Με βαρυσήμαντη εγκύκλιο που απευθύνεται προς τους Επισκόπους, τον Ιερό Κλήρο και τις μοναστικές αδελφότητες της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας, ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος κ. Μακάριος θίγει κατατοπιστικά και υπεύθυνα τα ζητήματα που άπτονται της πανδημίας του κορωνοϊού και των ανυπολόγιστων συνεπειών της, εφιστώντας την προσοχή σχετικά με τους ενδεδειγμένους τρόπους διαχείρισης αυτών των ζητημάτων.
Μεταξύ άλλων, σημειώνει πως το θέμα του εμβολιασμού κατά της Covid-19 και κάθε εμβολιασμού είναι πρωτίστως θέμα ιατρικό και επιστημονικό, επισημαίνοντας ότι η Εκκλησία ακούει τους ειδικούς και προσθέτοντας ότι «προτρέπουμε το λαό μας να εμβολιαστεί, δίχως να υποχρεώσουμε κανέναν, σεβόμενοι την ελευθερία του κάθε ανθρώπου».
Εξάλλου, για το ενδεχόμενο απαγόρευσης της εισόδου των μη εμβολιασμένων πιστών στους χώρους λατρείας στην Αυστραλία, ο Σεβασμιώτατος κ.κ. Μακάριος τονίζει ότι «προσωπικώς δεν πρόκειται ποτέ να συμφωνήσω με αυτό το μέτρο, το οποίο διαχωρίζει τους πιστούς σε εμβολιασμένους και μη εμβολιασμένους». «Οι πόρτες των Εκκλησιών μας», επισημαίνει, «θα είναι ανοικτές για όλους. Δεν αποδέχομαι ότι θα υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να εκκλησιαστούν και δεν θα τους το επιτρέπουμε».
Καθιστώντας σαφές, πάντως, ότι τα δύσκολα και μεγάλα προβλήματα πρέπει να λύνονται με σύνεση, διάλογο και με την παρουσίαση εναλλακτικών προτάσεων, γνωστοποιεί ότι ήδη ο ίδιος βρίσκεται σε συνομιλίες με τις αρχές, καθώς και με κάποιους θρησκευτικούς αρχηγούς της Αυστραλίας, ενώ μια ομάδα ιατρών έχει αναλάβει την αποστολή να ετοιμάσει ένα επιστημονικό και τεκμηριωμένο σχέδιο, με συγκεκριμένες οδηγίες, ώστε να επιτρέπεται η είσοδος των μη εμβολιασμένων στους Ιερούς Ναούς. Αυτό το σχέδιο θα κατατεθεί από την Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας στις κατά τόπους Πολιτείες, συνοδεύοντας τη διεκδίκηση του ανθρωπίνου δικαιώματος του εκκλησιασμού.
Ακολουθεί η Εγκύκλιος:
ΜΑΚΑΡΙΟΣ
ελέω Θεού, Αρχιεπίσκοπος της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας, υπέρτιμος και Εξαρχος πάσης Ωκεανίας, τοις Θεοφιλεστάτοις Επισκόποις, τω ευαγεί κλήρω, ταίς μοναστικαίς αδελφότησι της εν Αυστραλία Ορθοδόξου Εκκλησίας, χάρις είη και ειρήνη παρά του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.
Τιμιώτατοι Αδελφοί συνεπίσκοποι και τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,
Πλησιάζουν σχεδόν δύο χρόνια από τον Δεκέμβριο του 2019, τότε, δηλαδή, που άρχισε η εξάπλωση της πανδημίας από την πόλη Ουχάν της Κίνας σε όλο τον κόσμο. Η νέα αυτή δυσάρεστη κατάσταση προκάλεσε παγκόσμιες αναταράξεις, οδήγησε εκατομμύρια συνανθρώπων μας στο θάνατο και επέφερε ανυπολόγιστες συνέπειες και μεταβολές στην οικονομική, κοινωνική, πολιτική, υπαρξιακή, ψυχική, ακόμη και εκκλησιαστική πτυχή της καθημερινότητας των ανθρώπων. Το κλείσιμο των Ιερών Ναών και η απαγόρευση της δημόσιας λατρείας, ο τρόπος μεταδόσεως της Θείας Κοινωνίας και άλλα σχετικά απετέλεσαν εν πολλοίς αιτίες πιέσεως και παραπικρασμού, εντόνου διαλόγου αλλά και συγκρούσεως μεταξύ Εκκλησίας και πολιτειακών και νομοθετικών συστημάτων.
Στο πλαίσιο αυτό, συχνά διαπιστώνουμε ότι καίρια ζητήματα, όπως η πανδημία, συζητούνται από πρόσωπα αναρμόδια, πρόσωπα, δηλαδή, που στερούνται θεολογικής τεκμηριώσεως και επιστημονικής γνώσεως. Μάλιστα, ο λόγος αυτών των προσώπων, εκτός του ότι είναι επιπόλαιος και καταγγελτικός, προβάλλεται και πολύ πριν διατυπωθεί ο υπεύθυνος εκκλησιαστικός λόγος της Διοικούσης Εκκλησίας, με σαφή πρόθεση την υποτίμηση και υποβάθμισή του. Επί παραδείγματι, διαδίδεται ο επικίνδυνος ισχυρισμός ότι εντός των Ναών δεν μεταδίδονται ασθένειες, άποψη η οποία ακούστηκε σε κηρύγματα αρχιερέων και άλλων αξιωματούχων κληρικών (ευτυχώς ελαχίστων), με το ανυπόστατο θεολογικό επιχείρημα ότι μέσα στο Ναό όλα είναι αγιασμένα: η σκόνη που πατάμε στο δάπεδό του, τα μάρμαρα, οι πέτρες, τα ξύλα, τα χρώματα κλπ, και ως τέτοια μεταποιούνται σε φορείς της Θείας Χάριτος, προφυλάσσοντάς μας έτσι από πανδημίες και διάφορα άλλα δεινά. Βεβαίως, αυτές οι απόψεις ταυτίζονται περισσότερο με την ειδωλολατρία και έχουν καταδικαστεί από την Ζ´ Οικουμενική Σύνοδο. Πέραν τούτου, όμως, τα πρόσωπα που υποστηρίζουν και διαδίδουν τέτοιες ανορθόδοξες θεωρίες διαμορφώνουν, δυστυχώς, την άποψη και τη στάση του λαού του Θεού, προκαλώντας δυσπιστία προς τους κατά τόπους ποιμενάρχες, ακόμη και προς αυτόν τον επίσημο λόγο της Εκκλησίας.
Ο νέος κορωνοιός έφερε στην επιφάνεια, μεταξύ άλλων, και ένα υποβόσκον «υποκείμενο νόσημα», αυτό της πολυγλωσσίας στην Εκκλησία, κάτι που παραπέμπει σ᾽ εκείνον τον παλαιό «ιο» της Βαβέλ. Μία πρόχειρη έρευνα στο διαδίκτυο θα σας πείσει γι᾽ αυτή την προσωπική μου διαπίστωση. Επίσης, μία έρευνα στα προσωπικά μέσα κοινωνικής δικτυώσεως των κληρικών μας ή στα κηρύγματα που ακούγονται από κάποιους κληρικούς μας στους Ναούς θα σας πείσουν γι᾽ αυτή την πολυγλωσσία, η οποία πραγματικά μπερδεύει, απογοητεύει και κυρίως δεν βοηθά τους ανθρώπους μας. Έχοντας υπ᾽ όψιν μου αυτά τα δεδομένα, εφιστώ την προσοχή σας στα ακόλουθα:
- Ως κληρικοί οφείλετε να μη λησμονείτε την ιδιότητά σας. Σχετικώς με αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτυώσεως από κληρικούς, θα επανέλθω σύντομα με νέα εγκύκλιο, διότι φτάνουν συχνά στο γραφείο μου γράμματα ενοριτών κάποιων κληρικών μας, με φωτογραφικό υλικό και κείμενα, τα οποία δεν εκφράζουν ιερατικό ήθος και εκκλησιαστικό φρόνημα. Ωστόσο, σχετικώς με τον κορονωιό και την πανδημία, να έχετε υπ᾽ όψιν σας πως ο,τι δημοσιεύετε ο κόσμος το εκλαμβάνει ως τη φωνή ενός κληρικού και, κατ᾽ επέκτασιν, ως τη φωνή της Εκκλησίας που εκπροσωπεί. Μη λησμονείτε, λοιπόν, ότι η ιδιότητά σας δεν σας επιτρέπει να λειτουργείτε ως ιδιώτες. Όπως το ξέρετε, ο κληρικός, ακόμη κι όταν αποχωρεί από την ενεργό διοίκηση της Εκκλησίας, δεν αποσχηματίζεται, δεν παύει να ιερουργεί τα ιερά Μυστήρια, δεν παύει να μετέχει στις ιερατικές συνάξεις της τοπικής Εκκλησίας, δεν παύει ποτέ να είναι κληρικός. Θα πρέπει, λοιπόν, πάντοτε και για κάθε περίσταση να λειτουργείτε και να δραστηριοποιείστε ως μέλη του σώματος που λέγεται Εκκλησία. Όχι ως μεμονωμένα άτομα, όχι ως αυτόνομες εκκλησιαστικές οντότητες και φωνές, όχι ως ακέφαλοι, αδέσποτοι και μη έχοντες ποιμένα κληρικοί, αλλ᾽ ως μέλη της Ιερατικής Οικογένειας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας. Εάν κάποιος δεν επιθυμεί να ευρίσκεται σε αυτή την οικογένεια, έχει το δικαίωμα να αποχωρήσει, δεν έχει όμως το δικαίωμα να ακολουθεί δική του πορεία και μάλιστα αντιεκκλησιαστική και ανορθόδοξη.
- Το θέμα του εμβολιασμού και κάθε εμβολιασμού είναι πρωτίστως θέμα ιατρικό και επιστημονικό. Εμείς οι κληρικοί που δεν έχουμε τις απαιτούμενες γνώσεις είναι αγιότερο και πνευματικότερο να ρωτούμε και να ακούμε. Όταν έχουμε ανησυχίες και αμφιβολίες για κάποια δημόσια και κρίσιμα ζητήματα, επικοινωνούμε με τον Ποιμενάρχη μας και σε αυτόν καταθέτουμε τις σκέψεις μας. Αυτός, στη συνέχεια, έχει την ευθύνη να μεταφέρει την ανησυχία του κλήρου και του λαού της Επαρχίας του στη Σύνοδο και η Σύνοδος, με τη σειρά της, θα αποφασίσει, αφού η Ορθόδοξη Εκκλησία εκφράζεται συνοδικώς. Όταν για κάποια ζήτηματα, ακόμη και ιατρικά, υπάρχουν ηθικά και πνευματικά διλήμματα, τότε τα υπογραμμίζουμε και τα προβάλλουμε και κατόπιν, με εκκλησιαστική ευπρέπεια, καταθέτουμε τις απόψεις μας προς τους αρμοδίους, διεκδικώντας αλλαγές ή λύσεις. Για παράδειγμα, μαζί με τον Καθολικό και Αγγλικανό Αρχιεπίσκοπο του Σύδνεϋ αποστείλαμε προς τον Πρωθυπουργό της χώρας μας κ. Scott Morrison επιστολή διαμαρτυρίας λόγω της χορήγησης συγκεκριμένου εμβολίου, του οποίου η παραγωγή βασίζεται σε κυτταρικές σειρές εμβρύου από έκτρωση. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι όλα τα εμβόλια είναι ηθικώς μη αποδεκτά. Ιδιαίτερα για την πανδημία του κορωνοιού κυκλοφορούν παγκοσμίως περίπου 30 εμβόλια. Κάποια από αυτά δεν παράγονται με τη χρήση κυτταρικών σειρών από σκοτωμένα εμβρυα. Επομένως, δεν υπάρχει πνευματικό, εκκλησιαστικό ή κανονικό ζήτημα να εμβολιαστεί κάποιος με ένα από τα εμβόλια αυτά. Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα μας λέει ότι ο εμβολιασμός είναι η μόνη λύση για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Ακούμε, λοιπόν, τους ειδικούς. Προτρέπουμε το λαό μας να εμβολιαστεί, δίχως να υποχρεώσουμε κανέναν, σεβόμενοι την ελευθερία του κάθε ανθρώπου. Το πνεύμα, όμως, της Εκκλησίας δεν είναι αντιεπιστημονικό, αντιιατρικό ή αντιεμβολιαστικό για τα εμβόλια που δεν προέρχονται από έμβρυα. Ήδη εμβολιάζετε τα παιδιά σας από τη νηπιακή τους ηλικία, γιατί ακριβώς το πνεύμα της Εκκλησίας δεν είναι αντιεμβολιαστικό, ούτε εναντίον της επιστήμης.
- Μεγάλη δυσκολία αντιμετωπίζουμε τις ημέρες αυτές, διότι ήδη στην Πολιτεία της Βικτώριας εξήγγειλαν ότι δεν θα επιτρέπεται η είδοσος στους Ιερούς Ναούς μας σε πιστούς μη εμβολιασμένους. Για τις λοιπές Πολιτείες δεν έχουν γίνει παρόμοιες εξαγγελίες, παρά τα όσα λέγονται από τα μέσα γενικής ενημερώσεως. Βεβαίως, αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να λατρεύει τον Θεό στο Ναό, πράγμα που ισχύει πολύ περισσότερο για μας τους Ορθοδόξους Χριστιανούς, που πιστεύουμε στο Ιερό Ευγγέλιο, το οποίο τονίζει με έμφαση την ελευθερία και την ισότητα. Προσωπικώς δεν πρόκειται ποτέ να συμφωνήσω με αυτό το μέτρο, το οποίο διαχωρίζει τους πιστούς σε εμβολιασμένους και μη εμβολιασμένους. Οι πόρτες των Εκκλησιών μας θα είναι ανοικτές για όλους. Δεν αποδέχομαι ότι θα υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να εκκλησιαστούν και δεν θα τους το επιτρέπουμε. Γι᾽ αυτό το πολύ ευαίσθητο ζήτημα έχω ξεκινήσει εδώ και δέκα ημέρες περίπου συνομιλίες με τις αρχές καθώς και με κάποιους θρησκευτικούς αρχηγούς της χώρας μας. Επίσης, έχει οριστεί μία ομάδα ιατρών, η οποία ετοιμάζει επιστημονικό και τεκμηριωμένο σχέδιο, με συγκεκριμένες οδηγίες, ώστε να επιτρέπεται η είσοδος των μη εμβολιασμένων στους Ναούς. Αυτό το σχέδιο θα καταθέσουμε, ως Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας, στις κατά τόπους Πολιτείες και θα ζητήσουμε κατανόηση ή μάλλον θα διεκδικήσουμε το ανθρώπινο δικαίωμα του εκκλησιασμού. Πάντως, η μέχρι τώρα εμπειρία μου με έχει διδάξει ότι τα δύσκολα και μεγάλα προβλήματα τα λύνουμε με σύνεση, διάλογο και παρουσιάζοντας εναλλακτικές προτάσεις.Το να γράφουμε επιστολές διαμαρτυρίας, χωρίς πρώτα να έχουμε επικοινωνήσει με τους αρμοδίους Υπουργούς, ή το να απειλούμε και να φωνάζουμε, δίχως να προτείνουμε μία εναλλακτική λύση, οδηγεί σε διχασμό και φυσικά σε μη επιθυμητά αποτελέσματα. Γι᾽ αυτό και πάλι σας προτρέπω να μη βιάζεστε να κρίνετε, να δημοσιεύετε, να ελέγχετε και να λαμβάνετε θέση, δίχως να ρωτάτε, για βασικά τουλάχιστον θέματα, την κανονική σας αρχή, που είναι η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας και ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος. Σας υπενθυμίζω ότι, αν μέχρι σήμερα, παρά τις δυσκολίες, έχουμε καταφέρει να διαχειριστούμε το ζήτημα της Θείας Κοινωνίας με ηρεμία και γαλήνη, αυτό δεν οφείλεται στους ηρωισμούς και παληκαρισμούς κάποιων κληρικών, οι οποίοι ενόμιζαν ότι με αναρτήσεις στις προσωπικές τους σελίδες στο διαδίκτυο θα γίνουν ομολογητές, αλλά στο διάλογο και στην αγαπητική σχέση που προσπαθώ να έχω με τις αρχές, μια σχέση που οικοδομεί εμπιστοσύνη μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας.
Με αυτές τις σκέψεις και προτροπές σας ασπάζομαι όλους, αγαπητοί μου πατέρες, “φιλήματι αγίω”, και εύχομαι να αποκτάτε καθημερινώς μέσα από τη θεάρεστη διακονία σας “πνεύμα σοφίας, πνεύμα συνέσεως”, ούτως ώστε να εργάζεστε ενωμένοι όλοι μαζί στο σώμα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής μας, για τη δόξα του Χριστού και τη σωτηρία των ανθρώπων.
Εν Σύδνεϋ, τη 19η Σεπτεμβρίου 2021,
Ο Αρχιεπίσκοπος
† Ο Αυστραλίας Μακάριος