Υπεγράφη πρόσφατα η προγραμματική σύμβαση για την έναρξη των εργασιών στον βυζαντινό Ιερό Ναό της πολιούχου Αγ. Παρασκευής με χρηματοδότηση από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας
Με μεγάλη ικανοποίηση έγινε δεκτή από το χριστεπώνυμο πλήθος της Εύβοιας η υπογραφή -πριν από λίγες ημέρες-της προγραμματικής σύμβασης για την αποκατάσταση του Ι.Ν της Αγίας Παρασκευής, που εδώ και αιώνες κοσμεί την πόλη της Χαλκίδας. «Πρόκειται για ένα σπουδαίο και ιερό μνημείο, το οποίο παραμένει ολοζώντανο και το αγαπάει ο λαός της Χαλκίδας, και όχι μόνον!», τονίζει ο Μητροπολίτης Χαλκίδος, Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων κ. Χρυσόστομος.
Την προγραμματική σύμβαση υπέγραψαν στο Υπουργείο Πολιτισμού, η αρμόδια υπουργός κ. Λίνα Μενδώνη, ο κ. Φάνης Σπανός Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδος και ο Μητροπολίτης Χαλκίδος, παρουσία και του Αντιπεριφερειάρχη Ευβοίας κ. Γεωργίου Κελαϊδίτη και έχει ως αντικείμενό της την αποκατάσταση του Ι. Ναού της Πολιούχου Χαλκίδος Αγίας Παρασκευής.
Οπως αναφέρει ο Μητροπολίτης «υπάρχουν στατικά και άλλα προβλήματα συντήρησης, τα οποία συν Θεώ, θα αντιμετωπιστούν σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία έγινε με χρηματοδότηση της Εκκλησίας και εγκρίθηκε από το Υπουργείο. Τα γραφειοκρατικά ζητήματα ποτέ δεν λείπουν, αλλά τόσο το Υπουργείο Πολιτισμού όσο και η Περιφέρεια έκαναν τα απαραίτητα. Βοήθησε και η Διεύθυνση της Εφορίας Αρχαιοτήτων Ευβοίας και σε αρκετά εύλογο χρονικό διάστημα έγιναν οι προβλεπόμενες από το νόμο διαδικασίες».
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Ο προϋπολογισμός του έργου αποκατάστασης του εν λόγω ναού ανέρχεται στα 4.700.000 ευρώ. Η χρηματοδότησή του θα γίνει από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδος, ενώ αναμένεται να πραγματοποιηθεί με την επίβλεψη της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού. «Κάποιες εργασίες είχαν γίνει και στο παρελθόν, αλλά τώρα αντιμετωπίζονται ριζικά και στην ολότητά τους τα θέματα του ναού» αναφέρει ο κ. Χρυσόστομος και συνεχίζει: «Πάντοτε το πρόβλημα είναι οικονομικό και φυσικά το μέγεθος της απαιτούμενης δαπάνης δεν θα είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί από τα οικονομικά του Ναού. Σε αυτή τη συγκυρία βοήθησε ο καλός Θεός και η αγία μας, προκειμένου να έχουμε την αμέριστη συμπαράσταση των αναφερθέντων παραγόντων και κυρίως της Περιφέρειάς μας, που θα είναι ο χρηματοδότης του έργου. Και επιτέλους θα προχωρήσουμε!».
Απευθυνόμενος στους κατοίκους της Χαλκίδας ο μητροπολίτης κ. Χρυσόστομος τους καλεί να συμβάλλουν και αυτοί στη στήριξη του έργου. «Με την προσευχή τους, κυρίως! Επειδή, κατά το ψαλμικόν προσαρμοζόμενο και στην περίπτωση: Εάν ο Κύριος δεν οικοδομήσει, μάτην κοπιώμεν! Αλλά και με την υπομονή τους, που θα χρειαστεί να την συνεχίσουν, επειδή εμείς ζητήσαμε να συνεχιστεί η λειτουργία του ναού και κατά το διάστημα εκτέλεσης του έργου. Φυσικά με μέτρα ασφάλειας. Κάποια, ωστόσο, ταλαιπωρία όλοι μας θα την έχουμε. Εάν, όμως, σκεφτούμε τα φοβερά μαρτύρια της αγίας μας και το ωραίο αποτέλεσμα των προσπαθειών και των έργων, θα υπομείνουμε αγόγγυστα και αδιαμαρτύρητα, όπως πάντα κάνουν οι Χριστιανοί μου. Και δεν έχω κανένα παράπονο από κανένα!» τονίζει χαρακτηριστικά.
Στις βασικές εργασίες οι οποίες προβλέπονται μέσα στη μελέτη που έχει συνταχθεί, συμπεριλαμβάνονται η συστηματική ανασκαφή στον βόρειο και νότιο περίβολο του ναού με συντήρηση των τυχόν ευρημάτων, έλεγχος και ενίσχυση της θεμελίωσης της τοιχοποιίας, αποξήλωση όλων των νεότερων δομικών ενισχύσεων, διατήρηση, συντήρηση και ενίσχυση της μοναδικής παλαιάς στέγης του Πρεσβυτερίου, συντήρηση του παλαιού ξύλινου πατώματος και στηθαίου στο γυναικωνίτη, κατασκευή κουφωμάτων. Συντήρηση των λίθινων λαξευτών μεσαιωνικών κατασκευών του μαρμάρινου τέμπλου, συντήρηση του ξυλόγλυπτου εξοπλισμού, ανάδειξη ανασκαφικών ευρημάτων και εγκατάσταση νέου συστήματος θέρμανσης/ψύξης.
ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΚΩΔΩΝΟΣΤΑΣΙΟ
Στο εσωτερικό του ναού τα κλίτη χωρίζονται με δύο κιονοστοιχίες, με την κάθε μια από αυτές να σχηματίζει τέσσερα τόξα. Τα τόξα των κιονοστοιχιών είναι κυρίως οξυκόρυφα, αλλά υπάρχουν και στρογγυλά. Η στέγη του ναού είναι φτιαγμένη από ξύλο, ενώ οι άκρες των δοκαριών είναι στολισμένες με σταυρούς και κοσμήματα. Στο ανατολικό άκρο βρίσκεται το άγιο βήμα, αποτελούμενο από τη χορωδία ή πρεσβυτέριο και τα παρεκκλήσια. Το πρεσβυτέριο είναι σχεδόν τετράγωνο, με διαστάσεις 8 επί 8 μέτρα, καλυμμένο με θόλο και διαθέτει οξυκόρυφη αψίδα διακοσμημένη με σχέδια φυλλώματος. Τα παρεκκλήσια και το πρεσβυτέριο χωρίζονται από τον ναό με μαρμάρινο τέμπλο. Στη βορειοανατολική πλευρά του ναού υψώνεται το τετράπλευρο κωδωνοστάσιο.
Την μετέτρεψαν σε τζαμί και αποθήκη!
Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής κατέχει ξεχωριστή θέση στις καρδιές και στη σκέψη των Χαλκιδέων. Σύμφωνα με τις απόψεις των ιστορικών, οι οποίες εντούτοις δεν έχουν τεκμηριωθεί απολύτως, είναι ο ίδιος ναός που υπήρχε κατά την περίοδο των χρόνων του Βυζαντίου και ήταν αφιερωμένος στην Παναγία της Περιβλέπτου. Από εκείνη την εκκλησία διασώζονται σήμερα τμήματα κιόνων και κιονόκρανα με φυτικά σχέδια.
Την περίοδο της Φραγκοκρατίας ανακατασκευάστηκε σύμφωνα με τα πρότυπα με τα οποία κτίζονταν τότε οι εκκλησίες γοτθικού ρυθμού. Όταν η Χαλκίδα κατακτήθηκε από τους Τούρκους η συγκεκριμένη εκκλησία, όπως και οι υπόλοιπες εκκλησίες, μετατράπηκε σε τζαμί. Όλες οι αγιογραφίες και τα κιονόκρανα σκεπάστηκαν με ασβεστοκονιάματα και για ένα μεγάλο διάστημα χρησιμοποιείτο ο εσωτερικός χώρος του ναού για αποθήκη. Το 1833 μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους μετατράπηκε και πάλι σε χώρο λατρείας για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς και αφιερώθηκε στην Αγία Παρασκευή.
ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ
Οι σεισμοί του 1854 και του 1884 είχαν ως αποτέλεσμα να προκληθούν σοβαρές ζημιές, με αποκορύφωμα την κατάρρευση του καμπαναριού. Αυτό ωστόσο κατέστη δυνατόν να αποκατασταθεί χάρη στις παρεμβατικές εργασίες του Αναστάσιου Ορλάνδου, αυτού του κορυφαίου αρχιτέκτονα και αρχαιολόγου. Ο ναός έχει τη μορφή τρίκλιτης βασιλικής με μήκος 37,5 μέτρα, πλάτος 20,5 και ύψος 18 μέτρα. Πριν την ανακατασκευή της πρόσοψης το 1853, ο ναός ήταν μακρύτερος, με μήκος που υπολογίζεται ότι ήταν περίπου 44 μέτρα.
Σωτήριος Λέτσιος
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”