Την πλήρη ανεξαρτητοποίηση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Λετονίας από το Πατριαρχείο Μόσχας, ενέκρινε το κοινοβούλιο της Λετονίας, η Saeima, σε ψηφοφορία που έλαβε χώρα την Πέμπτη.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Βουλής, εγκρίθηκαν επείγουσες τροποποιήσεις στο Νόμο για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Λετονίας, “επιβεβαιώνοντας την πλήρη ανεξαρτησία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Λετονίας με όλες τις επισκοπές της, τις ενορίες και τα ιδρύματα της, από οποιαδήποτε εκκλησιαστική αρχή έξω από τη Λετονία (αυτοκέφαλη Εκκλησία)”.
Μάλιστα, σε δηλώσεις του μετά την έγκριση του σχετικού νομοσχεδίου, ο πρόεδρος της επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Δημοσίων Υποθέσεων, Artuss Kaimins, τόνισε πως “με την υιοθέτηση του Νόμου, η ιστορικά υπάρχουσα αυτονομία και ανεξαρτησία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Λετονίας ενισχύεται, αποτρέποντας τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία από το να έχει επιρροή ή εξουσία στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας”.
Πρόσθεσε δε πως μια τέτοια απόφαση είναι προς το συμφέρον των Ορθοδόξων Χριστιανών της Λετονίας, της κοινωνίας της χώρας στο σύνολο της και της εθνικής ασφάλειας.
Επιπλέον, ο Νόμος θεσπίζει τη διαδικασία για την ενημέρωση των λετονικών κρατικών ιδρυμάτων και των πολιτών “σχετικά με την απομάκρυνση από το αξίωμα του Αρχηγού της Εκκλησίας, των Μητροπολιτών, των Αρχιεπισκόπων και των Επισκόπων”.
Σύμφωνα με την επεξηγηματική σημείο στο Σχέδιο Νόμου, ο ορισμός του πεδίου εφαρμογής του νομικού καθεστώτος, δεν επηρεάζει ούτε παρεμβαίνει στο δόγμα της Εκκλησίας περί πίστης στο κανονικό δίκαιο.
Επίσης, δίνει διορία μέχρι τις 31 Οκτωβρίου στην Εκκλησία να ευθυγραμμίσει το καταστατικό της με τις τροποποιήσεις που έγιναν στον Νόμο για το καθεστώς της Εκκλησίας.
Μέχρι την 1η Οκτωβρίου, η Προεδρία της χώρας πρέπει να ενημερωθεί για τον διορισμό του επικεφαλής της Εκκλησίας, των Μητροπολιτών, των Αρχιεπισκόπων και των Επισκόπων.
Η απόφαση αυτή του κοινοβουλίου της Λετονίας έρχεται λίγες ημέρες μετά την κατάθεση του νομοσχεδίου από τον πρόεδρο της χώρας, Egils Levits, ο οποίος δήλωσε πως το εν λόγω νομοσχέδιο “αποκαθιστά το ιστορικό καθεστώς της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Λετονίας”, υποστηρίζοντας ότι η ανεξαρτησία είχε χορηγηθεί από τον Πατριάρχη Τύχονα το 1921 στον Αρχιεπίσκοπο Janis Pommers και την απόφαση του υπουργικού συμβουλίου της 8ης Οκτωβρίου του 1926 για το καθεστώς της Ορθόδοξης Εκκλησίας”.
Στόχος είναι, όπως περιγράφεται στο νομοσχέδιο, “να αποκλειστεί οποιαδήποτε επιρροή ή εξουσία στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας από τον πατριάρχη Μόσχας. Η απόρριψη κάθε σχέσης με τον Πατριάρχη Μόσχας είναι ένα κρίσιμο ζήτημα για την ορθόδοξη κοινότητα μας, για ολόκληρη την κοινωνία της Λετονίας και την εθνική ασφάλεια”.
Ο πρόεδρος της Λετονίας υποστηρίζει ότι “σε ένα ανεξάρτητο και δημοκρατικό κράτος, που βασίζεται στο κράτος δικαίου, η ορθόδοξη κοινότητα χρειάζεται τη δική της αυτόνομη και ανεξάρτητη Εκκλησία. Αυτή ήταν, είναι και θα είναι πάντα η θέση του κράτους της Λετονίας. Επί Αρχιεπισκόπου Janis Pommers, αυτό είχε ήδη επιτευχθεί, αμέσως μετά την ανακήρυξη της Δημοκρατίας της Λετονίας”.
Ενημέρωσε δε ότι το σχέδιο νόμου έχει συζητηθεί με τους προέδρους όλων των κοινοβουλευτικών ομάδων οι οποίες υποστήριξαν πλήρως αυτή την πρωτοβουλία.
Τόνισε ακόμη ότι για το σχέδιο νόμου ενημερώθηκε η Ορθόδοξη Εκκλησία της Λετονίας, προσθέτοντας ότι “μπορώ να διαβεβαιώσω ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Λετονίας και ο Μητροπολίτης Αλέξανδρος, μπορούν να βασίζονται στην πλήρη υποστήριξη από το κράτος της Λετονίας, ως μια αυτοκέφαλη Εκκλησία, αναγνωρισμένη στο εξής και από τον Νόμο. Συμφωνήσαμε όλοι ότι το ζήτημα δεν πρέπει να καθυστερήσει”.
Η θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Λετονίας
Η Εκκλησία της Λετονίας μετά τις προεδρικές και κοινοβουλευτικές ανακοινώσεις ενημερώνει τους πιστούς ότι η απόφαση αυτή είναι νομικής φύσεως και ότι οι αλλαγές που υιοθετήθηκαν αφορούν στο νομικό καθεστώς της Εκκλησίας.
Διευκρινίζει δε ότι: “Το κράτος καθιέρωσε το καθεστώς της Εκκλησίας μας ως αυτοκέφαλο. Το κράτος έχει καθορίσει ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Λετονίας είναι νομικά ανεξάρτητη από οποιοδήποτε εκκλησιαστικό κέντρο που βρίσκεται εκτός της Λετονίας, διατηρώντας πνευματική, προσευχητική και λειτουργική κοινωνία με όλες τις κανονικές ορθόδοξες εκκλησίες του κόσμου. Η αλλαγή του καθεστώτος δεν αλλάζει την Ορθόδοξη πίστη, τα δόγματα, τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας, το ημερολόγιο, την ιερή λειτουργική γλώσσα, τις τελετές, τις παραδόσεις και την εσωτερική εκκλησιαστική ζωή”.
Καλεί τέλος κληρικούς και λαϊκούς να διατηρήσουν την ενότητα της Εκκλησίας, “τηρώντας αυστηρά τους νόμους του κράτους μας, της Λετονίας.
Ζώντας πνευματικά και προσευχητικά σε άρρητη ενότητα με ολόκληρο τον Ορθόδοξο κόσμο, ας διαφυλάξουμε την αγνότητα της πίστεως μας και ας ενισχύσουμε την Αγία Ορθοδοξία στη γη της Λετονίας”.
Αντίδραση των Ρώσων στην απόφαση του κοινοβουλίου της Λετονίας
Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία αντέδρασε άμεσα -όπως ήταν αναμενόμενο- στην απόφαση του λετονικού κράτους να ψηφίσει με νόμο τον διαχωρισμό της Εκκλησίας της χώρας από το Πατριαρχείο Μόσχας.
Ο πρωθιερέας Νικολάι Μπαλασόφ, πρώην αντιπρόεδρος του τμήματος εξωτερικών εκκλησιαστικών σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας και νυν σύμβουλος του Πατριάρχη Κύριλλου, δήλωσε στο πρακτορείο Interfax ότι “προφανώς, πιστεύουν ακράδαντα στην πολιτική σκοπιμότητα και στην κρατική ασφάλεια, και δεν φοβούνται τον Θεό να ανακηρύξουν αυτοκεφαλία”.
Σύμφωνα με τον ίδιο, μια τέτοια απόφαση των κρατικών αρχών σχετικά με το καθεστώς της Εκκλησίας, ταιριάζει απόλυτα “στη γενική λογική λήψης αποφάσεων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες”.
“Αμφέβαλε κανείς; τέτοια είναι η Ευρώπη τώρα”, τόνισε χαρακτηριστικά, διερωτώμενος πώς είναι δυνατό σε ένα κοσμικό κράτος που η Εκκλησία έχει διαχωριστεί από την πολιτεία με το Σύνταγμα, να έχει λόγο στα της Εκκλησίας. “Έχουν ξεπεράσει τον Μεσαίωνα”, τόνισε χαρακτηριστικά.
