Του Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε Σεραφείμ
Στην ιστορική της πορείαν η Εκκλησία μας, από τον πρώτον αιώνα μέχρι σήμερον, αναδυκνύει άγιες μορφές για να αποτελούν ζωντανή μαρτυρία του πνευματικού αγώνα του κάθε πιστού με ορατά άγια παραδείγματα βίου για να μη απωλέσουμε ο καθένας μας τη προσωπική μας συμμετοχή στην χαρά του Παραδείσου, δηλαδή στην Βασιλεία των Ουρανών .
Μια τέτοια ξεχωριστή άγια μορφή για την Τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία της καθ’ ημάς Ιεράς Μητροπόλεως Ζιμπάμπουε του Δευτερόθρονου Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής είναι κι η οσία Ευτέρπη, που αποτελεί ευλογία, όχι μόνον για τη γη που τη γέννησε στη Λέσβο (Μυτηλήνη) και στη γη που δέχθηκε το άγιο σκήνωμα της στη Ζιμπάμπουε (Χαράρε), αλλά για ολόκληρη την Αφρικανική Ήπειρον, για ολόκληρη την Ορθοδοξία και τον κόσμο όλο.
Αν ακολουθήσομε το άγιο παράδειγμα της ζωής της, να δίνουμε προτεραιότητα στο άγιο Θέλημα του Θεού για το κοινό καλό της Ανθρωπότητας και της προστασίας της όλης Δημιουργίας του Θεού και μάλιστα του Πλανήτη μας, να τον βλέπουμε ως δώρο του Θεού για όλες τις γενεές των ανθρώπων.
Η οσία Ευτέρπη είναι ευλογία για όλους μας, να ακολουθούμε στη ζωή μας το άγιο παράδειγμα της, να ζούμε προσευχόμενοι διά το διπλανόν μας και βιώνοντας καθημερινά τις θείες εντολές του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, όπως έκανε η Υπεραγία Δεσποίνη ημών Θεοτόκος και Αειπαρθένος Μαρία, η Παναγία μας κι όλοι οι άγιοι μας.
Στην ειδική Παράκκλησιν που συνέταξε ο γνωστός Μεγάλος Υμνογράφος της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας Δρ. Χαράλαμπος Μπούσιας τονίζεται στον δεύτερο ύμνο της γ’ Ωδής το ξεχωριστόν μήνυμα της οσίας Ευτέρπης προς τη σύγχρονη ταραγμένη κοινωνία μας για να επικρατήσει παντού η ειρήνη, η ασφάλεια, η αγάπη και η ευημερία των Λαών και πάνω απ’ όλα να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της φτώχειας και η δυστυχία που μαστίζει τους Λαούς της Αφρικής, και με τις προσευχές μας, αλλά και με τις φιλάνθρωπες εισφορές μας, έστω και μικρές, όπως το λεπτό της χήρας, που ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός επαίνεσε με τόσο έντονο τρόπο, που αντηχεί διαχρονικά ως φιλάνθρωπο μήνυμα άδολης αγάπης και προσφοράς, όλως ιδιαιτέρως στην Ιεραποστολική μας πορεία, όπου ο ανθρώπινος πόνος των άπορων και των ορφανών παιδιών μας, μας καλεί να είμαστε φιλάνθρωποι όσο μπορούμε.
«Πολυσέβαστε μήτερ, η προσευχή έλεγες, ίνα ευαπόδεκτος γίνη τω Πανοικτίρμονι, οφείλομεν οι πιστοί μη αδικείν και μη βλάπειν»
Η πνευματική αυτή προτροπή της αγίας Ευτέρπης είναι στην πραγματικότητα το κάλεσμα μας να συμμετέχουμε στη ζωή του Ιησού Χριστού ακολουθώντας το δικό του παράδειγμα, όπως έκαναν οι όλοι οι άγιοι που ανέδειξεν η Εκκλησία μας με πρώτους την Παναγία μας και τους άγιους Αποστόλους τους και Μαθητές του.
Η έννοια του «μη αδικείν και μη βλάπτειν» σημαίνει να μοιραζόμαστε τα πάντα με όλους τους ανθρώπους, ιδιαίτερα με τα ορφανά και άπορα παιδιά, με τις χήρες, τους εμπερίστατους, τους ξεριζωμένους, τους πρόσφυγές, τους αδικημένους , τους καταπιεζόμενους, αυτούς που υποφέρουν, τους καταδιωγμένους, όλους τους πονεμένους ανθρώπους.
Στην πραγματικότητα η αγία Ευτέρπη μας τονίζει την προτροπή του αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου «ειδότι ουν καλόν ποιείν και μη ποιούντι, αμαρτία αυτώ ποιείν» (κεφ.4,17β), εκείνος δηλαδή που ξέρει τι καλόν πρέπει να κάνει και δεν το κάνει, αμαρτάνει.
Του λόγου το αληθές για την αγία Ευτέρπη επιβεβαιώνουν σεβαστές μορφές της Εκκλησίας μας, τόσο ο μακαριστός Πατριάρχης Αλεξανδρείας Πέτρος όσο και ο διάδοχος του Μακαριώτατος Πάπας κα Πατριάρχης ημών κ. Θεόδωρος Β’, αλλά και οι εκάστοτε Μητροπολίτες Προκάτοχοι ημών, οι εφημέριοι μας με πρώτον τον πρωτοπρεσβύτερον π. Γεώργιο Σαγάνη, οι πιστοί, και πάνω απ’ όλα τα πολλά θαυμάσια και θαυμαστά που διαβάζουμε μέσα από το βιβλίο περί του βίου της Αγίας μας Ευτέρπης, το οποίο με πολύ αγάπη και σεβασμό, συνέγραψε το αγαπημένο της πνευματικό τέκνον, η Αγαπητή μας Αρχόντισσα των Εκκλησιών του Πατριαρχείου μας, κ. Αριάδνη Ψύλλου. Το βιβλίο αυτό όντως αποτελεί θησαύρισμα και καύχημα για την τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία και ευλογία Θεού για τους ευσεβείς Χριστιανούς.
Ακόμη οι μαρτυρίες του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μηθύμνης κ. Ιακώβου και του γνωστού Ιατρού Χαράλαμπου Σταθάκη και πολλών άλλων αποτελούν θα έλεγα την εισαγωγή στον θαυμαστό άγιο βίο της αγίας Ευτέρπης.
Ο Θεός ενεργεί με πολλούς παράξενους τρόπους, από το μακρινό Ζιμπάμπουε της Αφρικής σε δύσκολες εποχές η αγάπητή μας Αριάνδη Ψύλλου την ώρα του πόνου της βρέθηκε στην Αγία Παρασκευή Μηθύμνης ως περαστή όπου συνάντησε την άγια μορφή της αγίας Ευτέρπης.
Η συνάντηση αυτή ήταν σημαδιακή, μια πνευματική μεταμόρφωση, όπως στο όρος των Ελαιών, άνοιξαν οι ουρανοί για την αγαπητή μας Αριάνδη και μέσα από την οσιακή μορφή της αγίας Ευτέρπης άνοιξαν τα μάτια της κι άρχισε να βλέπει γύρω της την παρουσία του Θεού ανάμεσα μας.
Μαθήτευσε κοντά της, όχι μόνο με τις αναγνώσεις της αγίας Γραφής, των πατερικών κειμένων και των βίων των αγίων που της υποδείκνυε, αλλά κυρίως με τον τρόπο της ζωής της, με τις προσευχές της, την αγάπη της για όλους.
Η αγία Ευτέρπη, όπως συμβαίνει μέ όλους τους αγίους μας, ήταν στη γή και ζούσε στους ουρανούς. Όπως σε δύσκολες στιγμές της ζωής μας σε θέματα υγείας έχουμε ανάγκη τη συμβουλή του γιατρού, τό ίδιο χρειαζόμαστε κάποιο άγιο πνευματικό άνθρωπο να μας καθοδηγεί πνευματικά για να πορευώμαστε την οδόν της εν Χριστώ σωτηρίας μας, αλλά και για να μη αδικούμε και να μη βλάπτουμε κανέναν εργαζόμενοι τας εντολάς του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού για την σωτηρίαν του κόσμου και φυσικά για την υπόθεσιν της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου.
Το ρόλο αυτό του πνευματικού άγιου ανθρώπου στη ζωή της αγαπητής μας Αριάνδης Ψύλλου και για την οικογένεια της διεδραμάτισε η αγία Ευτέρπη, ως επίσης και για πολλές άλλες ευσεβείς οικογένειες που ο Θεός γνωρίζει.
Όταν κάποτε την επισκέφθηκε προσωπικά στην Μυτηλήνη ο μακαριστός Πατριάρχης Πέτρος την ευχαρίστησε που ακατάπαυστα προσεύχεται για όλους μας. Πράγματι η καθημερινή της ζωή ήταν μια προσευχή, διάβαζε όλες τις ακολουθίες της Εκκλησίας μας, το Μεσονυκτικό, τον Όρθρο, τις Ώρες, την Εσπερινή Ακολουθία, το Απόδειπνο με τους χαιρετισμούς, την αγία Γραφή, βίους αγίων και πατερικά κείμενα, έκανε αγρυπνίες μόνη της ακόμη και την ημέρα.
Έτσι η συνεχής προσευχή την έδινε τη δυνατότητα να γίνει σκεύος του Φωτός του Θεού και να μπορεί να συμβουλεύει και να καθοδηγεί σωστά δύσκολα ερωτήματα για τη ζωή και το θάνατον. Η μαρτυρία της αγαπητής μας Αριάδνης Ψύλλου και του π. Γεωργίου Σαγάνη και όσων την γνώρισαν επιβεβαιώνουν το χάρισμα αυτό της αγίας Ευτέρπης που το συναντούμε άλλωστε σε όλες τις οσιακές και άγιες μορφές της Εκκλησίας μας.
Όπως όλοι οι άγιοι μας η ζωή της ήταν πολύ λιτή, ενώ δεν είχε τίποτα αισθανόταν ότι τα είχε όλα, κι όταν είχε κάτι στη διάθεση της αισθανόταν ό,τι ανήκε σ’ αυτούς που δεν είχαν και γενικά ότι έπρεπε να κάνει το παν να βοηθήσει όσο μπορούσε.
Την συνεχή προσευχή της την συνδύαζε πάντοτε με την αρετή της νηστείας, έστω κι αν για λόγους υγείας έπρεπε να ακολουθεί τις οδηγίες των ιατρών και να την καταλύει. Κατά τη μαρτυρία της αγαπητής μας Αριάνδης Ψύλλου που την έζησε από κοντά ως κόρη της και μαθήτρια της, πίστευε ότι χωρίς προσευχή και νηστεία είναι αδύνατον να προστατευθεί το ανθρώπινο σώμα από τους πειρασμούς και να στραφεί προς τον πνευματικό αγώνα της άγιας ζωής.
Αυτή η πνευματική αυτοκάθαρση την βοηθούσε να παραμένει στον ύψιστον βαθμό ταπεινή και ταυτόχρονα ευγνώμων εις το έλεος του Θεού. Τελικά ίσχυε στην άγια ζωή της οσίας Ευτέρπης η παρατήρηση του αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου «πολύ ισχύει δέησις δικαίου ενεργουμένη» (Ιακώβου κεφ. 5, 16β). Η αγία μας Ευτέρπη ζούσε με τη πνευματική της ζωή μια μορφή καθημερινής Μετάνοιας.
Οι μαρτυρίες των πολλών προσωπικών θαυμάτων και θαυμαστών που συνδέονται με την οσιακή μορφή της αγίας Ευτέρπης θα μας βοηθήσουν όλους μας να ακολουθήσωμεν στη ζωή μας το άγιο παράδειγμα της δικής της ζωής, του άγιου βίου της για νάμαστε κοντά στο Θεό. Γι’ αυτό οι ξεχωριστές τιμές στο πρόσωπο της συνδέονται με την ελπίδα και της δικής μας προσπάθειας για την εν Χριστώ σωτηρία μας και ζωντανό πρότυπο άγιας ζωής για όλους μας.
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να συγχαρώ και να ευχαριστήσω εκ μέρους όλων μας την αγαπητή μας Αρχόντισσα του Πατριαρχείου μας κ.Αριάδνη Ψύλλου και τα παιδιά της για το αξιόλογο πνευματικό βιβλίο για το βίο της Αγίας Ευτέρπης και τις πνευματικές της παρακαταθήκες, που αποτελούν αφετηρία για καθημερινό πνευματικό αγώνα να μείνουμε κοντά στο Θεό με φωτεινόν οδοδείκτη προς την Βασιλείαν των Ουρανών την τοπική μας αγία Ευτέρπη.
Η αγαπητή μας Αρχόντισσα κ. Αριάδνη ως άξια μαθήτρια της αγίας Ευτέρπης, ως άλλος Απόστολος του Χριστού, έχει μέσα από την πρόνοια του Θεού ιερά κλήση και ιερό χρέος να μας καταθέσει την μαρτυρία της για το μεγαλείο των θαυμασίων και των θαυμαστών της αγίας Ευτέρπης.
Είχα την ευλογία το έτος 2002 να συνοδέψω τον μακαριστόν Πατριάρχη μας Πέτρο στο Χαράρε για το ιερό ετήσιο μνημόσυνον της αγίας Ευτέρπης, όπου μεταξύ άλλων τόνισε ότι «σήμερα έχουμε μπροστά μας το παράδειγμα της μακαριστής αδελφής εν Χριστώ Ευτέρπης, της οποίας τελούμε το μνημόσυνο.
Όλη της η ζωή μια λαμπάδα αναμμένη στο βωμό της προσφοράς και της θυσίας. Αφιέρωσε τα πάντα, την ύπαρξη της ολόκληρη, στην υπηρεσία της αγάπης για τον άνθρωπο. Γι’ αυτό είμεθα απολύτως πεπεισμένοι ότι η ψυχή της αναπαύεται εν χώρα δικαίων λουσμένη κάτω από το φώς της αιωνιότητος. Η μακαριστή Ευτέρπη εφάρμοσε σε όλη της τη ζωή αυτού που γράφει στις Εξομολογήσεις του ο ιερός Αυγουστίνος όταν γνώρισε όντας ο ίδιος στην πλάνη της ειδωλολατρείας τον Κύριο Ιησού ‘Κύριε σε γνώρισα για να σε αγαπήσω ή σ’ αγάπησα για να σε γνωρίσω;’ Γι’αυτό ας παρακαλέσουμε την ευλογημένη αδελφή μας Ευτέρπη να πρεσβεύει στον Κύριον για όλους εμάς και τους αδελφούς χριστιανούς της Ζιμπάμπουε» (Πάνταινος, τεύχος 43, 2002, σελ. 36 – 37).
Επίσης κατά την Πατριαρχική Θεία λειτουργία για την ανακομιδή του λειψάνου της αγίας Ευτέρπης το έτος 2004, ο νυν Προκαθήμενος της Αλεξανδρινής Εκκλησίας, Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης, προκάτοχος μου τότε ως Μητροπολίτης Ζιμπάμπουε, προσφωνώντας τον μακαριστό Πατριάρχη Πέτρο αφού «αναφέρθηκε στην προσφορά, κοινωνική και φιλανθρωπική της κ. Αριάδνης Ψύλλου την οποία χαρακτήρισε ως Ταβιθά της τοπικής Εκκλησίας, ανεφέρθη στην αγιότητα της μακαριστής Ευτέρπης και κυρίως στην αγάπη της στο πρόσωπό του Ιησού Χριστού». (Πάνταινος, τεύχος 1, σελ. 70 – 71,2004).
Οι άγιοι αλλάζουν τον κόσμο. Αυτό έγινε και με την παρουσία της αγίας Ευτέρπης στην τοπική Εκκλησία. Τόσα χρόνια είχαμε ένα όνειρο να δούμε τη δημιουρία ενός Ορθόδοξου Ιεραποστολικού Κέντρου στη Ζιμπάμπουε κι αυτό πραγματοποιήθηκε με την ευλογία της παρουσίας της αγίας Ευτέρπης μέσα από την προσφορά της οικογένειας της αγαπητής μας Αριάδνης Ψύλλου και της οικογένειας της.
Χωρίς να γνωρίζω ότι κάποτε θα διακονούσα ως Μητροπολίτης Ζιμπάμπουε είχα την ευλογία να συνοδέψω τον μακαριστόν Πατριάρχη μας Πέτρο για το ετήσιον μνημόσυνον της αγίας Ευτέρπης το 2002 που σημαδεύτηκε με τη κατάθεση του θεμελίου λίθου για το κτίσιμο του Ιερού Ναού του Αγίου Νεκταρίου για τη δημιουργία του πρώτου μας Ιεραποστολικού Κέντρου στη Ζιμπάμπουε που σήμερα λειτουργεί, κλινική και Γυμνάσιο και Λύκειο.
Στη συνέχεια ως τοποτηρητής της Μητροπόλεως Ζιμπάμπουε στο χώρον που ενταφιάσθηκε το σκήνωμα της αγίας Ευτέρπης στο Παρεκκλήσιον της Κοιμήσεως της Παναγίας μας που εγκαινίασε ο μακαριστός Πατριάρχης μας Παρθένιος το 1996 είχα την ευλογία να χειροτονήσω τον πρώτον ιθαγενή κληρικό μας στη Ζιμπάμπουε μακαριστό πατέρα Ραφαήλ, τον οποίο είχα την ευλογία και τη τιμή να τον έχω ως ένα εκ των πρώτων ιθαγενών νέων φοιτητών εκ Ζιμπάμπουε κατά την εκεί διακονία μου πριν 25 έτη ως Μητροπολίτης Κένυας και Τανζανίας, όπου είχα και τη Γενική Διεύθυνση της γνωστής Πατριαρχικής μας Σχολής της Ναϊρόμπι «Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ’».
Η χειροτονία του πρώτου ιθαγενούς κληρικού μας π. Ραφαήλ ήταν και η βελτίωση της Ορθόδοξης Ιεραποστολής στη Ζιμπάμπουε που ξεκίνησε σε δύσκολα χρόνια ο μακαριστός Μητροπολίτης Ζιμπάμπουε Χρυσόστομος, ο μετέπειτα Καρθαγένης.
Το Ιεραποστολικό αυτό έργο το επαύξησε ο μετέπειτα Μητροπολίτης Ζιμπάμπουε και νυν Αλεξανδρινός Προκαθήμενος μας κ. Θεόδωρος όχι μόνο στη χώρα της Ζιμπάμπουε, αλλά και σε πολλές άλλες χώρες που ήσαν κάτω από τη κανονική εκκλησιαστική δικαιοδοσία της Ιεράς Μητροπόλεως Ζιμπάμπουε με τη δημιουργία μάλιστα σταδιακά τεσσάρων νέων Ιερών Μητροπόλεων Μαδαγασκάρης, Ζάμβιας, Μποτσουάνας και δύο νέων Επισκοπών στο Μαλάουι και Μαδασκάρη.
Το σημαντικό αυτό έργον το συνέχισε και το επαύξησε σε ύψιστο βαθμό το προκάτοχος μου αγαπητός μου αδελφός Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γουϊνέας κ. Γεώργιος, ο οποίος όπως και ο Πατριάρχης μας ανέδειξαν περισσότερο την πνευματική και ποιμαντική φωνή της οσίας Ευτέρπης.
Με τη φωτεινή παρουσία της η αγία Ευτέρπη χωρίς να έιναι φαινομενικά Ιεραπόστολος έγινε για την Αφρική μια κορυφαία σύγχρονη Ιεραπόστολος με την αγιότητα του βίου της καθοδηγώντας με τις προσευχές της και την άγια ζωή της φωτισμένες μορφές για Ιεραποστολικά έργα θαυμαστά και θαυμάσια που δοξάζουμε και υμνούμε τον Θεόν.
Κεντρικό της μήνυμα η Μετάνοια εκ μέρους του σύγχρονου ανθρώπου για να επιστρέψουμε πάλι στην οδό του Κυρίου και Σωτήρος ημών Χριστού για να έχουμε ζωντανή την ελπίδα για ένα καλύτερο κόσμο για τα παιδιά μας και πρόσβαση στο εσχατολογικό τέλος της Ιστορίας, μετά τη Δευτέρα Παρουσία, την Ημέρα της Κρίσεως.
Οι κρίσεις που ζει σήμερα ο άνθρωπος, πόλεμος, οικολογική κρίση, οικονομική κρίση, πρόσφυγες και μετανάστες, φτώχεια και ανασφάλεια, είναι αποτέλεσμα της αποστασίας του ανθρώπου από την οδό του Κυρίου.
Χωρίς να μιμηθούμε τους Νινεβίτες που μετανόησαν και σώθηκαν, η ελπίδα μας για την ενότητα της Διεθνούς και της τοπικής κοινότητας να εργασθούν μαζί για το αγαθό της ειρηνικής συνύπαρξης και της κοινωνικής αλληλεγγύης των Λαών, δεν μπορεί να γίνει ορατή.
Η μετάνοια σημαίνει αλλαγή του τρόπου που σκεφτόμαστε και του τρόπου της ζωής μας που δείχνουμε τους καρπούς της μοιραζόμενοι αυτά που έχουμε με αυτούς που δεν έχουν, όπως έκανε ο Ζακχαίος στη γνωστή ιστορία του Ευαγγελίου. Να μη ξεχνούμε, όπως μας έλεγε η Αγία Ευτέρπη, να βλέπουμε πάντοτε τη σχέση του Θεού με την Ανθρωπότητα και τη σχέση του Θεού με τη Δημιουργία.
Ο καλύτερος τρόπος να προστατέψουμε τις χώρες μας και τους Λαούς μας είναι όταν προσπαθούμε να προστατέψουμε με το καλύτερο τρόπο την Ανθρωπότητα και το Πλανήτη μας.