οποία διαταράχθηκε κατά την περίοδο αυτή, ο Μακαριώτατος είπε τα εξής: «Πρώτος γνωρίζω να κάνω πίσω για το καλό της Εκκλησίας. Αναμένω και από εσάς, τους αδελφούς μου, το ίδιο. Προσωπικές απόψεις και αλλότριες φωνές πρέπει να τις καταδικάσουμε. Μία είναι η Εκκλησία, μία πρέπει να είναι και η φωνή της, εκφραζομένη εν Συνόδω και πάντοτε ως ενοποιητική δύναμη για την σωτηρία όλων ημών.
Δεν έχουμε άλλα περιθώρια λαθών και αυτονομήσεως. Σας καλώ να αναλογισθούμε τις ευθύνες μας και να συνεχίσουμε, εν υπακοή προς το συνοδικό πολίτευμα της Εκκλησίας, την πορεία μας προς τον ουρανό. Πληθαίνουν οι φωνές αμφισβήτησης και χαίρεται ο διάβολος να ποτίζουμε το δένδρο του διχασμού. Την Εκκλησία του Χριστού υπηρετούμε, τον Μέγα Απόστολο των Εθνών Παύλο συνεχίζουμε να ακολουθούμε με την ζωή μας. Στώμεν, λοιπόν, καλώς και στώμεν μετά φόβου».
Κλείνοντας την προσφώνησή του ο Μακαριώτατος, αναφέρθηκε στην πρόσφατη συνάντησή του με τον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, τον οποίον ευχαρίστησε για τον Νόμο περί Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης, σύμφωνα με τον οποίο μετά από διακόσια χρόνια, την πλειοψηφία των μελών των συμβουλίων των Εκκλησιαστικών Σχολών θα έχει η Εκκλησία.
«Το Κράτος όπως στηρίζει κάθε Επιστήμη θα στηρίξει ασφαλώς και εκείνη της Θεολογίας. Οι απόφοιτοι των Θεολογικών Σχολών είναι ευπρόσδεκτοι στον χώρο της Ιερωσύνης. Μας χρειάζονται όμως και οι παραγωγικές σχολές της Εκκλησίας και ο δρόμος έχει ανοίξει πλέον», τόνισε ο Μακαριώτατος.
Κατά την συνάντηση αυτή πρότεινε επίσης στον Πρωθυπουργό ένα έργο αναγκαίο και απαραίτητο, όπως το χαρακτήρισε. Την σύσταση μιάς κοινής Επιτροπής Πολιτείας-Εκκλησίας με σκοπό την μελέτη και την επίλυση των πολλών προβλημάτων που έχουν αναδειχθεί˙ πρόταση την οποία ο Πρωθυπουργός έκανε πρόθυμα αποδεκτή.
Ο Μητροπολίτης Καρυστίας και Σκύρου κ. Σεραφείμ, ως Αντιπρόεδρος της Ιεραρχίας, αντιφώνησε ακολούθως εκ μέρους των Σεβασμιωτάτων Ιεραρχών.
Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν οι Εκθέσεις Πεπραγμένων των Συνοδικών Επιτροπών για τα εκκλησιαστικά έτη 2019-2020 και 2020-2021 από τους Προέδρους αυτών και επακολούθησε συζήτηση για τον τρόπο αξιοποίησης αυτών.
Κατόπιν παρουσιάστηκε το μετάλλιο το οποίο εξέδωσε η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος για την συμπλήρωση 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως. Το εν λόγω μετάλλιο αποτυπώνει τους Αγίους Νεομάρτυρες, οι οποίοι μαρτύρησαν «διά του Χριστού την πίστιν την αγίαν και της πατρίδος την ελευθερίαν» και θα δίδεται σε εξέχουσες προσωπικότητες.
Mετά το διάλειμμα ο Μητροπολίτης Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου κ. Δημήτριος ανέγνωσε την Εισήγησή του με θέμα: «Κανονισμός “Περί Ησυχαστηρίων”».
Μετά το πέρας της Εισηγήσεως έγινε διεξοδική συζήτηση και τοποθετήθηκαν οι Σύνεδροι προβαίνοντας εν τέλει στην ψήφιση του «Κανονισμού “Περί Ησυχαστηρίων”» με νομοτεχνικές βελτιώσεις.
Τέλος κατόπιν ψηφοφορίας έγινε η συμπλήρωση του Καταλόγου των προς Αρχιερατείαν Εκλογίμων.
Η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας θα συνεχίσει τις εργασίες Της αύριο Τρίτη 5 Οκτωβρίου ε.
Προσφώνηση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Ιερωνύμου
Σεβασμιώτατοι άγιοι αδελφοί,
Την μνήμη δύο μεγάλων Αγίων Επισκόπων της πόλεως των Αθηνών τιμήσαμε και τιμούμε χθες και σήμερα, ανήμερα της ενάρξεως των εργασιών της Τακτικής Συνελεύσεως της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας, τον Άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη και τον Άγιο Ιερόθεο, τον και πρώτο Επίσκοπο των Αθηνών, τις πρεσβείες των οποίων και επικαλούμαι για την αίσια έκβαση και επιτυχή διεξαγωγή της Συνόδου μας.
Συνερχόμασθε ύστερα από μακρό διάστημα στην ιστορική και συνάμα πολλά προσφέρουσα Ιερά Μονή Πεντέλης, με σκοπό να αναπέμψουμε δοξολογία στον Τριαδικό Θεό γι’ αυτήν την ευλογία, να συζητήσουμε σύγχρονα και επίκαιρα προβλήματα, να αποφασίσουμε επ’ αυτήν και να εκφράσουμε την συνοδική φωνή, την ύψιστη αυτή έκφραση εκκλησιολογικού φρονήματος και πράξεως της Εκκλησίας.
Η παρούσα εν εξελίξει δεινή πανδημία σπέρνει τον θάνατο ολοταχώς. Επιστήμη και κρατικές δομές προσπαθούν να την αναχαιτίσουν. Δύναμη προσευχής και βαθιά πίστη αναζητήσαμε και αναζητούμε για να μας ενισχύσει ο Τριαδικός Θεός και μέσω της οδού της μετανοίας και της ταπεινώσεως παρακαλούμε τον Κύριό μας να μας απαλλάξει από την μάστιγα αυτή. Δύο εκ των εκλεκτών αδελφών μας υπήρξαν θύματα αυτής και ήδη βρίσκονται στην θριαμβεύουσα Εκκλησία καθώς και δεκάδες άλλοι κληρικοί μας, μαζί με χιλιάδες άλλους αδελφούς μας, για τους οποίους προσευχόμασθε να αναπαύσει ο Θεός τις ψυχές τους και να δώσει παρηγορία στους οικείους τους.
Η εδώ και δύο έτη πορεία του κορωνοιού άλλαξε τις ζωές μας. Μας δοκίμασε ο Θεός και έτσι δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για να αναδειχθούν πολλά από τα προβλήματα που συνωστίζονται δεκαετίες τώρα μέσα στον τρόπο και στην καθημερινότητα των επιλογών μας. Χλιαρή πίστη, εκκοσμίκευση της συνοδικότητας, αλλοίωση του φρονήματος της Εκκλησίας, ανυπακοή και εγωιστική αυτοδιάθεση, ψήγματα προτεσταντισμού και αιρετικών δοξασιών, έλλειψη γνησίου ομολογιακού πνεύματος, συντεχνιακή λογική, ψυχολογική πίεση και ανασφάλεια είναι μερικά από τα ζητήματα που κυριάρχησαν κατά την περίοδο αυτή.
Δυστυχώς, η αγωνιώδης προσπάθειά μου για την εν Χριστώ ενότητά μας απειλήθηκε και συνεχίζει να απειλείται, κυρίως από την έλλειψη ταπεινότητας στην ζωή της Εκκλησίας. Το μεγάλο κενό της κατήχησης πλέον φάνηκε και πιέζει ασφυκτικά την πόρτα μας, ζητώντας να αναλάβουμε δράσεις κοσμικές και ιδεοληπτικές, παραθεωρώντας έτσι την σωτηριολογική αποστολή της Εκκλησίας προς τους εγγύς και τους μακράν. Δεν συνάδει με την φύση της Εκκλησίας η στατιστική προσωρινή αποδοχή.
Άλλωστε, 200 έτη από την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως τιμούμε και ενθυμούμασθε εφέτος, και αν ανατρέξουμε στα ηρωικά πρότυπα του αγώνα, κληρικούς και λαικούς, το όνειρο για την λευτεριά ήταν όνειρο και όραμα. Κόντρα όμως σε κάθε οιωνό κερδίσαμε και απολαμβάνουμε σήμερα εμείς τις θυσίες αυτών των ανθρώπων που δεν γνώριζαν τον συμβιβασμό στα πιστεύω τους.
Έτσι, και στην αποστολή της Εκκλησίας δεν χρειαζόμασθε κοσμική αναγνώριση, αλλά επιμονή και πίστη στην αποστολή μας. Σας τα λέω αυτά για να υπογραμμίσω την ανάγκη διατήρησης της ενότητάς μας. Αυτό θέλει ο Θεός, αυτό περιμένει και ο λαός μας.
Πρώτος γνωρίζω να κάνω πίσω για το καλό της Εκκλησίας. Αναμένω και από εσάς, τους αδελφούς μου, το ίδιο. Προσωπικές απόψεις και αλλότριες φωνές πρέπει να τις καταδικάσουμε. Μία είναι η Εκκλησία, μία πρέπει να είναι και η φωνή της, εκφραζομένη εν Συνόδω και πάντοτε ως ενοποιητική δύναμη για την σωτηρία όλων ημών.
Οι σκέψεις αυτές κατακλύζουν το διάστημα αυτό την ψυχή μου. Δεν έχουμε άλλα περιθώρια λαθών και αυτονομήσεως. Σας καλώ να αναλογισθούμε τις ευθύνες μας και να συνεχίσουμε, εν υπακοή προς το συνοδικό πολίτευμα της Εκκλησίας, την πορεία μας προς τον ουρανό. Πληθαίνουν οι φωνές αμφισβήτησης και χαίρεται ο διάβολος να ποτίζουμε το δένδρο του διχασμού. Την Εκκλησία του Χριστού υπηρετούμε, τον Μέγα Απόστολο των Εθνών Παύλο συνεχίζουμε να ακολουθούμε με την ζωή μας. Στώμεν, λοιπόν, καλώς και στώμεν μετά φόβου.
Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα, άγιοι αδελφοί, δεν μείναμε με τα χέρια σταυρωμένα. Οι συνθέσεις των προλαβόντων μελών του θεσμού της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου συνέβαλαν καθοριστικά στην διακονία όλων των ανωτέρω. Τους ευχαριστώ ολόψυχα από την θέση αυτή!
Παραλείψεις, σαφώς, έγιναν, αλλά και γνήσιος λόγος και αποστολικό πνεύμα και πληθώρα επιτευγμάτων επετεύχθησαν χάριτι Θεού και συνεργία πολλών πολιτειακών προσώπων. Προστατεύθηκε το κύρος της Εκκλησίας, διαφυλάχθηκε το υπέρτατο δώρο του Θεού που είναι η ανθρώπινη ζωή. Καρπούς συνεργασίας επιστήμης και θεολογίας γευθήκαμε, τήρηση και διασφάλιση των υγειονομικών μέτρων εξασφαλίσθηκε και κυρίως ενισχύσαμε προσευχητικά τις καρδιές των πιστών μας.
Επιτρέψτε μου να καταθέσω στην αγάπη σας δύο σκέψεις που πηγάζουν από την καρδιά μιάς ποιμαντικής εμπειρίας πενήντα περίπου χρόνων.
Α: Ο πόθος για την ορθή διακονία που συνέχει όλους, εκβάλλει σε έργο πολύπλευρο. Είναι το έργο που λαμβάνει χώρα σε όλες τις Ιερές Μητροπόλεις. Το γνωρίζω. Το γνωρίζει σε κάποιο βαθμό και ο λαός του Θεού. Στις μέρες μας το πνευματικό μας έργο, με αιχμή την διακονία της αγάπης, γίνεται γνωστό και ευρύτερα στην κοινωνία, χωρίς, είναι αλήθεια, ο κόσμος να διαθέτει πάντοτε ορθά εκκλησιολογικά κριτήρια για να αξιολογήσει ορθά όλες αυτές τις δραστηριότητες.
Β: Ο κόσμος βρίσκεται μπροστά σε μεγάλες αλλαγές. Η κοινωνία ήδη δεν είναι η ίδια με αυτή των παλαιοτέρων χρόνων. Οι τεχνολογικές εξελίξεις με τα θέματα που θέτουν στο πεδίο της Βιοηθικής, το θέμα του περιβάλλοντος, η εκκοσμίκευση της κοινωνίας δημιουργούν νέο τύπο ανθρώπου. Το κοσμοείδωλο μεταβάλλεται. Κρατεί η άποψη ότι ακόμη και η ερώτηση για το νόημα της ζωής είναι περιττή, ότι δεν χρειάζεται νόημα. Μια ζωή, όμως, χωρίς τη συνεκτικότητα του νοήματος του σκοπού, είναι μία χαώδης ζωή. Καλούμαστε ως Εκκλησία να διαλεχθούμε πολλές φορές με το χάος. Η σχέσεις μας με την Πολιτεία επίσης διέρχονται πολλές φορές από διακυμάνσεις. Κοινή συνισταμένη των οποίων παραμένει η ένταση και η αβεβαιότητα. Η οικονομική δυσπραγία και άλλες κοινωνικές παράμετροι καθιστούν δύσκολο και το έργο μας και την παρουσία μας μέσα στην Πατρίδα μας.
Όλα αυτά τα τελευταία μας υποχρεώνουν να μετακινηθούμε λίγο από την Περιφέρεια προς το Κέντρο, από τις Μητροπόλεις μας προς την κεντρική διοίκηση της Εκκλησίας, την Διαρκή Ιερά Σύνοδο, τα μέλη της οποίας σε συνεργασία και με άλλους αδελφούς Αρχιερείς να απασχοληθούν με ζέοντα γενικώτερα εκκλησιαστικά προβλήματα.
Προ τινων ημερών συναντηθήκαμε με τον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, τον ευχαρίστησα για το θέμα των Κοιμητηρίων, τον ευχαρίστησα για το παράθυρο που άνοιξε προς όφελος της Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης. Πέρασαν διακόσια χρόνια που επί τέλους την πλειοψηφία των μελών των συμβουλίων των Εκκλησιαστικών Σχολών θα έχει η Εκκλησία. Δηλαδή αυτή θα επιλέγει τους καθηγητές. Αυτή θα κανονίζει ποιοί είναι οι μαθητές για τα σχολεία της, αυτή θα ρυθμίζει τι πρέπει να διδάσκωνται οι υποψήφιοι για την Ιερωσύνη. Και αυτό πιστεύω ότι θα είναι η αρχή.
Το Κράτος όπως στηρίζει κάθε Επιστήμη θα στηρίξει ασφαλώς και εκείνη της Θεολογίας. Οι απόφοιτοι των Θεολογικών Σχολών είναι ευπρόσδεκτοι στον χώρο της Ιερωσύνης. Μας χρειάζονται όμως και οι παραγωγικές σχολές της Εκκλησίας και ο δρόμος έχει ανοίξει πλέον.
Του πρότεινα, λοιπόν, του Πρωθυπουργού να συστήσουμε μια κοινή επιτροπή Πολιτείας-Εκκλησίας για να μελετήσει τα πολλά προβλήματα που έχουν αναδειχθεί, να τα μελετήσει και να δοθούν οι δέουσες απαντήσεις-λύσεις.
Ένα έργο το οποίο θεωρώ την ώρα αυτή αναγκαίο και απαραίτητο. Ο κ. Πρωθυπουργός ήταν προθυμότατος και αποδέχθηκε την πρόταση αυτή.
Μπροστά μας στα έδρανα έχουμε την ΠΡΑΞΗ συγκλήσεως της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος με τα θέματα της ημερησίας διατάξεως, να κάνουμε τον Σταυρό μας και να προχωρήσουμε.
