Αίσθηση και ανησυχία έχει προκαλέσει τις τελευταίες ημέρες έρευνα του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών που προσπαθεί να αποδομήσει ιστορικά την Ελληνική Επανάσταση.
Στην έρευνα σχετικά με το «πώς βλέπουν οι Έλληνες την Επανάσταση του 1821» γίνεται γνωστό ότι υπάρχει μία μερίδα ανθρώπων -ευτυχώς μικρή- που δηλώνουν πως το κρυφό σχολειό και το γεγονός ότι η Επανάσταση ξεκίνησε στην Αγία Λαύρα είναι μύθοι και όχι πραγματικότητα.
Η ίδια μερίδα ανθρώπων, βέβαια, ξεκαθαρίζει ότι οι ιστορικές της γνώσεις είναι ελάχιστες. Την ώρα, όμως, που η Εκκλησία βάλλεται είναι απαράδεκτο να αμφισβητείται η προσφορά της ακόμη και στις πιο σκοταδιστικές περιόδους της ιστορίας.
Προσφορά πνευματική και υλική, την οποία έχουν αναγνωρίσει αντικειμενικοί ιστορικοί και ερευνητές.
Ο Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμάς -από την γενέτειρα του διδασκάλου του γένους Αγίου Κοσμά του Αιτωλού- αναφέρει στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» πως «συγκλονίζεται κανείς όταν μελετά τις σελίδες της γνήσιας ιστορίας εκείνης της εποχής.
Ανυπόφορες οι πιέσεις των υπόδουλων Ελλήνων, φόροι, εξισλαμισμοί, αρπαγές, βιαιότητες, παιδομάζωμα. Η οργανωμένη παιδεία ανύπαρκτη. Πουθενά, σχεδόν, δεν υπήρχαν σχολεία για να μαθαίνουν τα παιδιά γράμματα∙ δεν υπήρχαν βιβλία∙ ούτε λέξη για αληθινή παιδεία. Το Γένος προχωρούσε προς τον αφανισμό. Δεν το άφησε όμως ο Θεός να χαθεί.
Η Εκκλησία, η μεγάλη μητέρα των Ελλήνων, η ορθόδοξος Εκκλησία, έστω και αν ζούσε και αυτή το μαρτύριό της, από το μίσος των Αγαρηνών, έσωσε το Γένος. Χάρισε τα κρυφά σχολειά και αυτά έδωσαν τα φώτα τους στον ελληνισμό».
Συγκεκριμένα, επισημαίνει ότι «στους νάρθηκες των Εκκλησιών, στα κελλιά των μοναστηριών, ο παπαδάσκαλος με το ψαλτήρι και το οκτωήχι, την νύκτα, κάτω από το τρεμάμενο φως του καντηλιού, δίδασκε τα τρομαγμένα σκλαβόπουλα τα ελληνικά γράμματα∙ τους μιλούσε για τον Σωτήρα Χριστό, την Παναγία, τους Αγίους∙ τους μιλούσε για την γλυκιά ελευθερία, για το «ποθούμενο».
Εφλόγιζε την καρδιά τους για να ανάψει την φωτιά του ξεσηκωμού που θα έφερνε αργότερα το 1821∙ την αρχή της ελευθερίας. «Το κρυφό σχολειό δεν είναι θρύλος», γράφει ο μεγάλος ιστορικός Διονύσιος Κόκκινος.
«Το συνετήρησε, παρά τις καταδιώξεις, παρά την αξιοθρήνητο έλλειψι παντός μέσου, παρά την φοβεράν πίεσιν τόσων αμέσων αναγκών, που θα ήτο φυσικόν να οδηγήσουν προς τον εξισλαμισμόν ο βαθύτατος πόθος του τυρρανουμένου έθνους να υπάρξει»».
ΣΩΤΗΡΙΟ ΔΩΡΟ
Ο Σεβασμιώτατος υπογραμμίζει ακόμη ότι «πολλοί δεν δέχθηκαν και δεν δέχονται το κρυφό σχολειό, στους χρόνους της τουρκικής δουλείας. Άλλοι το ονομάζουν «μύθο»∙ άλλοι «ιστορική πλάνη»∙ άλλοι «κατασκευασμένη, πλαστή παράδοση».
Πολλά θα μπορούσε κανείς να παραθέσει για να αποδείξει ότι το κρυφό σχολειό ήταν γεγονός και ήταν σωτήριο δώρο, μέσα στην τουρκοκρατία, για τα ελληνόπουλα. Ενδεικτικά θα υπογραμμίσουμε μερικά. Γιατί, άραγε, και μέχρι σήμερα, οι Έλληνες σε πολλές περιοχές της πατρίδος μας, αποκαλούν τους ιερείς «δάσκαλε». Είναι ο παπάς δάσκαλος; Και όμως ήταν!
Οι ιερείς και οι μοναχοί της ορθοδοξίας ήταν αναμφισβήτητα οι κυρίως δάσκαλοι των ελληνοπαίδων στα χρόνια της δουλείας. Η διδασκαλία γινόταν στις εκκλησίες, στους νάρθηκες, στα κελλιά, σε εκκλησιαστικούς χώρους. Τα βιβλία ήταν η Παρακλητική -Οκτώηχος και το Ψαλτήρι, αλλά και άλλα εκκλησιαστικά βιβλία».
ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ
Ο Μητροπολίτης Αιτωλίας προσθέτει ακόμη, πως «προκαλεί εντύπωση ότι οι αμφισβητούντες το κρυφό σχολειό δεν έχουν αδιάσειστες αποδείξεις. Μόνον υποθέσεις διατυπώνουν.
Αναρωτιέται κάθε καλοπροαίρετος άνθρωπος, ήταν δυνατόν, επί δύο αιώνες, να μείνει εντελώς αγράμματος ο ελληνικός λαός; Να μείνει χωρίς ίχνος παιδείας; Να ζει σε πνευματικό σκοτάδι τον 15ο και 16ο αιώνα και ξαφνικά να αρχίσει να ιδρύει σχολεία ονομαστά και σχολές περίφημες.
Ο μεγάλος καθηγητής Νικόλαος Τωμαδάκης γράφει: «Από την πρώτη εκείνη βαθμίδα του κρυφού σχολειού, το οποίον ελειτούργει εις τους νάρθηκας των εκκλησιών εφθάσαμεν εις την Αθωνιάδα, την Μεγάλην του Γένους Σχολήν και τα Γυμνάσια Χίου, Σμύρνης, Κυδωνιών».
Και ο μεγάλος, πάλι, καθηγητής Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος γράφει: «…Το 1821 απετέλεσε την απαρχήν της καθάρσεως των Ελλήνων από την δευτέραν ιστορικήν των τραγωδίαν. Ο δούρειος ίππος δια την κάθαρσιν αυτήν ήτο η ορθοδοξία, αι κοινότητες, το κρυφό σχολειό…».
Και ο σύγχρονος ερευνητής Τάσος Γριτσόπουλος σημειώνει: «Από τα σπλάχνα του κρυφού σχολειού της Μονής Φιλοσόφου προεβλήθη κάποτε η μεγαλυτέρα εθνική αντίστασις που γνωρίζει η ιστορία, δια να κρατηθούν όρθια τα όσια και τα ιερά του έθνους, η πίστις εις τον Θεόν, τον άνθρωπον και τας ηθικάς αξίας».
Όσο και αν θέλουν να αμφισβητήσουν το κρυφό σχολειό οι πολέμιοί του δεν μπορούν να μας πείσουν και να απομακρύνουν από την συνείδησι του ελληνικού λαού την φωνή του ποιητού: «φεγγαράκι μου λαμπρό, φέγγε μου να περπατώ, να πηγαίνω στο σχολειό, να μαθαίνω γράμματα, του Θεού τα πράματα».
Ο ΑΓ. ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ
Ο κ. Κοσμάς παραθέτει, επίσης, την αδιάσειστη μαρτυρία που προσφέρει και ο δικός τους άγιος, ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός.
«Τα πρώτα του γράμματα, όπως γνωρίζουμε, τα έμαθε στις Ιερές Μονές που βρίσκονταν γύρω από το χωριό του, την Ιερά Μονή Μυρτιάς, την Ιερά Μονή Βλοχού, την Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής Μάνδρας.
Σε αυτά τα μοναστήρια είναι έκδηλοι και υπαρκτοί οι χώροι, όπου λειτουργούσαν τα κρυφά σχολειά και αποδεικνύουν την ύπαρξή τους» τονίζει ο Σεβασμιώτατος και καλεί «να μην πολεμούμε τους ευεργέτες μας, για σκοπούς φθηνούς και σκοτεινούς.
Ας δοξάσουμε τον Κύριό μας, για την δωρεά αυτή, αλλά και ας ευχαριστήσουμε εκείνους, οι οποίοι έχασαν το κεφάλι τους κάτω από το γιαταγάνι των Αγαρηνών για να διδάξουν τα ελληνικά γράμματα στα σκλαβωμένα ελληνόπουλα με τα κρυφά σχολειά».
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΠΥΡΟΥ
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”